۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'گي' به 'گی'
جز (جایگزینی متن - 'بحار الانوار' به 'بحار الانوار') |
جز (جایگزینی متن - 'گي' به 'گی') |
||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
وى پس از گذراندن دوران كودكى و نوجوانى، به تحصيل علوم رايج عصر خویش پرداخته و در اثر ذوق و استعداد سرشار و كوشش مداوم، در | وى پس از گذراندن دوران كودكى و نوجوانى، به تحصيل علوم رايج عصر خویش پرداخته و در اثر ذوق و استعداد سرشار و كوشش مداوم، در فراگیرى دانش در اندك زمانى سرآمد دانشمندان عصر خود در علم كلام، فقه، ادب، تفسير و وعظ و خطابه گرديد و به عنوان دانشورى بى بديل مطرح شد. | ||
==خاندان فضل و تقوا== | ==خاندان فضل و تقوا== | ||
سلسله نسب ابوالفتوح رازى به قبيلۀ خزاعه مى‌رسد.در طول تاريخ، این خاندان از برجسته‌ترين دوستان اهل‌بيت عليهم السّلام بوده تا آن جايى كه معاویه گفته است: محبّت قبيلۀ بنى خزاعه نسبت به على عليه‌السّلام به حدّى است كه اگر زنانشان فرصت مى‌يافتند، با ما | سلسله نسب ابوالفتوح رازى به قبيلۀ خزاعه مى‌رسد.در طول تاريخ، این خاندان از برجسته‌ترين دوستان اهل‌بيت عليهم السّلام بوده تا آن جايى كه معاویه گفته است: محبّت قبيلۀ بنى خزاعه نسبت به على عليه‌السّلام به حدّى است كه اگر زنانشان فرصت مى‌يافتند، با ما مى‌جنگیدند تا چه رسد به مردان ايشان! | ||
جدّ اعلاى ابوالفتوح، بديل خزاعى است. همچنين فرزند بديل نافع خزاعى، از اصحاب معروف رسول‌اللّه صلى‌اللّه‌عليه‌وآله است.و به عنوان معلّم قرآن از طرف پيامبر صلى‌اللّه‌عليه‌وآله در سال چهارم هجرت به منطقۀ نجد اعزام شده بود و در فاجعۀ بئر معونه به شهادت رسيد. | جدّ اعلاى ابوالفتوح، بديل خزاعى است. همچنين فرزند بديل نافع خزاعى، از اصحاب معروف رسول‌اللّه صلى‌اللّه‌عليه‌وآله است.و به عنوان معلّم قرآن از طرف پيامبر صلى‌اللّه‌عليه‌وآله در سال چهارم هجرت به منطقۀ نجد اعزام شده بود و در فاجعۀ بئر معونه به شهادت رسيد. | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
اين دانشمند گرانمايه بعد از تحصيل علوم مختلف، اندوخته‌هاى علمى خود را با اخلاص تمام به مشتاقان معارف عرضه نموده است؛ از جملۀ دانش اندوزان مكتب وى افراد زير مى‌باشند: | اين دانشمند گرانمايه بعد از تحصيل علوم مختلف، اندوخته‌هاى علمى خود را با اخلاص تمام به مشتاقان معارف عرضه نموده است؛ از جملۀ دانش اندوزان مكتب وى افراد زير مى‌باشند: | ||
#[[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|شيخ رشيدالدين محمّد بن شهر آشوب مازندرانى]] (489-588 ق.)؛ وى در علوم فقه، حديث، تفسير، ادب، شعر و رجال، اطلاعات وسيعى داشته و جامع كمالات، هنرها، و فضيلت‌هاست؛بدين جهت، حتى از سوى مخالفان و بيگانگان نيز مورد احترام و تعظيم بوده است.[[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهر آشوب]] در سفرهاى علمى خویش، به شهر رى وارد شده و مدتى از ابوالفتوح رازى استفاده كرده است.وى در کتاب «معالم العلما» از استاد خود چنين ياد مى‌كند:<br />«استاد من، شيخ ابوالفتوح بن على رازى، دانشمند گرانمايه‌اى است كه کتاب شرح شهاب و روح الجنان در تفسير قرآن را نوشته است.اين تفسير به زبان فارسی است امّا بى نظير و شگفت | #[[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|شيخ رشيدالدين محمّد بن شهر آشوب مازندرانى]] (489-588 ق.)؛ وى در علوم فقه، حديث، تفسير، ادب، شعر و رجال، اطلاعات وسيعى داشته و جامع كمالات، هنرها، و فضيلت‌هاست؛بدين جهت، حتى از سوى مخالفان و بيگانگان نيز مورد احترام و تعظيم بوده است.[[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهر آشوب]] در سفرهاى علمى خویش، به شهر رى وارد شده و مدتى از ابوالفتوح رازى استفاده كرده است.وى در کتاب «معالم العلما» از استاد خود چنين ياد مى‌كند:<br />«استاد من، شيخ ابوالفتوح بن على رازى، دانشمند گرانمايه‌اى است كه کتاب شرح شهاب و روح الجنان در تفسير قرآن را نوشته است.اين تفسير به زبان فارسی است امّا بى نظير و شگفت انگیز مى‌باشد. | ||
# [[شيخ منتجب‌الدين|شيخ منتجب‌الدين على بن بابویه رازى]]؛ وى از دانشمندان بلند پايه و از نویسندگان پر مايۀ قرن ششم هجرى، و از نوادگان برادر [[شيخ صدوق]] مى‌باشد.منتجب‌الدين با تأليف مشهورترين اثر خود به نام «فهرست علماى شيعه»، حقّ بزرگى را بر گردن پيروان این مذهب گذاشته و به این وسيله، نام نیک گروهى از برجستگان علماى شيعه و زعماى اسلام را در صفحۀ روزگار زنده نگه داشت، تا آن جايى كه تمام شخصيت نگاران و تراجم نویسان ممتاز، بعد از قرن ششم هجرى، از کتاب «فهرست» وى كمال بهره را برده‌اند.<br />منتجب‌الدين در «فهرست» خود، بارها از استادش تجليل به عمل آورده است.وى در بخشى از کتاب خود استادش را چنين مى‌ستايد:<br />«استاد و پيشواى شیعیان، ابوالفتوح حسین بن على بن محمّد خزاعى رازى، دانشمندى مفسّر و واعظى پارسا بود.وى داراى آثار متعددى است كه از جمله آن‌ها، تفسير روض الجنان در تفسير قرآن و کتاب روح الاحباب در شرح شهاب است.من هر دو کتاب را بر این استادم قرائت كرده‌ام.» | # [[شيخ منتجب‌الدين|شيخ منتجب‌الدين على بن بابویه رازى]]؛ وى از دانشمندان بلند پايه و از نویسندگان پر مايۀ قرن ششم هجرى، و از نوادگان برادر [[شيخ صدوق]] مى‌باشد.منتجب‌الدين با تأليف مشهورترين اثر خود به نام «فهرست علماى شيعه»، حقّ بزرگى را بر گردن پيروان این مذهب گذاشته و به این وسيله، نام نیک گروهى از برجستگان علماى شيعه و زعماى اسلام را در صفحۀ روزگار زنده نگه داشت، تا آن جايى كه تمام شخصيت نگاران و تراجم نویسان ممتاز، بعد از قرن ششم هجرى، از کتاب «فهرست» وى كمال بهره را برده‌اند.<br />منتجب‌الدين در «فهرست» خود، بارها از استادش تجليل به عمل آورده است.وى در بخشى از کتاب خود استادش را چنين مى‌ستايد:<br />«استاد و پيشواى شیعیان، ابوالفتوح حسین بن على بن محمّد خزاعى رازى، دانشمندى مفسّر و واعظى پارسا بود.وى داراى آثار متعددى است كه از جمله آن‌ها، تفسير روض الجنان در تفسير قرآن و کتاب روح الاحباب در شرح شهاب است.من هر دو کتاب را بر این استادم قرائت كرده‌ام.» | ||
# شيخ عبداللّه بن حمزه طوسى معروف به ابن حمزۀ فقيه؛ وى از شاگردان ممتاز ابوالفتوح به شمار مى‌رود.کتاب «الوافى بكلام المثبت و النافى» از تأليفات این فقيه است. لازم به ذكر است، این سه نفر از استاد خویش اجازۀ روايتى نيز داشته‌اند. | # شيخ عبداللّه بن حمزه طوسى معروف به ابن حمزۀ فقيه؛ وى از شاگردان ممتاز ابوالفتوح به شمار مى‌رود.کتاب «الوافى بكلام المثبت و النافى» از تأليفات این فقيه است. لازم به ذكر است، این سه نفر از استاد خویش اجازۀ روايتى نيز داشته‌اند. | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
# تفسير روض الجنان<br />اين کتاب-كه معروف‌ترين اثر شيخ ابوالفتوح رازى است-از جهت فصاحت لفظ و پردازش عبارت، توجه به نكات مناسب تفسيرى، ترجمه‌ى دقيق آيات، آزاد انديشى در بهره | # تفسير روض الجنان<br />اين کتاب-كه معروف‌ترين اثر شيخ ابوالفتوح رازى است-از جهت فصاحت لفظ و پردازش عبارت، توجه به نكات مناسب تفسيرى، ترجمه‌ى دقيق آيات، آزاد انديشى در بهره گیرى از روايات مخالف و موافق، نقل اقوال مختلف و گزينش مناسب‌ترين آن و دفاع منطقى و به جا از مذهب شيعه، بر همه‌ى تفاسير فارسی تشيّع برترى دارد.با این كه مؤلّف اصالتا از نژاد عرب مى‌باشد، اما در اثر زندگى و سكونت دراز مدت در ایران، در زبان فارسی تبحّر كامل يافته و این يادگار جاویدان فارسی را آفريده است.<br />اين اثر گرانسنگ و كهن شيعى،یکى از بزرگ‌ترين يادگارهاى نثر فصيح ادب فارسی است.اين حقيقت را مى‌توان در نگارش روان و شيرينى بيان ابوالفتوح به نظاره نشست.با این كه بيش از 800 سال از زمان تأليف آن مى‌گذرد امّا فارسی زبانان امروزى هم به راحتى مى‌توانند اكثر واژه‌ها و عبارات آن را بفهمند.<br />تفسير «روض الجنان»، شاخص‌ترين اثر این دانشمند پارساى شيعى است كه از مهم‌ترين منابع تفاسير شيعه و سنى، به شمار مى‌آيد.اين تفسير از ارزشمندترين و قديمى‌ترين آثار شيعى به زبان فارسی است كه موضوعات اخلاقى، فقهى، تفسيرى، ادبى و تاريخى را در توضيح و تفسير آيات الهى مورد بحث قرار داده و به همین جهت، مورد استفاده فقها، محدّثان و مشتاقان علم و ادب قرار گرفته است. | ||
# مناظرۀ حسنيّه؛<br />مناظرۀ دخترى است تحصيل كرده به نام حسنيه، معاصر هارون الرشيد. این کتاب به زبان فارسی و در ردّ اهل سنّت نوشته شده و بارها همراه [[حلية المتقين]] علاّمه مجلسى و يا مستقل چاپ شده است. | # مناظرۀ حسنيّه؛<br />مناظرۀ دخترى است تحصيل كرده به نام حسنيه، معاصر هارون الرشيد. این کتاب به زبان فارسی و در ردّ اهل سنّت نوشته شده و بارها همراه [[حلية المتقين]] علاّمه مجلسى و يا مستقل چاپ شده است. | ||
# روح الاحباب و روح الالباب في شرح‌الشهاب<br />شرحى است بر شهاب الاخبار از قاضى قضاعى شافعى و موضوع آن، در حكم و امثال است.اين کتاب یکى از مدارک [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الانوار]] است. | # روح الاحباب و روح الالباب في شرح‌الشهاب<br />شرحى است بر شهاب الاخبار از قاضى قضاعى شافعى و موضوع آن، در حكم و امثال است.اين کتاب یکى از مدارک [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الانوار]] است. | ||