پرش به محتوا

پیشینه دربه‌دری؛ زندگی و آثار بزرگ علوی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ه های' به 'ه‌های'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ه های' به 'ه‌های')
خط ۳۲: خط ۳۲:
اگر از فاصله دور به فراز و فرود ادبیات داستانی معاصر بنگریم، با دو جریان اصلی مواجه می‌شویم. یکی، جریانی که بیشتر به درون آدمی و احوال روحی و فردین او توجه دارد و دیگر، جریانی که متوجه پدیده‌های بیرونی و اجتماعی اوست و ناظر به جایگاه شخصیت داستانی درگیر در ماجرهای بزرگ جمعی است.
اگر از فاصله دور به فراز و فرود ادبیات داستانی معاصر بنگریم، با دو جریان اصلی مواجه می‌شویم. یکی، جریانی که بیشتر به درون آدمی و احوال روحی و فردین او توجه دارد و دیگر، جریانی که متوجه پدیده‌های بیرونی و اجتماعی اوست و ناظر به جایگاه شخصیت داستانی درگیر در ماجرهای بزرگ جمعی است.


جریانی که به آشفتگی‌های روحی آدمی توجه دارد از بوف‌کور صادق هدایت آغاز می‌شود و تا آثار بهرام صادقی و برخی از نوشته‌های ابراهیم گلستان و هوشنگ گلشیری ادامه می‌یابد. نویسندگان این گرایش به بن‌مایه‌های پنهان فرهنگ و روان‌شناسی جمعی بیش از جنبه های مشهود جامعه و سیاست توجه دارند و به اقتضای آن، تجربیات تازه در فرم داستان‌گویی و زبان نوشتار مشغلۀ ذهنی آنان است. آغازگر جدی جریان دوم بزرگ علوی است و تدوام کار او را می‌توان در رمان‌هایی رئالیستی از هدایت و احمد محمود و محمود دولت‌آبادی سراغ گرفت.
جریانی که به آشفتگی‌های روحی آدمی توجه دارد از بوف‌کور صادق هدایت آغاز می‌شود و تا آثار بهرام صادقی و برخی از نوشته‌های ابراهیم گلستان و هوشنگ گلشیری ادامه می‌یابد. نویسندگان این گرایش به بن‌مایه‌های پنهان فرهنگ و روان‌شناسی جمعی بیش از جنبه‌های مشهود جامعه و سیاست توجه دارند و به اقتضای آن، تجربیات تازه در فرم داستان‌گویی و زبان نوشتار مشغلۀ ذهنی آنان است. آغازگر جدی جریان دوم بزرگ علوی است و تدوام کار او را می‌توان در رمان‌هایی رئالیستی از هدایت و احمد محمود و محمود دولت‌آبادی سراغ گرفت.


در این جریان ادبی، نکتۀ مهم آن است که نویسنده تا چه اندازه توانسته است به نوشتۀ خود صورت هنری ببخشد، و آن را به مرتبۀ ادبی درخور ارتقا دهد. گاهی در کار ادبی نویسنده‌ای سیاست‌گرا، مانند احسان طبری، جنبۀ ایدولوژیک و تبلیغی بر جنبۀ هنری می‌چربد و نویسنده را در مرتبۀ مبلغ سیاسی میخکوب می‌کند. در عوض گاهی نیز بُعد صناعی و هنری اثری جامعه گرا بر وجه مرامی آن غلبه می‌یابد. بزرگ علوی از آن دسته نویسندگان سیاست‌پیشه بود که توانست در داستان‌های باکفایت خود، وجه هنری را بر جنبۀ ایدئولوژیک غالب سازد. او دربارۀ مسائلی نوشت که تجربه کرده بود و چهره‌هایی را به صحنۀ داستان‌هایش راه داد که نیک می‌شناخت و با آن زندگی کرده بود.در عین حال، موفق شد برخی از داستان‌‌هایش را واقعی‌تر از تجربیات زندگی خود از کار درآورد.
در این جریان ادبی، نکتۀ مهم آن است که نویسنده تا چه اندازه توانسته است به نوشتۀ خود صورت هنری ببخشد، و آن را به مرتبۀ ادبی درخور ارتقا دهد. گاهی در کار ادبی نویسنده‌ای سیاست‌گرا، مانند احسان طبری، جنبۀ ایدولوژیک و تبلیغی بر جنبۀ هنری می‌چربد و نویسنده را در مرتبۀ مبلغ سیاسی میخکوب می‌کند. در عوض گاهی نیز بُعد صناعی و هنری اثری جامعه گرا بر وجه مرامی آن غلبه می‌یابد. بزرگ علوی از آن دسته نویسندگان سیاست‌پیشه بود که توانست در داستان‌های باکفایت خود، وجه هنری را بر جنبۀ ایدئولوژیک غالب سازد. او دربارۀ مسائلی نوشت که تجربه کرده بود و چهره‌هایی را به صحنۀ داستان‌هایش راه داد که نیک می‌شناخت و با آن زندگی کرده بود.در عین حال، موفق شد برخی از داستان‌‌هایش را واقعی‌تر از تجربیات زندگی خود از کار درآورد.