۱۰۶٬۸۱۹
ویرایش
سیرى اجمالى در تاریخ تعلیم و تربیت اسلامى: تفاوت میان نسخه‌ها
سیرى اجمالى در تاریخ تعلیم و تربیت اسلامى (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۸ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۰۰
، ۲۸ آوریل ۲۰۲۳جایگزینی متن - ' الدین' به 'الدین'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' الدین' به 'الدین') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
فصل ششم. تعلیم و تربیت از عصر غیبت تا تدوین کتب اربعه: قرن سوم دوران گسترش مذاهب چهارگانۀ اهل سنت بود. این چهار مذهب با پشتوانۀ قدرت‌های حاکم برآمدند. در همین قرن است که مکتب خلافت به تدوین بنام‌ترین مجموعه‌‌های حدیثى سنى؛ یعنى، صحاح سته روى کرد. در این مجموعه‌‌های روایى از امامان معصوم(ع) سخنى نیست. در این دوره است که جامع الازهر را در قاهره ساختند و دار الکتب قاهره به امر الحاکم باللّه بنا شد و در جا‌های گوناگون دیگر هم دار الکتب‌‌هایى دایر شد. مکتب امامت در قم و بغداد به سرعت گسترش یافت و دو حوزۀ بزرگ علمى شیعى شکل گرفت. تلخی‌های تعصبات مذهبى در قرن پنجم دامن حوزه بغداد را گرفت. کتابخانه‌ها سوخت و درسها تعطیل شد و برخى عالمان بزرگ به نجف اشرف هجرت کردند و حوزه نجف پاگرفت. از دیگر رخداد‌های مهم در مکتب امامت تدوین کتاب اربعه شیعه است. محتواى نظام آموزشى اسلام در این دوره، منحصر به فقه و کلام و حدیث نبود و دانش‌های دیگر نیز بازارشان گرم بود. | فصل ششم. تعلیم و تربیت از عصر غیبت تا تدوین کتب اربعه: قرن سوم دوران گسترش مذاهب چهارگانۀ اهل سنت بود. این چهار مذهب با پشتوانۀ قدرت‌های حاکم برآمدند. در همین قرن است که مکتب خلافت به تدوین بنام‌ترین مجموعه‌‌های حدیثى سنى؛ یعنى، صحاح سته روى کرد. در این مجموعه‌‌های روایى از امامان معصوم(ع) سخنى نیست. در این دوره است که جامع الازهر را در قاهره ساختند و دار الکتب قاهره به امر الحاکم باللّه بنا شد و در جا‌های گوناگون دیگر هم دار الکتب‌‌هایى دایر شد. مکتب امامت در قم و بغداد به سرعت گسترش یافت و دو حوزۀ بزرگ علمى شیعى شکل گرفت. تلخی‌های تعصبات مذهبى در قرن پنجم دامن حوزه بغداد را گرفت. کتابخانه‌ها سوخت و درسها تعطیل شد و برخى عالمان بزرگ به نجف اشرف هجرت کردند و حوزه نجف پاگرفت. از دیگر رخداد‌های مهم در مکتب امامت تدوین کتاب اربعه شیعه است. محتواى نظام آموزشى اسلام در این دوره، منحصر به فقه و کلام و حدیث نبود و دانش‌های دیگر نیز بازارشان گرم بود. | ||
فصل هفتم. تعلیم و تربیت از وفات شیخ طوسى تا حوزۀ حلّه: از رویداد‌های مهم این دوره، ساختن نظامیه‌ها و بویژه نظامیه بغداد است که براى تحکیم قدرت حاکم و مبانى مذهب شافعى برپا شدند. نظامیه‌ها را خواجه نظام الملک پرداخت و بزودى به بیشتر شهرها و روستا راه یافتند. | فصل هفتم. تعلیم و تربیت از وفات شیخ طوسى تا حوزۀ حلّه: از رویداد‌های مهم این دوره، ساختن نظامیه‌ها و بویژه نظامیه بغداد است که براى تحکیم قدرت حاکم و مبانى مذهب شافعى برپا شدند. نظامیه‌ها را خواجه نظام الملک پرداخت و بزودى به بیشتر شهرها و روستا راه یافتند. نورالدین زنگى در شام و صلاحالدین ایوبى در مصر و شام مدارس نوریه و صلاحیه ساختند. نهضت مدرسه‌سازى به غرب اسلامى هم رسید و در آن سرزمینها هم مدرسه‌ها ساخته شد. این مدارس از نیات سازندگان خود متأثر بودند و از جامعیت و نوآورى بهر‌های نداشتند و آموزش فلسفه در آنها جایى نداشت. این در حالى است که در مدارس شیعى علوم عقلى و فلسفى رواج داشت. فرق دیگر مدارس شیعه و سنى در محل تأمین هزینۀ آنهاست. مدارس شیعه بر مردم و مدارس سنى بر حکومتها تکیه داشتند. تحولات آموزشى این دوره تنها از جهت رشد کمى و تا انداز‌های سازمانى درخور توجه است؛ اما به لحاظ کیفى و جامعیت چنین نیست. این عصر پایان عصر طلایى نظام آموزشى اسلام است و پس از آن دوران انحطاط رسید. باب اجتهاد در مذاهب اربعه بسته شد و فتنه مغول سررسید و فرهنگ و آموزش اسلامى در آن دوران آسیب بسیار دید. جنگ‌های صلیبى رخ داد و مقدمات علمى عصر نوزایى اروپا فراهم شد. | ||
فصل هشتم. تعلیم و تربیت از حوزۀ حلّه تا هجوم فرهنگ و تمدن غرب: گرچه یورش ویرانگر مغولان براى آموزش و پرورش اسلامى آسیب فراوان داشت، به خاموشى آن نینجامید. این نظام آموزشى بزودى فرهنگ مهاجم را در خود هضم کرد و تجدید حیات نمود یکى از نمود‌های این تجدید حیات در مکتب امامت پیدایش حوزه حلّه در بغداد است که دانشمندان بزرگى مانند: محقق حلّى، علامه حلّى، فخر المحققین و شهید اول را بار آورد. در ایران هم خواجه | فصل هشتم. تعلیم و تربیت از حوزۀ حلّه تا هجوم فرهنگ و تمدن غرب: گرچه یورش ویرانگر مغولان براى آموزش و پرورش اسلامى آسیب فراوان داشت، به خاموشى آن نینجامید. این نظام آموزشى بزودى فرهنگ مهاجم را در خود هضم کرد و تجدید حیات نمود یکى از نمود‌های این تجدید حیات در مکتب امامت پیدایش حوزه حلّه در بغداد است که دانشمندان بزرگى مانند: محقق حلّى، علامه حلّى، فخر المحققین و شهید اول را بار آورد. در ایران هم خواجه نصیرالدین طوسى، هولاکو را واداشت در شهر مراغه رصدخان‌های بنا کند که بزودى بصورت مرکز بزرگ علمى و فرهنگى درآمد و کتابخان‌های با چهارصد هزار جلد کتاب در آن ایجاد شد. فلسفه مشاء در این حوزه جان دوباره گرفت و زمینه پیدایش حکمت متعالیه یا مکتب اصفهان فراهم آمد. از دیگر ویژگی‌های این دوره نگارش کتاب‌‌هایى دربارۀ تعلیم و تربیت است همچنین در این دوره مدرسه‌‌های فراوانى ساخته شد مثلا در زمان شاه عباس، شماره مدرسه‌‌های اصفهان را 57 باب گفته‌اند. دولت صفویه شیعه‌گرى کرد و تشیع را مذهب رسمى ایران خواندند. | ||
در این دوران درگیری‌های صفویه و عثمانى رخ داد و سرانجام پاى غرب به این دو حوزۀ بزرگ اسلامى باز شد<ref>رفیعی، بهروز، ص266-270</ref>. | در این دوران درگیری‌های صفویه و عثمانى رخ داد و سرانجام پاى غرب به این دو حوزۀ بزرگ اسلامى باز شد<ref>رفیعی، بهروز، ص266-270</ref>. | ||