پرش به محتوا

تهذيب الأخلاق و تطهير الأعراق: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'مسکویه، احمد بن محمد' به 'ابن مسکویه، احمد بن محمد'
({{کاربردهای دیگر|تهذیب الأخلاق (ابهام‌زدایی)}})
جز (جایگزینی متن - 'مسکویه، احمد بن محمد' به 'ابن مسکویه، احمد بن محمد')
 
خط ۶: خط ۶:
[[هلالی، عماد]] (محقق)
[[هلالی، عماد]] (محقق)


[[مسکویه، احمد بن محمد]] (نویسنده)
[[ابن مسکویه، احمد بن محمد]] (نویسنده)
| زبان =عربی
| زبان =عربی
| کد کنگره =‏BJ‎‏ ‎‏1185‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏4‎‏الف‎‏2‎‏ ‎‏1384
| کد کنگره =‏BJ‎‏ ‎‏1185‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏4‎‏الف‎‏2‎‏ ‎‏1384
خط ۲۸: خط ۲۸:
}}
}}
{{کاربردهای دیگر|تهذیب الأخلاق (ابهام‌زدایی)}}
{{کاربردهای دیگر|تهذیب الأخلاق (ابهام‌زدایی)}}
'''تهذيب الأخلاق و تطهير الأعراق'''، رساله‌اى در اخلاق فلسفى از فيلسوف و مورخ بزرگ، [[مسکویه، احمد بن محمد|ابوعلى احمد بن محمد مسكويه رازى]] (متوفای  421ق / 1030م) مى‌باشد كه به زبان عربى و بين سال‌هاى 372 - 375ق / 982 - 985م نوشته شده است.
'''تهذيب الأخلاق و تطهير الأعراق'''، رساله‌اى در اخلاق فلسفى از فيلسوف و مورخ بزرگ، [[ابن مسکویه، احمد بن محمد|ابوعلى احمد بن محمد مسكويه رازى]] (متوفای  421ق / 1030م) مى‌باشد كه به زبان عربى و بين سال‌هاى 372 - 375ق / 982 - 985م نوشته شده است.


نویسنده، غرض از نوشتن اين رساله را ارائه اصول و مبادى علم اخلاق به قصد دستيابى به خوبى ذكر مى‌كند كه به واسطه آن، از آدمی كردارهاى نيكو و زيبا سر مى‌زند<ref>تهذيب...، 27 - 28</ref>او بعدها از اين رساله به‌عنوان بنياد فلسفى اصول حاكم بر گزيده‌گويى‌هاى حكيمانه كتاب جاويدان خرد ياد كرده است.
نویسنده، غرض از نوشتن اين رساله را ارائه اصول و مبادى علم اخلاق به قصد دستيابى به خوبى ذكر مى‌كند كه به واسطه آن، از آدمی كردارهاى نيكو و زيبا سر مى‌زند<ref>تهذيب...، 27 - 28</ref>او بعدها از اين رساله به‌عنوان بنياد فلسفى اصول حاكم بر گزيده‌گويى‌هاى حكيمانه كتاب جاويدان خرد ياد كرده است.
خط ۵۱: خط ۵۱:
#اندرزهاى منقول يونانى كه سخنان [[بقراط]]، فيثاغورس، سقراط و ديگران را شامل مى‌شود؛
#اندرزهاى منقول يونانى كه سخنان [[بقراط]]، فيثاغورس، سقراط و ديگران را شامل مى‌شود؛
#آثار افلاطون و به‌ويژه كتاب‌هاى جمهوريت و نواميس؛
#آثار افلاطون و به‌ويژه كتاب‌هاى جمهوريت و نواميس؛
#آثار [[ارسطو]] و به‌ويژه كتاب «اخلاق نيكماخس» كه بهره‌گيرى گسترده [[مسکویه، احمد بن محمد|ابوعلى مسكويه]] از آن را در ارتباط او با [[ارسطو]]ييان بغداد نيز سنجيده‌اند. افزون بر اين از رساله منحول فضائل النفس به ترجمه ابوعثمان دمشقى نيز بايد ياد كرد كه [[مسکویه، احمد بن محمد|ابوعلى مسكويه]] آن را از [[ارسطو]] دانسته، و مطالبى از آن نقل كرده است؛
#آثار [[ارسطو]] و به‌ويژه كتاب «اخلاق نيكماخس» كه بهره‌گيرى گسترده [[ابن مسکویه، احمد بن محمد|ابوعلى مسكويه]] از آن را در ارتباط او با [[ارسطو]]ييان بغداد نيز سنجيده‌اند. افزون بر اين از رساله منحول فضائل النفس به ترجمه ابوعثمان دمشقى نيز بايد ياد كرد كه [[ابن مسکویه، احمد بن محمد|ابوعلى مسكويه]] آن را از [[ارسطو]] دانسته، و مطالبى از آن نقل كرده است؛
#[[جالینوس]] و كتاب اخلاق النفس كه در بحث لذات حسى و نابسنده خواندن آن‌ها بدان استناد شده است؛
#[[جالینوس]] و كتاب اخلاق النفس كه در بحث لذات حسى و نابسنده خواندن آن‌ها بدان استناد شده است؛
#بروسن نوفيثاغورى، متفكر سده 5م كه مسكويه از رساله «تدبير منزل» او به تفصيل نقل كرده است؛
#بروسن نوفيثاغورى، متفكر سده 5م كه مسكويه از رساله «تدبير منزل» او به تفصيل نقل كرده است؛
خط ۹۳: خط ۹۳:
با بررسى مباحث مطرح‌شده در كتاب، درمى‌يابيم كه مفهوم بنيادى آن، «سعادت» است. در نظر نویسنده، سعادت، غايت زندگانى اخلاقى آدمى است و از آنجا كه سعادت فردى، بخشى از سعادت عمومى جامعه به شمار مى‌آيد، سعادت را تنها از راه زندگى اجتماعى و شهرى مى‌توان كسب كرد و فرد انسانى هر گاه عضو جامعه‌اى نباشد، از سعادت به‌كمال بهره نخواهد برد<ref>تهذيب، 37، 146 - 147</ref>
با بررسى مباحث مطرح‌شده در كتاب، درمى‌يابيم كه مفهوم بنيادى آن، «سعادت» است. در نظر نویسنده، سعادت، غايت زندگانى اخلاقى آدمى است و از آنجا كه سعادت فردى، بخشى از سعادت عمومى جامعه به شمار مى‌آيد، سعادت را تنها از راه زندگى اجتماعى و شهرى مى‌توان كسب كرد و فرد انسانى هر گاه عضو جامعه‌اى نباشد، از سعادت به‌كمال بهره نخواهد برد<ref>تهذيب، 37، 146 - 147</ref>


اعتراض [[مسکویه، احمد بن محمد|ابوعلى مسكويه]] بر زاهدان گوشه‌گير را در الهوامل و الشوامل و الفوز الاصغر نيز مى‌توان ديد كه اين گروه را دريغ‌كنندگان از يارى مردم مى‌خواند و مى‌گويد كه آنان با پاسخ ندادن به يارى‌جويى مردمان، به خود و ايشان ظلم مى‌كنند.
اعتراض [[ابن مسکویه، احمد بن محمد|ابوعلى مسكويه]] بر زاهدان گوشه‌گير را در الهوامل و الشوامل و الفوز الاصغر نيز مى‌توان ديد كه اين گروه را دريغ‌كنندگان از يارى مردم مى‌خواند و مى‌گويد كه آنان با پاسخ ندادن به يارى‌جويى مردمان، به خود و ايشان ظلم مى‌كنند.


اين دريافت مدنى از فضيلت‌هاى انسانى نزد نویسنده بدان پايه ارجمند است كه آن را از حوزه اخلاق فراتر مى‌برد و به ديانت و شريعت تعميم مى‌دهد. در نظر نویسنده، همچنان كه فلسفه، يگانه آموزش حقيقى و راه رستگارى و نجات است، «ادب الشريعة» نيز انتقال‌دهنده حقيقت به‌صورت گزاره‌هاى دينى است.<ref>تهذيب، 64</ref>و آن را با نقش قوانين يونانى در نواميس افلاطون و با نوع موسيقى مباح در جمهوريت او مى‌توان تطبيق داد.
اين دريافت مدنى از فضيلت‌هاى انسانى نزد نویسنده بدان پايه ارجمند است كه آن را از حوزه اخلاق فراتر مى‌برد و به ديانت و شريعت تعميم مى‌دهد. در نظر نویسنده، همچنان كه فلسفه، يگانه آموزش حقيقى و راه رستگارى و نجات است، «ادب الشريعة» نيز انتقال‌دهنده حقيقت به‌صورت گزاره‌هاى دينى است.<ref>تهذيب، 64</ref>و آن را با نقش قوانين يونانى در نواميس افلاطون و با نوع موسيقى مباح در جمهوريت او مى‌توان تطبيق داد.