ایران و جهانی پرتلاطم؛ خاطراتی از دوران خدمت در وزارت امورخارجه 1359-1326: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ایران و جهانی پرتلاطم؛ خاطراتی از دوران خدمت در وزارت امورخارجه 1359-1326''' تألیف  فریدون زند فرد؛ تأکید و توجه بر توسعه ی مناسبات سیاسی و اقتصادی با اکثر کشورهای همسایه که از برخی جهات با دشواری های خاص خود نیز توأم بود، یکی از ویژگی های تاریخ دیپلماسی ایران در فاصله ی سال‌های دهه ی 1330 تا 1350 است. کتاب حاضر، خاطرات یک از چهره‌های دست اندرکار این تغییر و تحول با مروری بر گوشه‌هایی از تجارب ایران در سازمان ملل، مواردی چون اعاده ی حاکمیت کشور بر جزایر ایرانی خیلج فارس و مناسبات ایران با کشورهایی چون کویت، پاکستان و عراق را مدنظر دارد.

این تحقیق شامل یازده فصل است. نه فصل نوشتار حکایت حدود سی سال خدمت در وزارت خارجه نظام شاهنشاهی است و فصل دهم روایت دورانی است که در وزارت خارجه ی جمهوری اسلامی به سر آمد. صفحات چندی نیز تحت عنوان «پرده‌های آخر» فصل پایانی نوشته را شکل می دهد که مربوط به فعالیت های مقطعی زمانی می شود که نویسنده در وزارت خارجه دیگر سمتی نداشته است.

از آنجایی که تاریخ دیپلماسی ایران در سده‌های اخیر تا حدود فراوانی تحت الشعاع سیاست قدرت های بزرگ بوده است بررسی تاریخچه ی آن نیز به همان نسبت به بررسی مناسبات ایران و قدرت های مزبور محدود بوده است. به همین دلیل نیز غالب پژوهش های موجود از تحولات دوره ی مورد بحث به مضامینی چون تاریخ روابط ایران و انگلیس، ایران و ایالات متحده و در کنار آن دو، روابط ایران با کشورهایی چون روسیه و فرانسه منحصر مانده است. یکی از نخستین آثار سنگین این حوزه، نادیده ماندن نقش و عملکرد حوزه‌های دیگری از مناسبات خارجی است که اگرچه شاید در مقاطعی چند از لحاظ اهمیت به پای مباحث مربوط به قدرت های بزرگ نرسد، ولی برای فراهم آمدن تصویر کاملتری از عرصه ی سیاست خارجی در ایران، آگاهی بدان ها ضروری است. در واقع اهمیت این حوزه‌های پیرامونی نه فقط در آن است که در پاره ای موارد در مقام عرصه ی بازتاب بخشی از سیاست قدرت های بزرگ عمل کرده است، بلکه در این نیز می‌تواند باشد که هر از گاه برای کاستن از تأثیر نیرومند و تعیین کننده ی آن حوزه نیز مفری به وجود آورده است.

کتاب حاضر که بخش اصلی آن بر خاطرات نویسنده از مسائل مربوط به اعاده ی حاکمیت کشور بر جزایر ایرانی خلیج فارس و تصدی سفارتخانه‌های ایران در کویت و پاکستان و عراق در فاصله ی سال‌های دو دهه ی 1340 و 1350 استوار است، در کنار ارائه ی تصویر کلی تری از تلاش و تکاپوی سیاست خارجی کشور در آن روزگار، از رشته رخداد ها و تحولات دیگری نیز سخن به میان می آورد که معمولا در بررسی های متعارف، آنچنان که شاید و باید مورد تأکید قرار نمی گیرند.