پرش به محتوا

روش‌های حفظ قرآن کریم: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)')
 
خط ۳۲: خط ۳۲:
پیشگفتار: قرآن کریم به نام ذکر (یادآوری) خوانده می‌شود؛ چراکه انسان را متذکر و بیدار می‌سازد و حقایقی را که انسان، به‌اجمال با فطرت خدادادی دریافته با وضوح و تفصیلی شرح می‌دهد <ref>ر.ک: پیشگفتار، ص 7</ref>‏. مسأله حفظ قرآن کریم، نه‌تنها در میان مسلمانان صدر اسلام، به‌عنوان سنت نبوی و یک عبادت بزرگ به‌حساب می‌آمد، بلکه پس از آن قرآن به‌صورت یک کتاب تکثیر شد و در همه‌جا پخش گردید، باز مسأله حفظ قرآن به‌عنوان یک سنت دیرینه و افتخار بزرگ جایگاه خود را حفظ کرد <ref>ر.ک: همان، ص9،8</ref>‏.
پیشگفتار: قرآن کریم به نام ذکر (یادآوری) خوانده می‌شود؛ چراکه انسان را متذکر و بیدار می‌سازد و حقایقی را که انسان، به‌اجمال با فطرت خدادادی دریافته با وضوح و تفصیلی شرح می‌دهد <ref>ر.ک: پیشگفتار، ص 7</ref>‏. مسأله حفظ قرآن کریم، نه‌تنها در میان مسلمانان صدر اسلام، به‌عنوان سنت نبوی و یک عبادت بزرگ به‌حساب می‌آمد، بلکه پس از آن قرآن به‌صورت یک کتاب تکثیر شد و در همه‌جا پخش گردید، باز مسأله حفظ قرآن به‌عنوان یک سنت دیرینه و افتخار بزرگ جایگاه خود را حفظ کرد <ref>ر.ک: همان، ص9،8</ref>‏.


بخش اول: اهميت حفظ قرآن كريم در آيات و روايات: قرآن کریم به‌تدریج بر پیامبر اسلام نازل شد و چون پیامبر (ص) «اُمّی» (درس ناخوانده) بود و سواد خواندن و نوشتن نداشت، خداوند حفظ قرآن در سینه آن حضرت را تضمین کرد <ref>ر.ک: متن کتاب، ص14،13</ref>‏. [[مطهری، مرتضی|شهید مطهری]] نیز تأکید می‌کند که در میان نثرها تنها کتاب نثری در عالم که قابل حفظ‌کردن است، یعنی اصلاً ذهن، آن را برای حفظ‌کردن می‌پذیرد، قرآن است. پیامبر گرامی اسلام و ائمه معصومین(ع) به مناسبت‌های مختلف و به فراخور آگاهی و ایمان مخاطبانشان، آنها را به آموزش، قرائت و حفظ قرآن کریم و عمل به دستورات آن دعوت می‌نمودند <ref>ر.ک: همان، ص19،18</ref>‏.
بخش اول: اهميت حفظ قرآن كريم در آيات و روايات: قرآن کریم به‌تدریج بر پیامبر اسلام نازل شد و چون پیامبر(ص) «اُمّی» (درس ناخوانده) بود و سواد خواندن و نوشتن نداشت، خداوند حفظ قرآن در سینه آن حضرت را تضمین کرد <ref>ر.ک: متن کتاب، ص14،13</ref>‏. [[مطهری، مرتضی|شهید مطهری]] نیز تأکید می‌کند که در میان نثرها تنها کتاب نثری در عالم که قابل حفظ‌کردن است، یعنی اصلاً ذهن، آن را برای حفظ‌کردن می‌پذیرد، قرآن است. پیامبر گرامی اسلام و ائمه معصومین(ع) به مناسبت‌های مختلف و به فراخور آگاهی و ایمان مخاطبانشان، آنها را به آموزش، قرائت و حفظ قرآن کریم و عمل به دستورات آن دعوت می‌نمودند <ref>ر.ک: همان، ص19،18</ref>‏.


بخش دوم: عوامل و انگیزه‌های گسترش حفظ قرآن كريم: وجود هزاران حافظ در هر عصر و زمان به‌ویژه در سال‌هایی که ابزار نگارش محدود و قرآن در دسترس همگان نبوده، باعث شده که کسی نتواند به‌دلخواه خود، حرفی را در قرآن کم یا زیاد کند. انگیزه‌های اصلی برای حفظ عبارت‌اند از: اعتقاد به اینکه قرآن، کتاب زندگی و قانون اساسی مسلمانان است. محتوای ارزشمند آیات الهی، مردم را بر آن داشت تا در زندگی فردی و اجتماعی خود به آن توجه کنند و به حفظ آن اهتمام ورزند <ref>ر.ک: همان، ص26،25</ref>‏؛ فصاحت، بلاغت و شیواترین کلام بودن قرآن که حتی دشمنان سرسخت پیامبر را شیفته خود می‌ساخت <ref>ر.ک: همان، ص27</ref>‏. اهتمام و سفارش مکرر پیامبر (ص) به قرائت و حفظ و بهره‌مندی از پاداش‌های اُخروی و همچنین جایگاه ممتاز اجتماعی حافظین قرآن نزد پیامبر (ص) که به آنان مسئولیت‌هایی مانند فرماندهی سپاه و امامت جماعت سپرده می‌شد، در گسترش حفظ مؤثر بود <ref>ر.ک: همان، ص29-31 </ref>‏.
بخش دوم: عوامل و انگیزه‌های گسترش حفظ قرآن كريم: وجود هزاران حافظ در هر عصر و زمان به‌ویژه در سال‌هایی که ابزار نگارش محدود و قرآن در دسترس همگان نبوده، باعث شده که کسی نتواند به‌دلخواه خود، حرفی را در قرآن کم یا زیاد کند. انگیزه‌های اصلی برای حفظ عبارت‌اند از: اعتقاد به اینکه قرآن، کتاب زندگی و قانون اساسی مسلمانان است. محتوای ارزشمند آیات الهی، مردم را بر آن داشت تا در زندگی فردی و اجتماعی خود به آن توجه کنند و به حفظ آن اهتمام ورزند <ref>ر.ک: همان، ص26،25</ref>‏؛ فصاحت، بلاغت و شیواترین کلام بودن قرآن که حتی دشمنان سرسخت پیامبر را شیفته خود می‌ساخت <ref>ر.ک: همان، ص27</ref>‏. اهتمام و سفارش مکرر پیامبر(ص) به قرائت و حفظ و بهره‌مندی از پاداش‌های اُخروی و همچنین جایگاه ممتاز اجتماعی حافظین قرآن نزد پیامبر(ص) که به آنان مسئولیت‌هایی مانند فرماندهی سپاه و امامت جماعت سپرده می‌شد، در گسترش حفظ مؤثر بود <ref>ر.ک: همان، ص29-31 </ref>‏.


بخش سوم: شروط اصلي حفظ قرآن كريم و عواملي كه اثر مثبت يا منفي در حفظ قرآن كريم دارد: شروط اصلی حفظ عبارت‌اند از: اشتیاق قلبی و عشق به قرآن، زیرا این عشق سختی‌ها را آسان می‌کند. اخلاص و توحید نیّت که هدف حافظ باید فقط رضایت خدا باشد و نه تقرّب به دنیا‏؛ اراده و پشتکار قوی که از استعداد نیز مهم‌تر است‏؛ توکل بر خداوند که موفقیت حافظ را تضمین می‌کند، البته توکل باید همراه با سعی و کوشش باشد‏؛ و دعا و رازونیاز که موانع را برطرف می‌سازد‏. <ref>ر.ک: همان، ص37-42 </ref>‏.عوامل مثبت در حفظ شامل: تنظیم برنامه‌ریزی دقیق و منظم، انتخاب قرآنی واحد برای نقش‌بستن تصویر آیه در ذهن، انتخاب تلاوت ترتیل مناسب برای آشنایی با تلفظ صحیح و نغمات، و انتخاب زمان و مکان مناسب و مقدار مناسب حفظ روزانه است <ref>ر.ک: همان، ص45-55</ref>‏.
بخش سوم: شروط اصلي حفظ قرآن كريم و عواملي كه اثر مثبت يا منفي در حفظ قرآن كريم دارد: شروط اصلی حفظ عبارت‌اند از: اشتیاق قلبی و عشق به قرآن، زیرا این عشق سختی‌ها را آسان می‌کند. اخلاص و توحید نیّت که هدف حافظ باید فقط رضایت خدا باشد و نه تقرّب به دنیا‏؛ اراده و پشتکار قوی که از استعداد نیز مهم‌تر است‏؛ توکل بر خداوند که موفقیت حافظ را تضمین می‌کند، البته توکل باید همراه با سعی و کوشش باشد‏؛ و دعا و رازونیاز که موانع را برطرف می‌سازد‏. <ref>ر.ک: همان، ص37-42 </ref>‏.عوامل مثبت در حفظ شامل: تنظیم برنامه‌ریزی دقیق و منظم، انتخاب قرآنی واحد برای نقش‌بستن تصویر آیه در ذهن، انتخاب تلاوت ترتیل مناسب برای آشنایی با تلفظ صحیح و نغمات، و انتخاب زمان و مکان مناسب و مقدار مناسب حفظ روزانه است <ref>ر.ک: همان، ص45-55</ref>‏.