نادره‌کاران؛ سوگنامۀ ناموران فرهنگ و ادبی (1304 ـ 1389): تفاوت میان نسخه‌ها

سرگذشت‌نویسی در میان ایرانیان و دیگر ملل مسلمان همیشه مرسوم بوده است. کتاب‌هایی که به معرفی محدثین و برای شهرهای مختلف نوشته می‌شد، نمونۀ خوبی است از آن مرسوم. برای طبقات دیگر هم کتاب‌های متعددی وجود دارد؛ مانند پزشکان، صوفیان، وزیران، پادشاهان، فقیهان، ادیبان، شاعران، اغانی‌سرایان، مدفونان یک شهر و جز اینها. نویسندگان آن کتاب‌ها را بنا به سلیقه و ضرورت، به ترتیب سنواتی، نامگانی، موطنی و .... منظم و تألیف کرده‌اند. شمار اینگونه کتاب‌ها در زبان‌های عربی و فارسی اگر به تخمین گفته شود، چیزی حدود دوسه هزار جلد خواهد بود که روزبه‌روز بر شمار آنها افزوده می‌شود.

آنچه نوشته‌های افشار را از دیگران متمایز می‌كند، به سبب یک ویژگی مهم است كه در دیگران نیست و آن این است كه نویسنده با بیشتر آنان دوست، رفیق، همكار، هم‌قدم، همراه، همسفر، همكلاس و .... و  به گونه‌‌ای آشنا بوده است و با برخی دیگر نیز به سبب استاد و شاگردی پیوندی دیرینه داشته و با گروهی نیز رفیق و همدم و همسفر كوه و بیابان و جنگل بوده و خلاصه به سبب نزدیک به شصت سال كار مطبوعاتی اعم از سردبیری و صاحب‌امتیازی، بیشتر اشخاص را از راه كار فرهنگی شناخته و گاهی نیز به جهت نامه‌ای و مقاله‌ای از آنان با آنها آشنایی به هم زده و دوستی پایدار میانشان برقرار شده است. از این نظر این كتاب گذشته از حدیث دیگران، تا حدودی روایت زندگی فرهنگی نویسنده نیز می‌باشد؛ چراكه در خلال بیان زندگی افراد مختلف، به نحوۀ آشنایی خود با آنان پرداخته و بدین‌وسیله گوشه‌هایی از زندگی و كار خود را نیز نمایانده است.