زروان در حماسۀ ملی ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

'''زروان در حماسۀ ملی ایران''' تألیف حمیدرضا اردستانی رستمی، این کتاب دارای دو بخش جداگانه، اما در پیوند با هم به علاقمندان فرهنگ ایرانی و به‌ویژه دوست‌داران شاهنامه پیشکش شده است. در بخش نخست در قالب هشت گفتار به توضیح زروان و زروان گرایی، نماد و جنسیت زروان و زروانیان در دوران مختلف تاریخی تا دوره اسلامی پرداخته شده است. بخش دوم کتاب در نه گفتار به برداشت فردوسی از زروان اختصاص دارد و شخصیت‌های شاهنامه را در برخورد با دو دیدگاه زردشتی و زروانی به تصویر می‌کشد.

اگر کسی بخواهد نفوذ اندیشۀ زروانی را در اندیشه‌های ایرانیان مسلمان‌شده بررسی کند، یکی از بهترین تجلی‌گاه‌های این کهن‌اندیشه، ادبیات فارسی است که با نیم‌نگاهی بدان، می‌توان بسیاری از باورهای زروانی را در آن یافت. البته بخشی بزرگ از ادبیات فارسی و بزرگان پدیدآورندۀ این آثار، وام‌دار فردوسی‌اند و در گرو شاهنامه، حتی از نگاهی فراخ و فراگیر، می‌توان بر آن بود که آنچه آنان سروده‌اند، گزارش و گسترشی است از زمینه‌ها و بن‌مایه‌هایی که به شیوه‌ای برین و گوهرین، نهادین و نهانی در سروده‌های فردوسی، از آن پیش، پدید آمده بوده است؛ بنابراین پرداختن به فردوسی و شاهنامه و سنجش میزان باورها و اندیشه‌های زروانی در حماسۀ ملی ایرانیان می‌تواند بازگویندۀ نفوذ این اندیشه بر ادب فارسی و افکار ایرانیان دورۀ اسلامی باشد. بنابراین بخش دوم کتاب در نه گفتار به برداشت فردوسی از زروان اختصاص دارد و شخصیت‌های شاهنامه را در برخورد با دو دیدگاه زردشتی و زروانی به تصویر می‌کشد. آنچه از شاهکار حکیم طوس برمی‌آید این است که اندیشۀ زروانی تا قرون سوم و چهارم هجری یعنی هم‌زمان با نگارش شاهنامه رایج بوده و فردوسی از آیین زروانی الهام گرفته و بازخورد این نگرش در ابیات او دیده می‌شود.<ref> [https://literaturelib.com/books/4668 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>