۱۴۷٬۰۸۳
ویرایش
بحر در کوزه نقد و تفسیر قصهها و تمثیلات مثنوی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۹ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۷
، ۲۹ اکتبر ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''بحر در کوزه نقد و تفسیر قصهها و تمثیلات مثنوی''' تألیف عبدالحسین | '''بحر در کوزه نقد و تفسیر قصهها و تمثیلات مثنوی''' تألیف [[زرینکوب، عبدالحسین|عبدالحسین زرینکوب]]؛ این کتاب، نقد و تفسیر تخصصی قصهها و تمثیلهای [[مثنوی معنوی|مثنوی]] و راهی برای ورود به دنیای پُررمز و راز آن است. مؤلف که از نوادر روزگار خود بود و در حوزۀ [[مولوی، جلالالدین محمد|مولوی]] پژوهی با نگارش سه اثر نفیس، گوی سبقت را از همه ربود؛ میگوید در نظر داشته تمام [[مثنوی معنوی|مثنوی]] را دفتر به دفتر به اختصار و در سطح عالی و پیشرفته، شرح و تفسیر نماید و این اثر، مقدمهای باشد تا خواننده ناآشنا پیش از مطالعه آن، این کتاب را بخواند و آمادگی لازم را پیدا کند؛ از قضا، ذیالمقدمه و مقدمه هر دو مفقود، ولی مقدمه، مجدداً به ین صورت، بازسازی و تدوین میشود. | ||
اما این اثر از چنان عمقی برخوردار است که قطعاً خود نیاز به مقدمه دارد و بیشتر برای کسانی مفید است که متن | اما این اثر از چنان عمقی برخوردار است که قطعاً خود نیاز به مقدمه دارد و بیشتر برای کسانی مفید است که متن [[مثنوی معنوی|مثنوی]]، خصوصاً قصهها، حکایتها و تمثیلهای آن را خوب خوانده و در ذهن داشته باشند؛ زیرا بسیاری از مطالب کتاب، موجز و فشرده بیان شده و در تحلیل و تفسیر و نقد، تنها به گوشهای از داستان یا به مصراع و یا به تعبیری اشارهای کرده و رد شده است و در این وادی خوانندۀ ناآشنا با کلیات [[مثنوی معنوی|مثنوی]]، چیزی دستگیرش نمیشود. در هر صورت، برای مثنویپژوهان و محققان دانشگاهی، بهترین و عالیترین منبع و یک اثر الهام بخش برای پژوهشهای بیشتر محسوب میشود؛ چنانکه تا کنون تحقیقات زیادی با استفاده از طرحها، الگوها، تفسیرها و موضوعات گوناگون این کتاب انجام پذیرفته است. | ||
ذهن داشته باشند؛ زیرا بسیاری از مطالب کتاب، موجز و فشرده بیان شده و در تحلیل و تفسیر | |||
و نقد، تنها به گوشهای از داستان یا به مصراع و یا به تعبیری اشارهای کرده و رد شده است و در این وادی خوانندۀ ناآشنا با کلیات | |||
مثنویپژوهان و محققان دانشگاهی، بهترین و عالیترین منبع و یک اثر الهام بخش برای پژوهشهای بیشتر محسوب میشود؛ چنانکه تا کنون تحقیقات زیادی با استفاده از طرحها، الگوها، تفسیرها و موضوعات گوناگون این کتاب انجام پذیرفته است. | |||
به نظر نویسنده قصههای مثنوی به هر صورتی که در تقریر میآید، همواره متضمّن رمزی است که لُبّ معنی و سرّ باطن آن محسوب است و آشکار است که بدون تعمّق در این رمزها تمام آنچه را در این قصهها هست نمیتوان دریافت. بر این اساس وی می کوشد، رموز و اسرار قصهها را، همان چیزی که به گفته وی مقصود مولانا بوده، به صورت تطبیقی و تحلیلی و به اختصار مورد تفسیر قرار دهد؛ و خود درباره روش کارش میگوید در این کتاب، قصهها و تمثیلات مثنوی را همه جا با طرز تلقی خاصی که خود مولانا از شکل و مضمون آنها داشته، مطرح کرده است و این از آن رو است که جز از دیدگاه خاص گوینده نمیتوان در زوایای اندیشه او راه یافت. نکته دیگر اینکه زرّین کوب میگوید قصهها و تمثیلات مثوی در این کتاب، برحسب شکل و مضمون در بابهای گوناگون مجال بحث و نقد یافته است؛ از اینرو پارهای از آنها بیش از یکبار مورد اشاره قرار گرفته و هر بار این اشاره با آنچه در دیدگاه تازه مطرح بوده بررسی شده است. | به نظر نویسنده قصههای [[مثنوی معنوی|مثنوی]] به هر صورتی که در تقریر میآید، همواره متضمّن رمزی است که لُبّ معنی و سرّ باطن آن محسوب است و آشکار است که بدون تعمّق در این رمزها تمام آنچه را در این قصهها هست نمیتوان دریافت. بر این اساس وی می کوشد، رموز و اسرار قصهها را، همان چیزی که به گفته وی مقصود [[مولوی، جلالالدین محمد|مولانا]] بوده، به صورت تطبیقی و تحلیلی و به اختصار مورد تفسیر قرار دهد؛ و خود درباره روش کارش میگوید در این کتاب، قصهها و تمثیلات [[مثنوی معنوی|مثنوی]] را همه جا با طرز تلقی خاصی که خود [[مولوی، جلالالدین محمد|مولانا]] از شکل و مضمون آنها داشته، مطرح کرده است و این از آن رو است که جز از دیدگاه خاص گوینده نمیتوان در زوایای اندیشه او راه یافت. نکته دیگر اینکه زرّین کوب میگوید قصهها و تمثیلات مثوی در این کتاب، برحسب شکل و مضمون در بابهای گوناگون مجال بحث و نقد یافته است؛ از اینرو پارهای از آنها بیش از یکبار مورد اشاره قرار گرفته و هر بار این اشاره با آنچه در دیدگاه تازه مطرح بوده بررسی شده است. | ||
کتاب شامل مقدمه، پانزده فصل(در۲۲۳ بند)، یادداشتها و فهارس است. | کتاب شامل مقدمه، پانزده فصل(در۲۲۳ بند)، یادداشتها و فهارس است. | ||
عناوین فصلها عبارت است از: مثنوی و مولانا در قصهها؛ داستانهای انبیا از حضرت آدم | عناوین فصلها عبارت است از: [[مثنوی معنوی|مثنوی]] و [[مولوی، جلالالدین محمد|مولانا]] در قصهها؛ داستانهای انبیا از حضرت آدم تا حضرت خاتم)؛ سیمای خاتم رسولان در [[مثنوی معنوی|مثنوی]]؛ صحابه و مشایخ در قصهها؛ حکایات امثال (بررسی منابع و مآخذ حکایات مثنوی)؛ تمثیلات در [[مثنوی معنوی|مثنوی]] (بررسی منابع و مآخذ تمثیلات)؛ سؤال و جواب، و زبان حال (قصههایی که به صورت سؤال و جواب بین اشخاص قصه مطرح شده)؛ قصههای تمثیلی(قصههایی که امر غیر حسّی را به حسّی نزدیک میکند)؛ داستانهای امثال(قصههای عامیانه)؛ داستانهایی از تفسیرها(قصههایی که از طریق تفسیرهای قرآن در [[مثنوی معنوی|مثنوی]] راه یافته)؛ قصههای نوادر؛ جدّ و هزل در لطایف (قصههایی که در آنها واقعیت تجربی همراه با نکتههای طنزآمیز مطرح شده است)؛ لطیفهها و طنزها؛ هزل یا تعلیم؛ قصه و نقد حال (قصههای طولانی و رمز و اسرار آنها). | ||
تا حضرت خاتم)؛ سیمای خاتم رسولان در | |||
(بررسی منابع و مآخذ حکایات مثنوی)؛ تمثیلات در مثنوی (بررسی منابع و مآخذ تمثیلات)؛ | |||
سؤال و جواب، و زبان حال (قصههایی که به صورت سؤال و جواب بین اشخاص قصه مطرح | |||
شده)؛ قصههای | |||
مثنوی راه یافته)؛ قصههای نوادر؛ جدّ و هزل در لطایف (قصههایی که در آنها واقعیت تجربی همراه با نکتههای طنزآمیز مطرح شده است)؛ لطیفهها و طنزها؛ هزل یا تعلیم؛ قصه و نقد حال | |||
(قصههای طولانی و رمز و اسرار آنها). | |||
در انتهای کتاب، یادداشتها، راهنمای اعلام و اصطلاحات، فهرست آیات، احادیث، ابیات؛ اقوال، امثال، کتابنامه، راهنمای یادداشتها، رموز و نشانهها درج شدهاست.<ref> ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص263-264</ref> | در انتهای کتاب، یادداشتها، راهنمای اعلام و اصطلاحات، فهرست آیات، احادیث، ابیات؛ اقوال، امثال، کتابنامه، راهنمای یادداشتها، رموز و نشانهها درج شدهاست.<ref> ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص263-264</ref> | ||