از طلسم تا تاریخ: ایران عصر شاه عباس از منظر علوم غریبه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURاز طلسم تا تاریخJ1.jpg | عنوان =از طلسم تا تاریخ | عنوان‌های دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = کریمی، بهزاد (نویسنده) آقاجری، سید هاشم (پیشگفتار) |زبان | زبان = | کد کنگره =‏ | موضوع = |ناشر | ناشر =نگارستان اندیشه | مکا...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۶: خط ۲۶:
| پیش از =
| پیش از =
}}
}}
'''از طلسم تا تاریخ: ایران عصر شاه عباس از منظر علوم غریبه؛ بر اساس رساله‌ای منتسب به ملا جلال منجم یزدی''' تألیف بهزاد کریمی، با پیشگفتاری از سید هاشم آقاجری؛ این کتاب، روایتگر بخشی نه‌چندان شناخته‌شده از تاریخ ایران در عصر شاه عباس اول صفوی است.
'''از طلسم تا تاریخ: ایران عصر شاه عباس از منظر علوم غریبه؛ بر اساس رساله‌ای منتسب به ملا جلال منجم یزدی''' تألیف [[کریمی، بهزاد|بهزاد کریمی]]، با پیشگفتاری از [[آقاجری، سید هاشم|سید هاشم آقاجری]]؛ این کتاب، روایتگر بخشی نه‌چندان شناخته‌شده از تاریخ ایران در عصر شاه عباس اول صفوی است.


==گزارش کتاب==
==گزارش کتاب==
متنی که در کانون این اثر قرار دارد، رساله‌ای نه‌چندان شناخته‌شده برای صفویه‌پژوهان است که در حوزۀ «علوم غریبه» به نگارش درآمده است. علوم غریبه، دانش صورت‌ها، اعداد و حروف است که در برابر علوم جلیه یا علوم رسمی متعارف در تاریخ ایران سابقه‌ای بس دراز دارد و قدمت آن به روزگاران باستانی می‌رسد. علوم غریبه، علومی هستند رمزگانی با منشأیی ماورایی و عمدتاً نامعلوم که برای مواجهه با نیروهای ماورایی، دخل و تصرف در امور دنیا و پیشگویی آینده به کار می‌رود.
متنی که در کانون این اثر قرار دارد، رساله‌ای نه‌چندان شناخته‌شده برای صفویه‌پژوهان است که در حوزۀ «علوم غریبه» به نگارش درآمده است. علوم غریبه، دانش صورت‌ها، اعداد و حروف است که در برابر علوم جلیه یا علوم رسمی متعارف در تاریخ ایران سابقه‌ای بس دراز دارد و قدمت آن به روزگاران باستانی می‌رسد. علوم غریبه، علومی هستند رمزگانی با منشأیی ماورایی و عمدتاً نامعلوم که برای مواجهه با نیروهای ماورایی، دخل و تصرف در امور دنیا و پیشگویی آینده به کار می‌رود.


علوم غریبه در تمام دوره‌های تاریخی اسلام و ایران، در حاشیۀ علوم رسمی به حیات خود ادامه داده و منابع متعددی از دوره‌های مختلف باقی مانده است؛ اگرچه از سدۀ هفتم و پس از بحران ایران و جهان اسلام بر اثر هجوم مغولان از شرق و صلیبیان از غرب، اوج و گسترش بیشتری پیدا کرده است. «اسرار قاسمی» ملاحسین واعظ کاشفی سبزواری از نگارش‌های آغاز سدۀ دهم هجری و دورۀ متقدم صفوی است که پس از او نیز در دورۀ صفوی تا دورۀ قاجاری به اشکال گوناگون ادامه یافته است.
علوم غریبه در تمام دوره‌های تاریخی اسلام و ایران، در حاشیۀ علوم رسمی به حیات خود ادامه داده و منابع متعددی از دوره‌های مختلف باقی مانده است؛ اگرچه از سدۀ هفتم و پس از بحران ایران و جهان اسلام بر اثر هجوم مغولان از شرق و صلیبیان از غرب، اوج و گسترش بیشتری پیدا کرده است. «اسرار قاسمی» [[کاشفی، حسین بن علی|ملاحسین واعظ کاشفی سبزواری]] از نگارش‌های آغاز سدۀ دهم هجری و دورۀ متقدم صفوی است که پس از او نیز در دورۀ صفوی تا دورۀ قاجاری به اشکال گوناگون ادامه یافته است.


نگارندۀ این کتاب با تأمل در رساله‌های خطی و چاپ سنگی «اسرار سنگی» پی برده است که فصل «لیمیا»ی این رساله، شامل اطلاعات بسیار ارزشمندی دربارۀ نیمۀ پنهان عصر صفوی است که متأسفانه با بی‌توجهی تقریباً کامل پژوهشگران تاریخ مواجه شده است. همچنبن نویسنده باورمند است این بخش از نوشتۀ ملاجلال‌الدین منجم یزدی، منجم رسمی دربار شاه عباس اول صفوی است و پس از او نویسندگانی ناشناس، مطالبی را به این رساله افزوده و در قالب رسالۀ «اسرار قاسمی» کاشفی یا رسالۀ «حل المشکلات» طم‌طم هندی جای داده‌اند؛ بنابراین می‌توان گفت یکی از آثار ملاجلال منجم که تا پیش از این شناسایی نشده بود، شناسایی شده است.
نگارندۀ این کتاب با تأمل در رساله‌های خطی و چاپ سنگی «اسرار سنگی» پی برده است که فصل «لیمیا»ی این رساله، شامل اطلاعات بسیار ارزشمندی دربارۀ نیمۀ پنهان عصر صفوی است که متأسفانه با بی‌توجهی تقریباً کامل پژوهشگران تاریخ مواجه شده است. همچنبن نویسنده باورمند است این بخش از نوشتۀ ملاجلال‌الدین منجم یزدی، منجم رسمی دربار شاه عباس اول صفوی است و پس از او نویسندگانی ناشناس، مطالبی را به این رساله افزوده و در قالب رسالۀ «اسرار قاسمی» [[کاشفی، حسین بن علی|کاشفی]] یا رسالۀ «حل المشکلات» طم‌طم هندی جای داده‌اند؛ بنابراین می‌توان گفت یکی از آثار ملاجلال منجم که تا پیش از این شناسایی نشده بود، شناسایی شده است.


«لیمیا»ی صفوی مشحون از ماجراها و شخصیت‌هایی است که به لحاظ تاریخی اثبات‌شدنی هستند و چنان جزئیات رویدادها با زمانه و زمینۀ صفویه پیوند دارند که تردید اندکی در اصالت آنها برجای می‌ماند. بررسی رویدادهای ذکرشده نشان می‌دهد که همۀ آنها در عصر شاه عباس اول صفوی رخ داده است؛ بنابراین نویسنده باید معاصر با این پادشاه و به دلیل ماهیت این رویدادها که دسترسی به حلقۀ اول اطرافیان شاه را ضروری می‌ساخت، از نزدیکان وی بوده باشد.
«لیمیا»ی صفوی مشحون از ماجراها و شخصیت‌هایی است که به لحاظ تاریخی اثبات‌شدنی هستند و چنان جزئیات رویدادها با زمانه و زمینۀ صفویه پیوند دارند که تردید اندکی در اصالت آنها برجای می‌ماند. بررسی رویدادهای ذکرشده نشان می‌دهد که همۀ آنها در عصر شاه عباس اول صفوی رخ داده است؛ بنابراین نویسنده باید معاصر با این پادشاه و به دلیل ماهیت این رویدادها که دسترسی به حلقۀ اول اطرافیان شاه را ضروری می‌ساخت، از نزدیکان وی بوده باشد.