۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
قطرۀ دریای همت: گزیدهای کلیات طالبعلی لکهنویی متخلص به «عیشی» (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۹ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۱۴
، ۱۹ ژوئن ۲۰۲۴بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''قطرۀ دریای همت: گزیدهای کلیات طالبعلی لکهنویی متخلص به «عیشی»''' تألیف طالبعلی | '''قطرۀ دریای همت: گزیدهای کلیات طالبعلی لکهنویی متخلص به «عیشی»''' تألیف [[لکهنویی، طالبعلی|طالبعلی لکهنویی]]، مصحح [[مدرس، امیرحسین|امیرحسین مدرس]]، در این کتاب گزیدهای از قصاید و مثنویات و قطعات و ترکیببندهای عیشی آورده شده و رباعیات، دو تضمین، مفردات و غزلیات فارسی او بهتمامی آورده شده است. | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
میانطالبعلیخان فرزند میانعلیبخش در سال 1197 قمری در لکهنو متولد شد. پدرش نیز شاعر و نویسنده و از نزدیکان الماسعلیخان، خواجهسرای بارگاه آصفالدوله بهادر بود. طالبعلی عیشی نزد «میرزا محمدحسین قتیل لاهوری» شاگردی کرد و به فارسی و هندی شعر میسرود و در نثرنویسی نیز مهارت داشت. قتیل لاهوری هنگام مرگ طالبعلی را جانشین خود در شعر و ادب معرفی کرد. به گواهی مدایحی که در خصوص ائمۀ اطهار سروده، مذهب شیعۀ اثنیعشری داشته است. وفات عیشی را سال 1240 قمری، در 43 سالگی بر اثر طاعون ثبت کردهاند. | میانطالبعلیخان فرزند میانعلیبخش در سال 1197 قمری در لکهنو متولد شد. پدرش نیز شاعر و نویسنده و از نزدیکان الماسعلیخان، خواجهسرای بارگاه آصفالدوله بهادر بود. طالبعلی عیشی نزد «میرزا محمدحسین قتیل لاهوری» شاگردی کرد و به فارسی و هندی شعر میسرود و در نثرنویسی نیز مهارت داشت. قتیل لاهوری هنگام مرگ طالبعلی را جانشین خود در شعر و ادب معرفی کرد. به گواهی مدایحی که در خصوص ائمۀ اطهار سروده، مذهب شیعۀ اثنیعشری داشته است. وفات عیشی را سال 1240 قمری، در 43 سالگی بر اثر طاعون ثبت کردهاند. | ||
کلیات عیشی شامل مدایح و قطعات، مثنویهایی در وصف شکار نواب سعادتعلیخان، جنگ فیلان، در بزم، چهار دوست (داستان نجار و خیاط و زرگر و عابد که با یکدیگر دوست بودند)، جنگنامۀ رستمالملک (ممدوح عیشی)، در اخلاق، در ذکر معجزۀ حضرت علی (ع)، قصاید، غزلیات و رباعیات به زبان فارسی و هندی است. نمونهای از اشعارش در تذکرههای «صبح گلشن»، «خوش معرکۀ زیبا» و «ریاض الفصحا» آمده است. | کلیات عیشی شامل مدایح و قطعات، مثنویهایی در وصف شکار نواب سعادتعلیخان، جنگ فیلان، در بزم، چهار دوست (داستان نجار و خیاط و زرگر و عابد که با یکدیگر دوست بودند)، جنگنامۀ رستمالملک (ممدوح عیشی)، در اخلاق، در ذکر معجزۀ [[امام علی علیهالسلام|حضرت علی(ع)]]، قصاید، غزلیات و رباعیات به زبان فارسی و هندی است. نمونهای از اشعارش در تذکرههای «صبح گلشن»، «خوش معرکۀ زیبا» و «ریاض الفصحا» آمده است. | ||
عیشی آثار شاعران سبک هندی را بهخوبی مطالعه کرده و به صائب تبریزی و کلیم کاشانی ارادت داشت و غزلهایی را نیز در استقبال از آثار این دو شاعر بزرگ سروده است؛ البته نثرش مصنوع و متکلف است. برخی از خصوصیات زبان شعری او چنین است: در شعر او ترکیبات طرز هندی فراوان یافت میشود، کلام او خالی از اندیشۀ عرفانی نیست و نیز سرشار از کنایات و تناسبات و تشبیهات و استعارات است. همچنین اصطلاحات فلسفی و اصطلاحات طبی و نجومی و موسیقایی در شعر او دیده میشود. | عیشی آثار شاعران سبک هندی را بهخوبی مطالعه کرده و به صائب تبریزی و کلیم کاشانی ارادت داشت و غزلهایی را نیز در استقبال از آثار این دو شاعر بزرگ سروده است؛ البته نثرش مصنوع و متکلف است. برخی از خصوصیات زبان شعری او چنین است: در شعر او ترکیبات طرز هندی فراوان یافت میشود، کلام او خالی از اندیشۀ عرفانی نیست و نیز سرشار از کنایات و تناسبات و تشبیهات و استعارات است. همچنین اصطلاحات فلسفی و اصطلاحات طبی و نجومی و موسیقایی در شعر او دیده میشود. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
عیشی در غزلهای خود معنا را بر لفظ برتری داده است. غزلهای او نوعاً ساده و روان و دلنشین و دارای ابیاتی دلپذیر و زیباست؛ اما گاهی پیچیدگیهایی هرچند اندک متأثر از طرز هندی دارد. | عیشی در غزلهای خود معنا را بر لفظ برتری داده است. غزلهای او نوعاً ساده و روان و دلنشین و دارای ابیاتی دلپذیر و زیباست؛ اما گاهی پیچیدگیهایی هرچند اندک متأثر از طرز هندی دارد. | ||
رباعیات او دلنشین و زلال و بدون پیچیدگی است. با مطالعۀ رباعیاتی که در خصوص واقعۀ کربلا سروده، چنین به نظر میرسد که در آنها برای خوانش در مجالس سوگواری حضرت اباعبدالله (ع) استفاده میشده است. | رباعیات او دلنشین و زلال و بدون پیچیدگی است. با مطالعۀ رباعیاتی که در خصوص واقعۀ کربلا سروده، چنین به نظر میرسد که در آنها برای خوانش در مجالس سوگواری حضرت اباعبدالله(ع) استفاده میشده است. | ||
در این کتاب گزیدهای از قصاید و مثنویات و قطعات و ترکیببندهای عیشی آورده شده و رباعیات، دو تضمین، مفردات و غزلیات فارسی او بهتمامی آورده شده است. | در این کتاب گزیدهای از قصاید و مثنویات و قطعات و ترکیببندهای عیشی آورده شده و رباعیات، دو تضمین، مفردات و غزلیات فارسی او بهتمامی آورده شده است. | ||