العسل و النحل و النباتات الذي تجرس منه
| العسل و النحل و النباتات الذي تجرس منه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دینوری، احمد بن داود (نويسنده)
ثعلب، زاهد غلام (نويسنده) معیبد، محمدجبا‌ر (محقق) |
| ناشر | المرکز الأکاديمي للأبحاث |
| مکان نشر | عراق ** کانادا - تورنتو |
| سال نشر | 2019م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-1-927946-72-5 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
العسل و النحل و النباتات التي تُجرَس منه، تألیف تاریخ‌نگار، طبیعى‌دان و لغت‌شناس ایرانى ابوحنیفه دینوری (212-282ق)، به بحث درباره عسل و زنبور عسل و ویژگی‌های آن می‌پردازد و گیاهانی را می‌شناساند که سرمایه تولید این خوردنی شفابخش است. نویسنده در این اثر، به جنبه ادبی و واژه‌شناسی نیز توجه دارد. پژوهشگر معاصر عراقی، محمد جبا‌ر معیبد (1937- 2002م) این کتاب را تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای سودمند نوشته است.
نویسنده این کتاب
محقق کتاب، نوشته است: حدود 900 سال بر روی نسخه خطی این اثر، نام ابوعمر زاهد غلام ثعلب به‌عنوان نویسنده ثبت شده است، ولی بعد از خوانش و تصحیح آن مشخص شد که کتاب حاضر، تألیف ابوحنیفه دینوری (نویسنده النبات) است[۱]. محمد جبا‌ر معیبد بعد از تحقیق و بررسی طولانی و توضیح شواهد و نکاتی از جمله مقایسه مطالب کتاب حاضر با نحل عبر النحل نوشته مقریزی، سرانجام اظهار نظر می‌کند: ابوحنیفه دینوری کتاب‌های متعددی مانند النبات، البلدان، الأنواء، الكسوف، القبلة و الزوال، الجبر و الحساب تألیف کرده است... پس شگفت نیست که چنین دانشمند ذوالفنونی درباره حیوانات، حشرات و زنبور عسل رساله‌ای بنویسد...[۲].
هدف و روش
- ابوحنیفه دینوری بدون مقدمه وارد اصل بحث شده و درباره اهداف، روش و چگونگی نگارش این کتاب، توضیحی نداده است.
- محمد جبا‌ر معیبد بر آن است که ابوحنیفه دینوری در کتاب‌هایش به نقل روایت از بزرگان و کتاب‌ها بسنده نمی‌کند، بلکه از تجربه عرب‌ها می‌گوید و بالاتر آنکه خودش ارتباط مستقیم با طبیعت و ماده مورد پژوهش دارد و به تجربه و مشاهده عینی می‌پردازد و مردمان عرب و صحرا، میدان حقیقی پژوهش‌های اوست و به همین جهت، کتاب النبات تفاوتی با اثر حاضر ندارد و روش هر دو، یکسان است[۳].
ساختار و محتوا
این اثر، 19 باب دارد و مطالب با اسامی عسل شروع می‌شود و با «شگفتی خبر از زمستان» پایان می‌پذیرد. برخی از موضوعات مهمّ کتاب عبارت است از: بهترین عسل، ویژگی‌های عسل، اسامی جماعت زنبور، ملکه زنبوران، سرقت عسل، جنس زنبور، زمان‌های عسل و آفات کندوی عسل.
نمونه مباحث
- شاهان و رهبران زنبور عسل، «یَعاسیب» (مفردش «یَعسُوب») نامیده می‌شوند و مانند امیران، فرمان می‌دهند و اطاعت می‌بینند...[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.