۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مناقب العارفين: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ن‌و' به 'ن‌و'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌آ' به 'ی‌آ') |
جز (جایگزینی متن - 'ن‌و' به 'ن‌و') |
||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
# ازدواج حسین خطیبی با دختر نازنین و موزون و ملیح و بی‌نظیر در کمال و جلال علاءالدین محمد خوارزمشاه بر مبنای یک خواب که پادشاه، وزیر و دختر و خطیبی با هم خواب پیامبر(ص) را می‌بینند که دستور این تزویج می‌دهد، در سن سی سالگی که نیای مولوی را به خوارزمشاهیان می‌پیوندد، افسانه‌ای بیش نیست. این پیوند، بنیادی تاریخی نیز ندارد<ref>ر.ک: همان، ص133</ref>. | # ازدواج حسین خطیبی با دختر نازنین و موزون و ملیح و بی‌نظیر در کمال و جلال علاءالدین محمد خوارزمشاه بر مبنای یک خواب که پادشاه، وزیر و دختر و خطیبی با هم خواب پیامبر(ص) را می‌بینند که دستور این تزویج می‌دهد، در سن سی سالگی که نیای مولوی را به خوارزمشاهیان می‌پیوندد، افسانه‌ای بیش نیست. این پیوند، بنیادی تاریخی نیز ندارد<ref>ر.ک: همان، ص133</ref>. | ||
نثر افلاکی نیز در مقوله نثر صوفیانه جای دارد و آنچه اینگونه نثر را زیبا و دلپذیر میسازد جولان عنصر خیال و | نثر افلاکی نیز در مقوله نثر صوفیانه جای دارد و آنچه اینگونه نثر را زیبا و دلپذیر میسازد جولان عنصر خیال و داستان‌وارگی و جنبه‌های ادبی و هنری آن است؛ به‌ویژه در جایهایی که با ماورای طبیعت و خرق عادت و رؤیا و خواب پیوند مییابد. سخن در آن است که اینگونه متون بدون نگرشی انتقادی نمی‌توانند مستند باشند و بسیاری با نادیده گرفتن این موضوع، اشتباهاتی در نگاشته‌هایشان راه یافته است<ref>ر.ک: همان، ص136</ref>. | ||
فصل هشتم کتاب، ویژه شرح حال نوه مولوی (امیر عارف) است؛ او که در این فصل عارفی بزرگ و شگفت‌آور تصویر می‌شود، در متون عرفانی بعدی و تذکره و تراجمها جایی ندارد و اثری به نظم یا نثر از خود به‌جای نگذاشته است. کسانی هم که به زندگانی مولانا و بررسی احوال او پرداخته‌اند از نوه او سخنی به میان نیاورده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص136</ref>. | فصل هشتم کتاب، ویژه شرح حال نوه مولوی (امیر عارف) است؛ او که در این فصل عارفی بزرگ و شگفت‌آور تصویر می‌شود، در متون عرفانی بعدی و تذکره و تراجمها جایی ندارد و اثری به نظم یا نثر از خود به‌جای نگذاشته است. کسانی هم که به زندگانی مولانا و بررسی احوال او پرداخته‌اند از نوه او سخنی به میان نیاورده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص136</ref>. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
او مشوق و حامی اصلی افلاکی، مرید خویش، بر نگاشتن و به انجام رسانیدن کتاب مناقب بوده و تا هنگام مرگ او را بر اتمام کتاب ترغیب می‌کرده است. شرح حال امیر عارف، آکنده است از کرامات و خوارق عادات از تولد و کودکی تا بر کرسی و مسند ارشاد نشستن؛ کرامات بسیاری که فقط از دید افلاکی می‌تواند کرامت باشد. مقایسه احوال و ارتباط و برخورد با دیگران و اندیشه‌های امیر عارف با پدربزرگش، می‌تواند روشنگر و بیانگر این باشد که آیا می‌توان او را عارف و صوفی یا «قطب الأبدال و الأوتاد» دانست یا فقط انتساب او به مولوی، توجیه‌گر تمام ناشایستهایی است که از او در مقام یک عارف و صوفی سر زده است<ref>ر.ک: همان، ص136-137</ref>. | او مشوق و حامی اصلی افلاکی، مرید خویش، بر نگاشتن و به انجام رسانیدن کتاب مناقب بوده و تا هنگام مرگ او را بر اتمام کتاب ترغیب می‌کرده است. شرح حال امیر عارف، آکنده است از کرامات و خوارق عادات از تولد و کودکی تا بر کرسی و مسند ارشاد نشستن؛ کرامات بسیاری که فقط از دید افلاکی می‌تواند کرامت باشد. مقایسه احوال و ارتباط و برخورد با دیگران و اندیشه‌های امیر عارف با پدربزرگش، می‌تواند روشنگر و بیانگر این باشد که آیا می‌توان او را عارف و صوفی یا «قطب الأبدال و الأوتاد» دانست یا فقط انتساب او به مولوی، توجیه‌گر تمام ناشایستهایی است که از او در مقام یک عارف و صوفی سر زده است<ref>ر.ک: همان، ص136-137</ref>. | ||
وی که با مشایخ تصوف به نزاع برمی‌خیزد و گاه آنان را کتک می‌زند، شراب می‌نوشد و با زنان سروسری دارد و ادب ظاهری و فروتنی را نیز ترک می‌کند و با خود سگ نگاه می‌دارد و هیچ اشارتی به کیفیت سلوک او و دانش اندوختن او نیست، چگونه می‌تواند خلاصه هفت ولی باشد؟ این نوه که به قول افلاکی منظور نظر مولوی است و به مثنوی هماره می‌نازد معلوم نیست که حتی تحصیل و دانشی داشته است یا نه؟ او فرزند | وی که با مشایخ تصوف به نزاع برمی‌خیزد و گاه آنان را کتک می‌زند، شراب می‌نوشد و با زنان سروسری دارد و ادب ظاهری و فروتنی را نیز ترک می‌کند و با خود سگ نگاه می‌دارد و هیچ اشارتی به کیفیت سلوک او و دانش اندوختن او نیست، چگونه می‌تواند خلاصه هفت ولی باشد؟ این نوه که به قول افلاکی منظور نظر مولوی است و به مثنوی هماره می‌نازد معلوم نیست که حتی تحصیل و دانشی داشته است یا نه؟ او فرزند سلطان‌ولد پسر مولانا و حاصل ازدواج او با فاطمه خاتون دختر صلاح‌الدین زرکوب قونوی است<ref>ر.ک: همان، ص137</ref>. | ||
افلاکی داستانی درباره تولد وی می‌آورد که فرزندان این زوج نمیماندهاند و حتی همسر | افلاکی داستانی درباره تولد وی می‌آورد که فرزندان این زوج نمیماندهاند و حتی همسر سلطان‌ولد چون فرزندانش میمردهاند، آنان را سقط می‌کرده است و تولد و ماندن این فرزند را بسیار عجیب و غیر عادی می‌داند و در جایی دیگر این گفته را فراموش می‌کند و می‌گوید: این زوج سه فرزند آورده‌اند؛ یکی امیر عارف و دو دختر به نامهای مطهره خاتون و شرف خاتون که مولانا یکی را عارفه و دیگری را عابده لقب نهاده است و دو همسر دیگر سلطان‌ولد نصرت خاتون و سنبله خاتون سه پسر برای او به دنیا آورده‌اند. پیشگوییهای بسیار شگفتی برای او آورده شده است که همه از زبان مولوی است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
اما ظاهرا دلیل بزرگی و تصوف او نظر مولوی و عنایت اوست. او لزومی به تحصیل و سلوک نداشته و نیازی به آموختن و دانستن در خود نمی‌دیده است. گاه ریسمان گردن او را مولانا بر کتف می‌گرفته و می‌گفته که: «گاوک عارف توان شد»<ref>ر.ک: همان</ref>. | اما ظاهرا دلیل بزرگی و تصوف او نظر مولوی و عنایت اوست. او لزومی به تحصیل و سلوک نداشته و نیازی به آموختن و دانستن در خود نمی‌دیده است. گاه ریسمان گردن او را مولانا بر کتف می‌گرفته و می‌گفته که: «گاوک عارف توان شد»<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||