پرش به محتوا

سلطان العشاق: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'صـ' به 'ص'
جز (جایگزینی متن - 'عـ' به 'ع')
جز (جایگزینی متن - 'صـ' به 'ص')
خط ۲۸: خط ۲۸:
'''سلطان العشاق'''، نوشته غلام‌رضا افراسیابی است که در آن به شرح دیدگاه‌ها و باورهای عین القضات (525-492ق) می‌پردازد. او در پایان این اثر، رسالۀ «شکوی الغریب عن الأوطان إلی علماء البُلدان» عین القضات را ترجمه کرده، با شرح کوتاهی از رجال آن به ضمیمه «حقیقت مذهب» عرضه نموده است.
'''سلطان العشاق'''، نوشته غلام‌رضا افراسیابی است که در آن به شرح دیدگاه‌ها و باورهای عین القضات (525-492ق) می‌پردازد. او در پایان این اثر، رسالۀ «شکوی الغریب عن الأوطان إلی علماء البُلدان» عین القضات را ترجمه کرده، با شرح کوتاهی از رجال آن به ضمیمه «حقیقت مذهب» عرضه نموده است.


افرسیابی نام کتابش را از  گفتار «عزیز‌ نسفی» در‌ کتاب انسان کامل وی برگرفته است؛ نسفی نخستین بار، عین‌القضات را سلطان العشاق خوانده بود.<ref>ر.ک: غلامی، طاهره، ص54</ref>‏افراسیابی در هشت باب زندگی، زمانه و باورهای عین القضات را بررسی می‌کند؛ در باب نخست، نویسنده زندگی عین القضات را از منابع کهن و کنونی، با درج عین مطالب و نشانی کتاب‌ها نوشته است. این منابع عبارتند از: «درة الأخبار»‌ ترجمه مـنشی یـزدی؛ «تاریخ‌ الوزراء»‌ ابوالرجاء قمی؛ «الأنـساب» و «اللباب فی تهذیب الأنساب» سمعانی؛ «معجم البلدان» یاقوت حموی؛ «نزهت الأرواح» شمس‌الدین شهرزوری؛ «نسائم الأسحار» منشی کرمانی؛ «تقویم البلدان» ابو الفداء؛ «میزان الاعتدال» ذهبی؛ «مرآت الجنان» یافعی؛ «طبقات‌ الشافعیه» سبکی؛ «آثار الوزراء» سـیف الدیـن عقیلی؛ «نفحات الأنس» جامی؛ «لسان المیزان» ابن حجر عسقلانی؛ «دستور الوزراء» خواندمیر؛ «هفت اقلیم» امین احمد رازی؛ «شذرات الذهب» ابن العماد؛ «طرائق الحقایق» محمد معصوم شیرازی؛ «ریاض العارفین»‌ رضا‌ قلی هدایت؛ «ریحانة الأدب» محمد علی مدرس؛ «خـزینة الأصـفیاء» مفتی غلام سـرور صاحب؛ «هدیة العارفین» اسماعیل پاشا.
افرسیابی نام کتابش را از  گفتار «عزیز‌ نسفی» در‌ کتاب انسان کامل وی برگرفته است؛ نسفی نخستین بار، عین‌القضات را سلطان العشاق خوانده بود.<ref>ر.ک: غلامی، طاهره، ص54</ref>‏افراسیابی در هشت باب زندگی، زمانه و باورهای عین القضات را بررسی می‌کند؛ در باب نخست، نویسنده زندگی عین القضات را از منابع کهن و کنونی، با درج عین مطالب و نشانی کتاب‌ها نوشته است. این منابع عبارتند از: «درة الأخبار»‌ ترجمه مـنشی یـزدی؛ «تاریخ‌ الوزراء»‌ ابوالرجاء قمی؛ «الأنـساب» و «اللباب فی تهذیب الأنساب» سمعانی؛ «معجم البلدان» یاقوت حموی؛ «نزهت الأرواح» شمس‌الدین شهرزوری؛ «نسائم الأسحار» منشی کرمانی؛ «تقویم البلدان» ابو الفداء؛ «میزان الاعتدال» ذهبی؛ «مرآت الجنان» یافعی؛ «طبقات‌ الشافعیه» سبکی؛ «آثار الوزراء» سـیف الدیـن عقیلی؛ «نفحات الأنس» جامی؛ «لسان المیزان» ابن حجر عسقلانی؛ «دستور الوزراء» خواندمیر؛ «هفت اقلیم» امین احمد رازی؛ «شذرات الذهب» ابن العماد؛ «طرائق الحقایق» محمد معصوم شیرازی؛ «ریاض العارفین»‌ رضا‌ قلی هدایت؛ «ریحانة الأدب» محمد علی مدرس؛ «خـزینة الأصفیاء» مفتی غلام سـرور صاحب؛ «هدیة العارفین» اسماعیل پاشا.


در باب دوم افراسیابی با شرح زندگی تا مرگ عین القضات، بر آن است که او مانند بیشتر شافعیان، پیرو اشعریان بوده است و پس از صوفی‌شدن، از جمود متعارف اشعری بیرون آمد و معتدل شد. او به اهل بیت پیامبر (صلوات الله علیهم) به ویژه امیرالمؤمنین (ع) ارادت می‌ورزید. نویسنده همچنین در این باب از «قوام الدین درگزینی» و «عزیزُالدین اصفهنی» اطلاعات ارزنده‌ای می‌دهد
در باب دوم افراسیابی با شرح زندگی تا مرگ عین القضات، بر آن است که او مانند بیشتر شافعیان، پیرو اشعریان بوده است و پس از صوفی‌شدن، از جمود متعارف اشعری بیرون آمد و معتدل شد. او به اهل بیت پیامبر (صلوات الله علیهم) به ویژه امیرالمؤمنین (ع) ارادت می‌ورزید. نویسنده همچنین در این باب از «قوام الدین درگزینی» و «عزیزُالدین اصفهنی» اطلاعات ارزنده‌ای می‌دهد
خط ۳۶: خط ۳۶:
در باب چهارم و پنجم، افراسیابی پژوهش ویژه‌ای را در باره زندگی، تکفیر و کشتن مظلومانۀ عین القضات با استناد به منابع تاریخی و تذکره‌ها انجام می‌دهد که به باور وی، دستاوردهای شگفت‌انگیزی از تکفیر و قتل‌های تاریخی را دربر دارد. او با تاکید بر خواندن دو باب چهارم (محیط زندگی) و پنجم (ستیزه با کفر و نابکاری در اسلام)، خواسته است تا داغ کفر و الحاد و بدنامی را از پیشانی پاک مردانی چون عین القضات بزداید.<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص10</ref>‏
در باب چهارم و پنجم، افراسیابی پژوهش ویژه‌ای را در باره زندگی، تکفیر و کشتن مظلومانۀ عین القضات با استناد به منابع تاریخی و تذکره‌ها انجام می‌دهد که به باور وی، دستاوردهای شگفت‌انگیزی از تکفیر و قتل‌های تاریخی را دربر دارد. او با تاکید بر خواندن دو باب چهارم (محیط زندگی) و پنجم (ستیزه با کفر و نابکاری در اسلام)، خواسته است تا داغ کفر و الحاد و بدنامی را از پیشانی پاک مردانی چون عین القضات بزداید.<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص10</ref>‏


در باب ششم، افراسیابی دیدگاه‌ها و باورهای‌ عین القضات را در ده فصل بررسی می‌کند که عبارتند از‌: اثبات وجودخدا، نفی جـسمیت، خـلق و ایجاد، یگانگی ذات، علم خداوند به جزئیات‌، صـفات‌ خـداوند‌، عینیت صـفات و ذات، وحـدت ذات و تعدد صفات، پیـامبر و پیـامبری و معاد.
در باب ششم، افراسیابی دیدگاه‌ها و باورهای‌ عین القضات را در ده فصل بررسی می‌کند که عبارتند از‌: اثبات وجودخدا، نفی جـسمیت، خـلق و ایجاد، یگانگی ذات، علم خداوند به جزئیات‌، صفات‌ خـداوند‌، عینیت صفات و ذات، وحـدت ذات و تعدد صفات، پیـامبر و پیـامبری و معاد.


در باب هفتم، افراسیابی با بررسی اندیشه عرفانی عین‌القضات، بر آن‌ است‌ که‌ دیدگاه‌های او در تصوّف همان‌هایی است که صوفیه، پیش‌تر، از آن‌ها‌ سخن‌ گفته‌اند.، البته بیان او پخـتگی ‌ ‌و شـور و حال افزون‌تری از‌ پیشینیان دارد. نویسنده به‌ بررسی برخی عقاید عین القضات در «طریقت» و «حقیقت» می‌پردازد. دریغ که او این کار را با اختصار بسیار، که تـوجیه‌پذیر نیست، انجام می‌دهد.
در باب هفتم، افراسیابی با بررسی اندیشه عرفانی عین‌القضات، بر آن‌ است‌ که‌ دیدگاه‌های او در تصوّف همان‌هایی است که صوفیه، پیش‌تر، از آن‌ها‌ سخن‌ گفته‌اند.، البته بیان او پخـتگی ‌ ‌و شـور و حال افزون‌تری از‌ پیشینیان دارد. نویسنده به‌ بررسی برخی عقاید عین القضات در «طریقت» و «حقیقت» می‌پردازد. دریغ که او این کار را با اختصار بسیار، که تـوجیه‌پذیر نیست، انجام می‌دهد.