۱۰۶٬۸۲۲
ویرایش
کتابان في النحو: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''كتابان في النحو'''، مجموعه‌ای است متشکل از دو کتاب: «الكلام علی تفصيل إعراب قول سيبويه في أول الكتاب: هذا باب علم ما الكلم من العربية» نوشته ابوجعفر احمد بن محمد مرادی نحاس (متوفای 338ق) از علماى قرن چهارم هجرى و «كحل العيون النجل في حل مسألة الكحل» نوشته محمد بن ابراهیم حلبى (908-971ق)، مشهور به ابن حنبلی، مورخ، لغت‌شناس، شاعر و فقیه حنفى‌مذهب در موضوع علم نحو. | '''كتابان في النحو'''، مجموعه‌ای است متشکل از دو کتاب: «الكلام علی تفصيل إعراب قول [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] في أول الكتاب: هذا باب علم ما الكلم من العربية» نوشته [[نحاس، احمد بن محمد|ابوجعفر احمد بن محمد مرادی نحاس]] (متوفای 338ق) از علماى قرن چهارم هجرى و «كحل العيون النجل في حل مسألة الكحل» نوشته [[ابن حنبلی، محمد بن ابراهیم|محمد بن ابراهیم حلبى]] (908-971ق)، مشهور به ابن حنبلی، مورخ، لغت‌شناس، شاعر و فقیه حنفى‌مذهب در موضوع علم نحو. | ||
محقق در آغاز هر رساله، مقدمه‌ای در شرح زندگی نویسنده آن رساله و موضوع آن نوشته است. | محقق در آغاز هر رساله، مقدمه‌ای در شرح زندگی نویسنده آن رساله و موضوع آن نوشته است. | ||
==الكلام علی تفصيل إعراب قول سيبويه في أول الكتاب: هذا باب علم ما الكلم من العربية== | ==الكلام علی تفصيل إعراب قول سيبويه في أول الكتاب: هذا باب علم ما الكلم من العربية== | ||
سیبویه (140-180ق)، دانشمند و نحوى مشهور ایرانى و پیشواى مکتب نحوى بصره، جمله‌ای دارد که همین جمله ایشان، بزرگان نحوی را به خود مشغول کرده و ده‌ها احتمال اعرابی درباره آن گفته‌اند که چگونه این جمله را می‌توان اعراب‌گذاری کرد. این جمله عبارت است از: «هذا باب علم ما الكلم من العربية». | [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] (140-180ق)، دانشمند و نحوى مشهور ایرانى و پیشواى مکتب نحوى بصره، جمله‌ای دارد که همین جمله ایشان، بزرگان نحوی را به خود مشغول کرده و ده‌ها احتمال اعرابی درباره آن گفته‌اند که چگونه این جمله را می‌توان اعراب‌گذاری کرد. این جمله عبارت است از: «هذا باب علم ما الكلم من العربية». | ||
نحاس کتاب اول از مجموعه حاضر را درباره همین جمله و چگونگی خوانش نحوی آن نوشته است. او چهل‌وهفت وجه نحوی را برایش نوشته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص12</ref>. | |||
[[نحاس، احمد بن محمد|نحاس]] کتاب اول از مجموعه حاضر را درباره همین جمله و چگونگی خوانش نحوی آن نوشته است. او چهل‌وهفت وجه نحوی را برایش نوشته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص12</ref>. | |||
یک وجه آن است که در عبارت مزبور، کلمه «ما» بدل از «علم» است. گویی گفته شده: «هذا بابٌ ما الكلم». | یک وجه آن است که در عبارت مزبور، کلمه «ما» بدل از «علم» است. گویی گفته شده: «هذا بابٌ ما الكلم». | ||
وجه دیگر آن است که : «علم»، بدل از «باب» است و کلمه «ما» بدل از «علم» و...<ref>ر.ک: متن کتاب، ص20</ref>. | وجه دیگر آن است که : «علم»، بدل از «باب» است و کلمه «ما» بدل از «علم» و...<ref>ر.ک: متن کتاب، ص20</ref>. | ||
==كحل العيون النجل في حل مسألة الكحل== | ==كحل العيون النجل في حل مسألة الكحل== | ||
این رساله درباره یک مسئله از مسائل نحو است که نحویان را سخت به زحمت افکنده است و آن مسئله‌ای است که در کتب نحو به «مسئله کحل» معروف است. این نام، منسوب به مثال زیر است: | این رساله درباره یک مسئله از مسائل نحو است که نحویان را سخت به زحمت افکنده است و آن مسئله‌ای است که در کتب نحو به «مسئله کحل» معروف است. این نام، منسوب به مثال زیر است: | ||
«ما رأيت رجلا أحسنَ في عينه الكحلُ منه في عين زيد». | «ما رأيت رجلا أحسنَ في عينه الكحلُ منه في عين زيد». | ||
بحث نحوی در اینجا این است که: | بحث نحوی در اینجا این است که: | ||
نحوی‌ها می‌گویند: اسم تفضیل، در تمییز و ظرف و حال و فاعل مستتر مطلقا عمل می‌کند و در مصدر و مفعول‌به و مفعول‌له و مفعول‌معه و نیز در مرفوعی که ملفوظ باشد عمل نمی‌کند، به‌جز در مسئله کحل. نحویان اجماع دارند بر اینکه اسم تفضیل، اسم ظاهر را با موجود بودن قیود و شروطی، رفع می‌دهد و همه آن قیود و شروط در مسئله کحل جمعند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص31</ref>. | نحوی‌ها می‌گویند: اسم تفضیل، در تمییز و ظرف و حال و فاعل مستتر مطلقا عمل می‌کند و در مصدر و مفعول‌به و مفعول‌له و مفعول‌معه و نیز در مرفوعی که ملفوظ باشد عمل نمی‌کند، به‌جز در مسئله کحل. نحویان اجماع دارند بر اینکه اسم تفضیل، اسم ظاهر را با موجود بودن قیود و شروطی، رفع می‌دهد و همه آن قیود و شروط در مسئله کحل جمعند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص31</ref>. | ||