ایران و جهانی پرتلاطم؛ خاطراتی از دوران خدمت در وزارت امورخارجه 1359-1326
| ایران و جهانی پرتلاطم؛ خاطراتی از دوران خدمت در وزارت امورخارجه 1359-1326 | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زند فرد، فریدون (نویسنده) |
| ناشر | شیرازه کتاب ما |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۸ش |
| شابک | 0-14-6843-622-978 |
| موضوع | زند فرد، فریدون، ۱۳۰۴ - ,ایران ,ایران , -- خاطرات , -- تاریخ، پ‍ه‍ل‍وی , -- سیاست و ح‍ک‍وم‍ت ,، ۱۳۵۷ - ۱۳۲۰ ,، ۱۳۵۷ - ۱۳۲۰ ,انقلاب ,اهدایی |
| کد کنگره | DSR۱۴۸۶/ز۹الف۹ |
ایران و جهانی پرتلاطم؛ خاطراتی از دوران خدمت در وزارت امورخارجه 1359-1326 تألیف فریدون زند فرد؛ تأکید و توجه بر توسعه‌ی مناسبات سیاسی و اقتصادی با اکثر کشورهای همسایه که از برخی جهات با دشواری‌های خاص خود نیز توأم بود، یکی از ویژگی‌های تاریخ دیپلماسی ایران در فاصله‌ی سال‌های دهه‌ی 1330 تا 1350 است. کتاب حاضر، خاطرات یک از چهره‌های دست اندرکار این تغییر و تحول با مروری بر گوشه‌هایی از تجارب ایران در سازمان ملل، مواردی چون اعاده‌ی حاکمیت کشور بر جزایر ایرانی خیلج فارس و مناسبات ایران با کشورهایی چون کویت، پاکستان و عراق را مدنظر دارد.
ساختار
این تحقیق شامل یازده فصل است. نه فصل نوشتار حکایت حدود سی سال خدمت در وزارت خارجه نظام شاهنشاهی است و فصل دهم روایت دورانی است که در وزارت خارجه‌ی جمهوری اسلامی به سر آمد. صفحات چندی نیز تحت عنوان «پرده‌های آخر» فصل پایانی نوشته را شکل می‌دهد که مربوط به فعالیت‌های مقطعی زمانی می‌شود که نویسنده در وزارت خارجه دیگر سمتی نداشته است.
گزارش محتوا
از آنجایی که تاریخ دیپلماسی ایران در سده‌های اخیر تا حدود فراوانی تحت الشعاع سیاست قدرت‌های بزرگ بوده است بررسی تاریخچه‌ی آن نیز به همان نسبت به بررسی مناسبات ایران و قدرت‌های مزبور محدود بوده است. به همین دلیل نیز غالب پژوهش‌های موجود از تحولات دوره‌ی مورد بحث به مضامینی چون تاریخ روابط ایران و انگلیس، ایران و ایالات متحده و در کنار آن دو، روابط ایران با کشورهایی چون روسیه و فرانسه منحصر مانده است. یکی از نخستین آثار سنگین این حوزه، نادیده ماندن نقش و عملکرد حوزه‌های دیگری از مناسبات خارجی است که اگرچه شاید در مقاطعی چند از لحاظ اهمیت به پای مباحث مربوط به قدرت‌های بزرگ نرسد، ولی برای فراهم آمدن تصویر کاملتری از عرصه‌ی سیاست خارجی در ایران، آگاهی بدان‌ها ضروری است. در واقع اهمیت این حوزه‌های پیرامونی نه فقط در آن است که در پاره‌ای موارد در مقام عرصه‌ی بازتاب بخشی از سیاست قدرت‌های بزرگ عمل کرده است، بلکه در این نیز می‌تواند باشد که هر از گاه برای کاستن از تأثیر نیرومند و تعیین کننده‌ی آن حوزه نیز مفری به وجود آورده است.
کتاب حاضر که بخش اصلی آن بر خاطرات نویسنده از مسائل مربوط به اعاده‌ی حاکمیت کشور بر جزایر ایرانی خلیج فارس و تصدی سفارتخانه‌های ایران در کویت و پاکستان و عراق در فاصله‌ی سال‌های دو دهه‌ی 1340 و 1350 استوار است، در کنار ارائه‌ی تصویر کلی تری از تلاش و تکاپوی سیاست خارجی کشور در آن روزگار، از رشته رخداد ها و تحولات دیگری نیز سخن به میان می‌آورد که معمولا در بررسی‌های متعارف، آنچنان که شاید و باید مورد تأکید قرار نمی گیرند.
سیاست خارجی ایران چنان که از خلال بررسی این خاطرات نیز بر می‌آید به ویژه در سطوح منطقه‌ای از تحرک و پویایی خاصی برخوردار بود که شاید نظیر آن را در بسیاری از دیگر ادوار تحولات ایران معاصر نتوان مشاهده کرد. بررسی کم و کیف رخدادهای این دوره و علی الخصوص روشن ساختن آن که پیش آمد چنین تحرکاتی تا چه حد در مساعدت فضای بین‌المللی ریشه داشت و یا احیانا تا چه اندازه در ابتکار عمل‌هایی که امکان اتخاذ آن‌ها فراهم بود، از جمله پرسش‌هایی است که می‌توان با اتکاء به دانسته‌هایی چون این نوع خاطرات دست اندرکاران و دیگر اسناد ذی ربط، پاسخ‌هایی برای آن‌ها یافت.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران