۱۴۴٬۵۹۹
ویرایش
محقق التاریخ؛ تاریخ کریمان و پادشاهی ساسانیان (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۹ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۰:۳۶
، ۲۹ اکتبرجایگزینی متن - 'هـ' به 'ه'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'هـ' به 'ه') |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
سومین پسر ملاگشتاسب، [[ملااسکندر]] بود که مسندنشین پدر شد. اسکندر زندگی درویشانه، محقر و مختصری اختیار نمود. اغلب با عرفا و علمای زمان خود بود. او این کتاب خود را در سال 1852 میلادی دربارۀ کرمان نگاشت. نسخهای از این کتاب در انستیتوی خاورشناسی شوروی محفوظ است. | سومین پسر ملاگشتاسب، [[ملااسکندر]] بود که مسندنشین پدر شد. اسکندر زندگی درویشانه، محقر و مختصری اختیار نمود. اغلب با عرفا و علمای زمان خود بود. او این کتاب خود را در سال 1852 میلادی دربارۀ کرمان نگاشت. نسخهای از این کتاب در انستیتوی خاورشناسی شوروی محفوظ است. | ||
باستانی پاریزی دربارۀ این کتاب گفته است: «در کتاب مذکور به اختصار تاریخ کهن کرمان تا زمان تصرف آن به دست اعراب در سدۀ هفتم ذکر شده است. این کتاب به منزلۀ شاهد درخشان بیداری و جنبش جامعۀ ایران در سدۀ نوزدهم و توجه آنان به گذشتۀ دیرین تاریخ خود میباشد که نهضت مذکور از خصوصیات سدۀ بیستم است. یک نسخۀ این کتاب که به انستیتوی خاورشناسی فرهنگستان علم شوروی تعلق دارد، به خط بهروز فرزند مؤلف کتاب میباشد که استنساخ آن را در تاریخ 25 محرم 1287 | باستانی پاریزی دربارۀ این کتاب گفته است: «در کتاب مذکور به اختصار تاریخ کهن کرمان تا زمان تصرف آن به دست اعراب در سدۀ هفتم ذکر شده است. این کتاب به منزلۀ شاهد درخشان بیداری و جنبش جامعۀ ایران در سدۀ نوزدهم و توجه آنان به گذشتۀ دیرین تاریخ خود میباشد که نهضت مذکور از خصوصیات سدۀ بیستم است. یک نسخۀ این کتاب که به انستیتوی خاورشناسی فرهنگستان علم شوروی تعلق دارد، به خط بهروز فرزند مؤلف کتاب میباشد که استنساخ آن را در تاریخ 25 محرم 1287 ه. در شهر کرمان به پایان رسانده است». | ||
شروع این کتاب با داستان هفتواد است. این داستان در «کارنامۀ اردشیر بابکان» و سپس در شاهنامۀ فردوسی و از آنجا به بعضی متون تاریخی سرایت کرده است. تحقیق در ریشههای رازآلود این حکایت، گرچه پرده از ظرائف اسطورهشناختی و عناصر اصلی داستان برمیدارد، اما به قطعیت نمیتوان از انطباق آن با بخشی از تاریخ واقعی سخن گفت. سپس با «ذکر پادشاهی اردشیر بابکان» وارد تاریخ ساسانیان میشود. اساس کار ملااسکندر از اینجا تا پایان سلطنت خسرو انوشیروان، کتاب «[[المعجم في آثار ملوك العجم|المعجم فی آثار ملوک العجم]]» نوشتۀ [[حسینی قزوینی، شرفالدین فضلالله|شرفالدین فضلالله حسینی قزوینی]] بوده است. ملااسکندر به اسلوب صاحب «[[المعجم في آثار ملوك العجم|المعجم]]» سرآغاز پادشاهی هر یک از شاهان ساسانی را با همان ابیاتی که او گفته، شروع کرده است. تلاش او برای سادهسازی و تلخیص متن مصنوع و متکلف «المعجم» ستودنی است؛ زیرا با وجود بعضی اشتباهاتی که در خوانش آن کتاب داشته، با این حال ترتیب بیان مطلب و نحوۀ گزینش او به گونهای است که با یک مقایسۀ ساده می توان عبارات ناخوانا و نامفهوم «محقق التاریخ» را در «المعجم» جستجو کرد و به اصل آن پی برد. | شروع این کتاب با داستان هفتواد است. این داستان در «کارنامۀ اردشیر بابکان» و سپس در شاهنامۀ فردوسی و از آنجا به بعضی متون تاریخی سرایت کرده است. تحقیق در ریشههای رازآلود این حکایت، گرچه پرده از ظرائف اسطورهشناختی و عناصر اصلی داستان برمیدارد، اما به قطعیت نمیتوان از انطباق آن با بخشی از تاریخ واقعی سخن گفت. سپس با «ذکر پادشاهی اردشیر بابکان» وارد تاریخ ساسانیان میشود. اساس کار ملااسکندر از اینجا تا پایان سلطنت خسرو انوشیروان، کتاب «[[المعجم في آثار ملوك العجم|المعجم فی آثار ملوک العجم]]» نوشتۀ [[حسینی قزوینی، شرفالدین فضلالله|شرفالدین فضلالله حسینی قزوینی]] بوده است. ملااسکندر به اسلوب صاحب «[[المعجم في آثار ملوك العجم|المعجم]]» سرآغاز پادشاهی هر یک از شاهان ساسانی را با همان ابیاتی که او گفته، شروع کرده است. تلاش او برای سادهسازی و تلخیص متن مصنوع و متکلف «المعجم» ستودنی است؛ زیرا با وجود بعضی اشتباهاتی که در خوانش آن کتاب داشته، با این حال ترتیب بیان مطلب و نحوۀ گزینش او به گونهای است که با یک مقایسۀ ساده می توان عبارات ناخوانا و نامفهوم «محقق التاریخ» را در «المعجم» جستجو کرد و به اصل آن پی برد. | ||