۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
شرح اسفار: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'طـ' به 'ط'
جز (جایگزینی متن - 'فـ' به 'ف') |
جز (جایگزینی متن - 'طـ' به 'ط') |
||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
شارح در مبانی و دعاوی [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] راجع به حرکت جوهری نفس، اشکالات و ابهاماتی یافته است؛ از جمله آنکه در حرکت واحد یک وجود سیّال در هیچ مقطعی نمی‌توان مرزی مشخّص کرد؛ حال آنکه در حرکت جوهری نفس، [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] خود چنین اظهار می‌دارد که نفس در یک مرحله در مرز میان مادیت و تجرّد قرار دارد. این دقیقاً به معنی مرزبندی میان دو مرحله است که وحدت حرکت را منتفی می‌سازد؛ زیرا در حرکت واحد وجود، مرز مشخص بی‌معنی است. بنابراین، حدوث نفس در یک مقطع مشخص و پیوند یافتن آن با مادّه، نشانه آن است که در ماده مزبور سنخ کمال جدیدی حادث شده، نه آنکه همان مادّه در مراتب تکاملی خود به این مرتبه از کمال دست یافته باشد<ref>ر.ک: ذکاوتی قراگزلو، علی‌رضا، ص91</ref>. | شارح در مبانی و دعاوی [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] راجع به حرکت جوهری نفس، اشکالات و ابهاماتی یافته است؛ از جمله آنکه در حرکت واحد یک وجود سیّال در هیچ مقطعی نمی‌توان مرزی مشخّص کرد؛ حال آنکه در حرکت جوهری نفس، [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] خود چنین اظهار می‌دارد که نفس در یک مرحله در مرز میان مادیت و تجرّد قرار دارد. این دقیقاً به معنی مرزبندی میان دو مرحله است که وحدت حرکت را منتفی می‌سازد؛ زیرا در حرکت واحد وجود، مرز مشخص بی‌معنی است. بنابراین، حدوث نفس در یک مقطع مشخص و پیوند یافتن آن با مادّه، نشانه آن است که در ماده مزبور سنخ کمال جدیدی حادث شده، نه آنکه همان مادّه در مراتب تکاملی خود به این مرتبه از کمال دست یافته باشد<ref>ر.ک: ذکاوتی قراگزلو، علی‌رضا، ص91</ref>. | ||
طبق تقریر شارح، خطوط کلی نظر [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] در باب حقیقت نفس و آغاز و انجام آن به‌صورت زیر است: «نفوس ناطقه پیش از ظهور در عالم طبیعت به وصف بساطت و وحدت در عالم عقول و متحد با مبدأ مجرد فاعلی خود موجودند و طرفداران قدم نفس در میان حکیمان پیشین چیزی بیش از این معنی در نظر نداشته‌اند. پس از حصول استعداد تامّ در ابدان، نفوس جزئیه به‌مثابه صور جسمانی و طبعی از مبادی عالیه افاضه گردیده، در عالم طبیعت موجودی جسمانی است و یا به دیگر سخن حدوثی جسمانی دارد، لیکن برخلاف سایر جسمانیّات نشئت وجودی‌اش منحصر به عالم طبیعت نیست، بلکه از طریق تصرّف در بدن به‌تدریج استکمال وجود می‌آید و بر اساس حرکت جوهر و اشتدادین خود به مرحله تجرد برزخی می‌رسد. پاره‌ای از نفوس به تجرّد برزخی اکتفا نمی‌کنند و پس از طیّ مراتب کمالی نشئه مثالی به نشئه عقلی وارد می‌شوند و در اینجاست که نفوس متکثّر جزئی با عقل فعّال متّحد می‌گردند و تبدّل وجودی می‌یابند و نحوه وجودی آنها تجرّدی و عقلی می‌شود». آنگاه شارح اظهار نظر می‌کند که ابهامها و شبهه‌های متعددی در باب آرای [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|صدرالمتألهین]] در باب نفس به ذهن می‌رسد که ظاهراً کتاب اسفار از حلّ و رفع آن قاصر است<ref>ر.ک: همان</ref>. | |||
فهرست مطالب هر جلد در ابتدای آن ذکر شده است. تعلیقات فارسی به قلم محقق اثر و تعلیقات عربی بر متن اسفار، که به‌صورت پانوشت طبع شده‌اند، از شارح است<ref>ر.ک: پیشگفتار، ج1، ص37</ref>. | فهرست مطالب هر جلد در ابتدای آن ذکر شده است. تعلیقات فارسی به قلم محقق اثر و تعلیقات عربی بر متن اسفار، که به‌صورت پانوشت طبع شده‌اند، از شارح است<ref>ر.ک: پیشگفتار، ج1، ص37</ref>. | ||