۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
سیرى اجمالى در تاریخ تعلیم و تربیت اسلامى: تفاوت میان نسخه‌ها
سیرى اجمالى در تاریخ تعلیم و تربیت اسلامى (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۳ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۱۵
، ۲۳ آوریل ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
فصل دوم. تعلیم و تربیت از بعثت تا وفات: آغاز وحى بر پیامبر اکرم(ص)سرآغاز نظام تعلیم و تربیت اسلامى است و پیامبر اکرم(ص)نخستین آموزگار آن است. موضوع آموزشى پیامبر اکرم(ص)قرآن و مسائل دینى و روش‌های آن مانند مکان‌‌هایش گوناگون بوده است. از ویژگی‌های تعلیم و تربیت این دوره آن است که پیامبر گرامى(ص)معلم و نمونۀ نیکوى آن بوده است. آموزش همگانى بوده و در زمان و مکان محدود نمى‌شده است. موضوع آموزش اخلاق، فقه، تاریخ و عقاید بوده است. اصول و سیاست‌های اجرایى گوناگون داشته و به گسترش آموزش و فرهنگ انجامیده است. | فصل دوم. تعلیم و تربیت از بعثت تا وفات: آغاز وحى بر پیامبر اکرم(ص)سرآغاز نظام تعلیم و تربیت اسلامى است و پیامبر اکرم(ص)نخستین آموزگار آن است. موضوع آموزشى پیامبر اکرم(ص)قرآن و مسائل دینى و روش‌های آن مانند مکان‌‌هایش گوناگون بوده است. از ویژگی‌های تعلیم و تربیت این دوره آن است که پیامبر گرامى(ص)معلم و نمونۀ نیکوى آن بوده است. آموزش همگانى بوده و در زمان و مکان محدود نمى‌شده است. موضوع آموزش اخلاق، فقه، تاریخ و عقاید بوده است. اصول و سیاست‌های اجرایى گوناگون داشته و به گسترش آموزش و فرهنگ انجامیده است. | ||
فصل سوم. تعلیم و تربیت از وفات پیامبر(ص)تا حادثۀ عاشورا: انشعاب و اختلافى که پس از رحلت حضرت رسول(ص)در تربیت اسلامى رخ داد به تعلیم و تربیت هم، راه یافت، بگون‌های که سه خلیفۀ نخست از جمع، تدوین و نقل حدیث نبوى بازمى‌داشتند که مبادا قرآن معارضى پیدا کند یا به پیامبر(ص)آنچه نگفته است نسبت داده شود. این روند که مى‌توان آن را شیوۀ مکتب خلافت خواند در مقابل مکتب امامت بود که مى‌کوشید از کتاب و سنت پاسدارى کند و در همین راستاست که در مکتب امامت«مصحف»على(ع)، «مصحف»فاطمه(س)، «عهدنامه»مالک اشتر و«نهج‌البلاغه» زاده شد. گذشته از اینها یاران و صحابه حضرت على(ع)مانند: سلمان فارسى، ابو ذر غفارى، ابو رافع، سلیم بن قیس هلالى، اصبغ بن نباته، کمیل بن زیاد، میثم تمار، ابو الاسود | فصل سوم. تعلیم و تربیت از وفات پیامبر(ص)تا حادثۀ عاشورا: انشعاب و اختلافى که پس از رحلت حضرت رسول(ص)در تربیت اسلامى رخ داد به تعلیم و تربیت هم، راه یافت، بگون‌های که سه خلیفۀ نخست از جمع، تدوین و نقل حدیث نبوى بازمى‌داشتند که مبادا قرآن معارضى پیدا کند یا به پیامبر(ص)آنچه نگفته است نسبت داده شود. این روند که مى‌توان آن را شیوۀ مکتب خلافت خواند در مقابل مکتب امامت بود که مى‌کوشید از کتاب و سنت پاسدارى کند و در همین راستاست که در مکتب امامت«مصحف»على(ع)، «مصحف»فاطمه(س)، «عهدنامه»مالک اشتر و«نهج‌البلاغه» زاده شد. گذشته از اینها یاران و صحابه حضرت على(ع)مانند: سلمان فارسى، ابو ذر غفارى، ابو رافع، سلیم بن قیس هلالى، اصبغ بن نباته، کمیل بن زیاد، میثم تمار، [[دئلی بصری، ابوالاسود|ابو الاسود دوئلى]]، ربیعة بن سمیع، یعلى بن مرّه، محمد بن قیس بجلّى، حرث بن عبد اللّه و اعور همدانى نیز چیزها نوشتند. امام حسن(ع)و امام حسین(ع)از تربیت‌یافتگان مکتب امام على(ع)بودند. امام حسین(ع)دربارۀ برخى مسائل زیرساختى تعلیم و تربیت چون هدف تدریس و سن آغاز تحصیل نکاتى درخور یاد کرده‌اند. | ||
فصل چهارم. تعلیم و تربیت از عاشورا تا عصر امام صادق(ع): گذشته از جبهۀ سیاسى در جبهه فرهنگى و تربیتى نیز پس از رحلت جناب پیامبر(ص)فاجع‌های رخ داد که در آن معلمان و عالمانى چون ابو هریره، عمرو عاص، مغیرة بن شعبه، مالک بن انس و سهرة بن جندب حدیث مى‌ساختند تا احکام اسلام را تحریف کنند و به شخصیت حضرت رسول(ص)خدشه وارد آرند و حاکمان و کارگزاران اموى را برتر از رسول اللّه جلوه دهند. از سویى بازماندگان عاشورا نقش تربیتى خویش را فرونگذاشتند و بلافاصله دست به کار شدند که نمونه‌‌‌هایى از آن در سخنان حضرت زینب کبرى(س)، در سفر طولانى به شام خود نمود؛ و پس از آن، امام سجاد با زبان دعا فراز‌‌هایى از تربیت اسلامى را در صحیفۀ سجادیه پرداخت و پس از آن جناب با گشوده شدن فضاى سیاسى نوین امام باقر(ع)حوزۀ درسى برپا کرد و چنان به علوم اسلامى پرداخت که به شکافندۀ علوم نامور شد و پس از آن حضرت، فرزندش امام صادق(ع)روش پدر را پى گرفت. این حضرت حوزۀ درسى با چهار هزار فراگیر داشت. شرح و شماره پار‌های ویژگی‌های این حوزۀ درسى فراز فرجامین این فصل است. | فصل چهارم. تعلیم و تربیت از عاشورا تا عصر امام صادق(ع): گذشته از جبهۀ سیاسى در جبهه فرهنگى و تربیتى نیز پس از رحلت جناب پیامبر(ص)فاجع‌های رخ داد که در آن معلمان و عالمانى چون ابو هریره، عمرو عاص، مغیرة بن شعبه، مالک بن انس و سهرة بن جندب حدیث مى‌ساختند تا احکام اسلام را تحریف کنند و به شخصیت حضرت رسول(ص)خدشه وارد آرند و حاکمان و کارگزاران اموى را برتر از رسول اللّه جلوه دهند. از سویى بازماندگان عاشورا نقش تربیتى خویش را فرونگذاشتند و بلافاصله دست به کار شدند که نمونه‌‌‌هایى از آن در سخنان حضرت زینب کبرى(س)، در سفر طولانى به شام خود نمود؛ و پس از آن، امام سجاد با زبان دعا فراز‌‌هایى از تربیت اسلامى را در صحیفۀ سجادیه پرداخت و پس از آن جناب با گشوده شدن فضاى سیاسى نوین امام باقر(ع)حوزۀ درسى برپا کرد و چنان به علوم اسلامى پرداخت که به شکافندۀ علوم نامور شد و پس از آن حضرت، فرزندش امام صادق(ع)روش پدر را پى گرفت. این حضرت حوزۀ درسى با چهار هزار فراگیر داشت. شرح و شماره پار‌های ویژگی‌های این حوزۀ درسى فراز فرجامین این فصل است. | ||
فصل پنجم. تعلیم و تربیت از عصر امام صادق(ع)تا عصر غیبت: این دوران با تلاش‌های امام کاظم(ع)براى پى‌گیرى انقلاب آموزشى امام صادق(ع)آغاز شد. در مکتب امام کاظم(ع)دانشمندانى بزرگ چون: ابراهیم مروزى، حسن بن بشار مدائنى، على بن یقطین، هشام بن حکم، هشام بن سالم، محمد بن عمیر و یونس بن عبد الرحمن پرورش یافتند. برخى شمار شاگردان آن حضرت را تا 319 تن، یاد کرده‌اند. | فصل پنجم. تعلیم و تربیت از عصر [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]<nowiki/>تا عصر غیبت: این دوران با تلاش‌های امام کاظم(ع)براى پى‌گیرى انقلاب آموزشى امام صادق(ع)آغاز شد. در مکتب امام کاظم(ع)دانشمندانى بزرگ چون: ابراهیم مروزى، حسن بن بشار مدائنى، على بن یقطین، هشام بن حکم، هشام بن سالم، محمد بن عمیر و یونس بن عبد الرحمن پرورش یافتند. برخى شمار شاگردان آن حضرت را تا 319 تن، یاد کرده‌اند. | ||
در مکتب خلافت نیز در این دوران جنبشى رخ داد و کار‌های علمى بروز کرد. انس بن مالک یکى از نخستین کتاب‌های حدیث اهل سنت را به دستور منصور دوانیقى تدوین کرد، هارون در بغداد بیت الحکمه را ساخت و باب ترجمه از زبان‌های بیگانه به عربى گشوده شد. در این دوران روش درسى احتجاج و مناظره، دوباره جان گرفت و روش پرسش و پاسخ نیز به اوج شکوفایى رسید. خانه‌‌های عالمان شیعه، مرکز گسترش دانش شد و چندى بعد در جوار مرقد امامان(ع)و امامزادگان مراکز آموزشى پدید آمد. با شرح کوتاه پار‌های فعالیتها و یا تحولات آموزشى و تربیتى این مرحله، این فصل پایان مى‌یابد. | در مکتب خلافت نیز در این دوران جنبشى رخ داد و کار‌های علمى بروز کرد. انس بن مالک یکى از نخستین کتاب‌های حدیث اهل سنت را به دستور منصور دوانیقى تدوین کرد، هارون در بغداد بیت الحکمه را ساخت و باب ترجمه از زبان‌های بیگانه به عربى گشوده شد. در این دوران روش درسى احتجاج و مناظره، دوباره جان گرفت و روش پرسش و پاسخ نیز به اوج شکوفایى رسید. خانه‌‌های عالمان شیعه، مرکز گسترش دانش شد و چندى بعد در جوار مرقد امامان(ع)و امامزادگان مراکز آموزشى پدید آمد. با شرح کوتاه پار‌های فعالیتها و یا تحولات آموزشى و تربیتى این مرحله، این فصل پایان مى‌یابد. | ||