ایران و جهانی پرتلاطم؛ خاطراتی از دوران خدمت در وزارت امورخارجه 1359-1326: تفاوت میان نسخه‌ها

از آنجایی که تاریخ دیپلماسی ایران در سده‌های اخیر تا حدود فراوانی تحت الشعاع سیاست قدرت های بزرگ بوده است بررسی تاریخچه‌ی آن نیز به همان نسبت به بررسی مناسبات ایران و قدرت های مزبور محدود بوده است. به همین دلیل نیز غالب پژوهش‌های موجود از تحولات دوره‌ی مورد بحث به مضامینی چون تاریخ روابط ایران و انگلیس، ایران و ایالات متحده و در کنار آن دو، روابط ایران با کشورهایی چون روسیه و فرانسه منحصر مانده است. یکی از نخستین آثار سنگین این حوزه، نادیده ماندن نقش و عملکرد حوزه‌های دیگری از مناسبات خارجی است که اگرچه شاید در مقاطعی چند از لحاظ اهمیت به پای مباحث مربوط به قدرت های بزرگ نرسد، ولی برای فراهم آمدن تصویر کاملتری از عرصه‌ی سیاست خارجی در ایران، آگاهی بدان ها ضروری است. در واقع اهمیت این حوزه‌های پیرامونی نه فقط در آن است که در پاره ای موارد در مقام عرصه‌ی بازتاب بخشی از سیاست قدرت های بزرگ عمل کرده است، بلکه در این نیز می‌تواند باشد که هر از گاه برای کاستن از تأثیر نیرومند و تعیین کننده‌ی آن حوزه نیز مفری به وجود آورده است.

سیاست خارجی ایران چنان که از خلال بررسی این خاطرات نیز بر می‌آید به ویژه در سطوح منطقه ای از تحرک و پویایی خاصی برخوردار بود که شاید نظیر آن را در بسیاری از دیگر ادوار تحولات ایران معاصر نتوان مشاهده  کرد. بررسی کم و کیف رخدادهای این دوره و علی الخصوص روشن ساختن آن که پیش آمد چنین تحرکاتی تا چه حد در مساعدت فضای بین المللی ریشه داشت و یا احیانا تا چه اندازه در ابتکار عمل هایی که امکان اتخاذ آن ها فراهم بود، از جمله پرسش‌هایی است که می‌توان با اتکاء به دانسته‌هایی چون این نوع خاطرات دست اندرکاران و دیگر اسناد ذی ربط، پاسخ‌هایی برای آن ها یافت.<ref> [https://www.historylib.com/books/2480 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>