۱۴۶٬۲۸۳
ویرایش
صائب، محمدعلی: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - ' ]]' به ']]'
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]') برچسب: واگردانی دستی |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo"> | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR07140.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:NUR07140.jpg|بندانگشتی|آرامگاه صائب تبریزی در خیابان صائب و داخل باغ تکیه اصفهان]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
| data-type="authorfatherName" | | | data-type="authorfatherName" |میرزا عبدالرّحیم | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
| data-type="authorbirthDate" | | | data-type="authorbirthDate" | حدود 1000ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
| data-type="authorBirthPlace" | | | data-type="authorBirthPlace" |تبریز یا اصفهان | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
| data-type="authorDeathDate" | | | data-type="authorDeathDate" | 1087ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
| data-type="authorWritings" | | | data-type="authorWritings" |[[دیوان صائب تبریزی]] | ||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
| data-type="authorCode" |AUTHORCODE07140AUTHORCODE | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE07140AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div>'''میرزا محمدعلی صائب تبریزی''' (حدود 1000-1086 یا 1087ق)، شاعر شیعی، سرشناسترین غزلسرای قرن یازدهم هجری و از شاعران بنام ایران است. | </div>'''میرزا محمدعلی صائب تبریزی''' (حدود 1000-1086 یا 1087ق)، شاعر شیعی، سبک هندی، سرشناسترین غزلسرای قرن یازدهم هجری و از شاعران بنام ایران است. [[دیوان صائب تبریزی]] از او است. | ||
==نام، لقب و تخلص== | ==نام، لقب و تخلص== | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
او، واژهی «صائب»، نعت فاعلی، از صواب به معنای راست، درست، رسا و رساننده را بهعنوان تخلص خویش برگزیده و در اغلب غزلها از آن بهره برده است. | او، واژهی «صائب»، نعت فاعلی، از صواب به معنای راست، درست، رسا و رساننده را بهعنوان تخلص خویش برگزیده و در اغلب غزلها از آن بهره برده است. | ||
البته غزل را گاه بیتخلص و گاه با دو تخلص به پایان میرساند. گاه هم از «صائبا» با الف تفخیم و تکریم بهره برده است. | البته غزل را گاه بیتخلص و گاه با دو تخلص به پایان میرساند. گاه هم از «صائبا» با الف تفخیم و تکریم بهره برده است. | ||
== | [[ناصرعلی سرهندی]] که خود، ملقّب به «صائب ثانی»، است در توصیف کلام «صائب» با همین لفظ از او یاد میکند و بیتی شنیدنی میآفریند: | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|'' «علی»! به نشئه اشعار «صائبا» نرسد می ''|2='' قسم به ساقی کوثر! که از شراب گذشتیم ''<ref>ر.ک: هاشمی، جواد، ص12-13</ref>}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
==ولادت== | |||
زادروز صائب، معلوم و مکتوب نیست. پیرامون سال ولادتش هم با سالهایی مثل 1010 یا 1012 و 1016 مواجه میشویم. محمد قهرمان، با یک جمله که «در حدود سال 1000 هجری در تبریز زاده شد»، از کنار این مبحث میگذرد. | زادروز صائب، معلوم و مکتوب نیست. پیرامون سال ولادتش هم با سالهایی مثل 1010 یا 1012 و 1016 مواجه میشویم. محمد قهرمان، با یک جمله که «در حدود سال 1000 هجری در تبریز زاده شد»، از کنار این مبحث میگذرد. | ||
«صائب»، اصالتا اهل تبریز است، ولی هنوز بر سر زادگاهش که تبریز است یا اصفهان، بحث بوده و هست؛ موافقین هر دو نظر، شواهدی هم از اشعار خود او میآورند، ولی با تفاسیر گوناگون. محمد قهرمان و احمد گلچین معانی، تبریز را بهعنوان زادگاه وی پذیرفتهاند<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>. در کل، نظر آنان که این افتخار را نصیب شهر تبریز دانستهاند، صائبتر جلوه میکند و او را در یک جمله میتوان «تبریزی المولد و اصفهانی الموطن و المدفن» معرفی کرد<ref>ر. ک: همان، ص15</ref>. | «صائب»، اصالتا اهل تبریز است، ولی هنوز بر سر زادگاهش که تبریز است یا اصفهان، بحث بوده و هست؛ موافقین هر دو نظر، شواهدی هم از اشعار خود او میآورند، ولی با تفاسیر گوناگون. محمد قهرمان و احمد گلچین معانی، تبریز را بهعنوان زادگاه وی پذیرفتهاند<ref>ر.ک: همان، ص13</ref>. در کل، نظر آنان که این افتخار را نصیب شهر تبریز دانستهاند، صائبتر جلوه میکند و او را در یک جمله میتوان «تبریزی المولد و اصفهانی الموطن و المدفن» معرفی کرد<ref>ر. ک: همان، ص15</ref>. | ||
| خط ۴۸: | خط ۵۴: | ||
پدرش میرزا عبدالرّحیم از بازرگانان معتبر و خانواده شاعر از هزار خانواری بود که به دستور شاه عباس اوّل پس از فتح تبریز به سال 1012ق، به اصفهان کوچیدند و در محله عباسآباد سکونت کردند<ref>ر. ک: همان</ref>. | پدرش میرزا عبدالرّحیم از بازرگانان معتبر و خانواده شاعر از هزار خانواری بود که به دستور شاه عباس اوّل پس از فتح تبریز به سال 1012ق، به اصفهان کوچیدند و در محله عباسآباد سکونت کردند<ref>ر. ک: همان</ref>. | ||
== | ==تحصیلات== | ||
«صائب» در اصفهان، پایتخت آن زمان، به تحصیل علوم متداول پرداخت. | «صائب» در اصفهان، پایتخت آن زمان، به تحصیل علوم متداول پرداخت. | ||
==مسافرت== | ==مسافرت== | ||
در روزگار جوانی، توفیق، رفیقش شد و به سفر حج و پس از آن به مشهد مقدّس مشرّف شد: | در روزگار جوانی، توفیق، رفیقش شد و به سفر حج و پس از آن به مشهد مقدّس مشرّف شد: | ||
عهد خود تازه به سلطان خراسان کردم | |||
گویا «عهد خود تازه کردن»، اشاره به توفیق تشرّف قبلی به حریم ثامنالحجج(ع) دارد<ref>ر. ک: همان، ص16</ref>. | {{شعر}} | ||
{{ب|'' للَّه الحمد! که بعد از سفر حج، «صائب»!''|2=''عهد خود تازه به سلطان خراسان کردم''}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
گویا «عهد خود تازه کردن»، اشاره به توفیق تشرّف قبلی به حریم [[امام رضا علیهالسلام|ثامنالحجج(ع)]] دارد<ref>ر. ک: همان، ص16</ref>. | |||
وی در سال 1034ق، راهی هند شد و چند سالی را با ظفرخان متخلّص به «احسن» (که خود نیز شاعر و ادیب شعرشناس بود)، در شهر کابل به سر برد و از او محبت بسیار دید و در مدح وی قصایدی سرود. صائب، حتی نخستین دیوانش را به درخواست وی سر و سامان بخشید. با عزل ظفرخان در سال 1037ق و سپردن مأموریتهای دیگر به او، «صائب» هم همراه وی به آگره، لاهور، برهانپور و بعدها کشمیر رفت و سرانجام در سال 1042ق، بههمراه پدر پیر خود که برای دیدار فرزند به هند آمده بود، به ایران برگشت و در اصفهان مقیم شد<ref>ر. ک: همان، ص17</ref>. | وی در سال 1034ق، راهی هند شد و چند سالی را با ظفرخان متخلّص به «احسن» (که خود نیز شاعر و ادیب شعرشناس بود)، در شهر کابل به سر برد و از او محبت بسیار دید و در مدح وی قصایدی سرود. صائب، حتی نخستین دیوانش را به درخواست وی سر و سامان بخشید. با عزل ظفرخان در سال 1037ق و سپردن مأموریتهای دیگر به او، «صائب» هم همراه وی به آگره، لاهور، برهانپور و بعدها کشمیر رفت و سرانجام در سال 1042ق، بههمراه پدر پیر خود که برای دیدار فرزند به هند آمده بود، به ایران برگشت و در اصفهان مقیم شد<ref>ر. ک: همان، ص17</ref>. | ||
| خط ۶۱: | خط ۷۳: | ||
صائب بیش از هشتاد سال عمر کرده و گویا تا اواخر عمر، دست بر قلم داشته است. | صائب بیش از هشتاد سال عمر کرده و گویا تا اواخر عمر، دست بر قلم داشته است. | ||
در مورد تاریخ وفات او اختلاف نظر است؛ برخی 1081ق، بعضی 1080، گروهی 1080 و دستهای 1088، دانستهاند. | در مورد تاریخ وفات او اختلاف نظر است؛ برخی 1081ق، بعضی 1080، گروهی 1080 و دستهای 1088، دانستهاند. | ||
مقبره او سالها متروک بود تا اینکه توسط استاد | [[جواد هاشمی]] در کتاب «مجموعه اشعار ولایی و آیینی صائب تبریزی»، درباره وفات صائب بهتفصیل، بحث و اقوال دیگران را نقد و بررسی کرده؛ وی معتقد است تاریخ صحیح درگذشت او را باید یکی از دو سال 1086 یا 1087 دانست<ref>ر. ک: همان، ص18-19</ref>. | ||
مقبره او سالها متروک بود تا اینکه توسط استاد [[همایی، جلالالدین|جلالالدین همایی]]، «سنا»، در سال 1317ش، یافت شد و به همّت کسانی چون [[گلچین معانی، احمد|احمد گلچین معانی]] و [[سید کریم امیری فیروزکوهی]] و نیز همکاری و همیاری انجمن آثار ملی، ساخت آرامگاه در سال 1342 آغاز شد و در سال 1346 به انجام رسید و یک سال بعد در مهرماه 1347 مراسم افتتاح آرامگاه برگزار شد. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۷۰: | خط ۸۳: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
هاشمی، جواد، «مجموعه اشعار ولایی و آیینی صائب تبریزی»، شرکت چاپ و نشر بینالملل، تهران، 1394ش. | هاشمی، جواد، «مجموعه اشعار ولایی و آیینی صائب تبریزی»، شرکت چاپ و نشر بینالملل، تهران، 1394ش. | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[دیوان صائب تبریزی]] | |||
[[مجموعه اشعار ولایی و آیینی صائب تبریزی (قرن 11 ه ق)]] | |||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده: | [[رده:شاعران]] | ||