العسل و النحل و النباتات الذي تجرس منه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''العسل و النحل و النباتات التي تُجرَس منه'''، تألیف تاریخ‌نگار، طبیعى‌دان و لغت‌شناس ایرانى [[ابوحنیفه دینوری]] (212-282ق)، به بحث درباره عسل و زنبور عسل و ویژگی‌های آن می‌پردازد و گیاهانی را می‌شناساند که سرمایه تولید این خوردنی شفابخش است. نویسنده در این اثر، به جنبه ادبی و واژه‌شناسی نیز توجه دارد. پژوهشگر معاصر عراقی، [[محمد جبا‌ر معیبد]] (1937- 2002م) این کتاب را تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای سودمند نوشته است.

محقق کتاب، نوشته است: حدود 900 سال بر روی نسخه خطی این اثر، نام [[ابوعمر زاهد غلام ثعلب]] به‌عنوان نویسنده ثبت شده است، ولی بعد از خوانش و تصحیح آن مشخص شد که کتاب حاضر، تألیف [[ابوحنیفه دینوری]] (نویسنده [[النبات]]) است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص9</ref>. [[محمد جبا‌ر معیبد]] بعد از تحقیق و بررسی طولانی و توضیح شواهد و نکاتی از جمله مقایسه مطالب کتاب حاضر با [[نحل عبر النحل]] نوشته [[مقریزی]]، سرانجام اظهار نظر می‌کند: [[ابوحنیفه دینوری]] کتاب‌های متعددی مانند [[النبات]]، [[البلدان]]، [[الأنواء]]، [[الكسوف]]، [[القبلة و الزوال]]، [[الجبر]] و [[الحساب]] تألیف کرده است... پس شگفت نیست که چنین دانشمند ذوالفنونی درباره حیوانات، حشرات و زنبور عسل رساله‌ای بنویسد...<ref>ر.ک: همان، ص38-39</ref>.

* [[محمد جبا‌ر معیبد]] بر آن است که [[ابوحنیفه دینوری]] در کتاب‌هایش به نقل روایت از بزرگان و کتاب‌ها بسنده نمی‌کند، بلکه از تجربه عرب‌ها می‌گوید و بالاتر آنکه خودش ارتباط مستقیم با طبیعت و ماده مورد پژوهش دارد و به تجربه و مشاهده عینی می‌پردازد و مردمان عرب و صحرا، میدان حقیقی پژوهش‌های اوست و به همین جهت، کتاب [[النبات]] تفاوتی با اثر حاضر ندارد و روش هر دو، یکسان است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص39</ref>.