مبانى عرفان در صحيفه سجاديه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مبانی عرفان در صحیفه سجادیه '''، نوشته مریم بختیار (متولد 1342ش)، به بررسی مبانی و اصول عرفان اسلامی در صحیفه سجادیه امام زین‌العابدین(ع) پرداخته است.

نویسنده در مقدمه کتاب بر این نکته تأکید کرده که امام سجاد(ع) امام چهارم شیعیان، شخصیتی منحصربه‌‎فرد بوده‌اند که انوار عرفان و معنویت، ایثار، خدامحوری و... از تمام ادعیه او به‌‌‌وضوح هویداست و صحیفه سجادیه ایشان گنجینه‌ای است که موجب بیداری انسان و ارتباط با خدا می‌گردد. در این نوشتار با توجه به این موضوع، چارچوب پژوهش بر بعد عرفانی صحیفه سجادیه امام سجاد(ع) پایه‌ریزی شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص9</ref>‏.

نویسنده سپس به‌اختصار به معرفی امام سجاد(ع) و زندگی، فضایل اخلاقی و آثار منثور و منظوم آن حضرت پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص16-21</ref>. او سپس به معرفی صحیفه سجادیه پرداخته و آن را همچون نهج ‌البلاغه، فوق کلام مخلوق و دون کلام خالق دانسته است که در خلال ادعیه و اذکار، به سبک سحرآمیزی، وقایع تاریخی و نیازهای بشری و راز درونی و اسرار مکنونی را بیان فرموده است<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>.

در باب دوم کتاب در تبیین تفاوت حمد و مدح، به عبارت امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه: «تمدحت بالغناء عن خلقك»، اشاره کرده و توضیح داده که امام سجاد(ع) مدح را به‌کار برده است، نه حمد را؛ زیرا حمد ستایش توأم با پرستش است که خاص انسان است<ref>ر.ک: همان، ص66</ref>.

آخرین و چهارمین باب کتاب که نیمی از آن را پوشش داده، به مبحث عرفان نظری اختصاص دارد. ایمان، صبر، توکل، تسلیم، توبه، تقوا، ورع، خوف، رجا، خشوع، زهد، رضا، یقین، اخلاص، شکر، محبت و توحید، واژگانی هستند که نویسنده پس از ذکر معنای هر واژه، به ذکر سخن عرفا درباره آن پرداخته و انواع و مراتب آن را توضیح داده است. سپس آن واژه را در صحیفه سجادیه مورد مطالعه قرار داده است. عرفا با الهام از آیات قرآنی، توحید را آخرین مقام از مقامات سلوک می‌دانند. توحید در نظر علمای دین، به معنی نفی خدایان و معبودهای مختلف و قبول یک خداست<ref>ر.ک: همان، ص301</ref>؛ همان گونه که امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه فرموده است: «أنت الذي لا إله إلا أنت، الأحد المتوحد الفرد المتفرد»<ref>ر.ک: همان، ص306</ref>.