پرش به محتوا

مصابيح الأنوار في حل مشكلات الأخبار: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۷ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ن‎ه' به 'ن‌ه'
جز (جایگزینی متن - 'ن‎ک' به 'ن‌ک')
جز (جایگزینی متن - 'ن‎ه' به 'ن‌ه')
خط ۲۲: خط ۲۲:
}}
}}


'''مصابيح الأنوار في حل مشكلات الأخبار'''، اثر [[شبر، عبدالله|سید عبدالله شبر]]، با تحقیق سید علی، از نوادگان مؤلف، کتابی است که در آن، «با استفاده از راه‌کارهای گوناگون، به شرح روایات مشکل و حل وجوه غامض آن‎ها پرداخته شده است که از آن جمله، می‌توان از بهره‎گیری از لغت، صرف و نحو، تاریخ، علوم طبیعی، توجه به فنون و آرایه‌های ادبی، مراجعه به قرآن و حدیث، کوشش در حل تعارض اخبار و نقد محققانه و عالمانه شروح گذشتگان نام برد»<ref>ر.ک: فقهی‌زاده، عبدالهادی؛ عماری اله‎یاری، زهرا، ص70</ref>.
'''مصابيح الأنوار في حل مشكلات الأخبار'''، اثر [[شبر، عبدالله|سید عبدالله شبر]]، با تحقیق سید علی، از نوادگان مؤلف، کتابی است که در آن، «با استفاده از راه‌کارهای گوناگون، به شرح روایات مشکل و حل وجوه غامض آن‌ها پرداخته شده است که از آن جمله، می‌توان از بهره‎گیری از لغت، صرف و نحو، تاریخ، علوم طبیعی، توجه به فنون و آرایه‌های ادبی، مراجعه به قرآن و حدیث، کوشش در حل تعارض اخبار و نقد محققانه و عالمانه شروح گذشتگان نام برد»<ref>ر.ک: فقهی‌زاده، عبدالهادی؛ عماری اله‎یاری، زهرا، ص70</ref>.


فهم احادیث مشکل، یکی از شاخه‌های فقه الحدیث است که ثمره همه علوم حدیث، بشمار می‌رود. تنها اثر نشریافته شیعی که به‎طور خاص به مشکل الحدیث پرداخته و از این رهگذر، فهم بسیاری از روایات مشکل را آسان ساخته، اثر حاضر می‌باشد<ref>ر.ک: همان</ref>.
فهم احادیث مشکل، یکی از شاخه‌های فقه الحدیث است که ثمره همه علوم حدیث، بشمار می‌رود. تنها اثر نشریافته شیعی که به‎طور خاص به مشکل الحدیث پرداخته و از این رهگذر، فهم بسیاری از روایات مشکل را آسان ساخته، اثر حاضر می‌باشد<ref>ر.ک: همان</ref>.
خط ۴۰: خط ۴۰:
شبر در مقدمه کتاب، دریای علوم اهل‎بیت(ع) را منبع سرشار پاسخگویی به همه مشکلات و دشواری‎ها دانسته و به بیان انگیزه خود از تألیف کتاب اشاره کرده است<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ج1، ص1</ref>.
شبر در مقدمه کتاب، دریای علوم اهل‎بیت(ع) را منبع سرشار پاسخگویی به همه مشکلات و دشواری‎ها دانسته و به بیان انگیزه خود از تألیف کتاب اشاره کرده است<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ج1، ص1</ref>.


[[شبر، عبدالله|شبر]] در این اثر، به بیان مضمون 263 حدیث - ‎که در فهم آن‎ها به‎نوعی، ابهام و پیچیدگی وجود دارد - ‎پرداخته است. او در نخستین جلد اثر خود، فقط درباره روایات اعتقادی سخن گفته است؛ چنان‌که جلد دوم، دربردارنده روایات اعتقادی، فقهی و اخلاقی است<ref>ر.ک: فقهی‌زاده، عبدالهادی؛ عماری اله‎یاری، زهرا، ص70</ref>.
[[شبر، عبدالله|شبر]] در این اثر، به بیان مضمون 263 حدیث - ‎که در فهم آن‌ها به‎نوعی، ابهام و پیچیدگی وجود دارد - ‎پرداخته است. او در نخستین جلد اثر خود، فقط درباره روایات اعتقادی سخن گفته است؛ چنان‌که جلد دوم، دربردارنده روایات اعتقادی، فقهی و اخلاقی است<ref>ر.ک: فقهی‌زاده، عبدالهادی؛ عماری اله‎یاری، زهرا، ص70</ref>.


وی ابتدا سند و سپس متن حدیث را ذکر کرده است و در ادامه، ذیل عناوین بیان یا ایضاح و تبیین، به ذکر مشکلات موجود در فهم حدیث پرداخته و احیانا مخالفت آن را با اصول امامیه بیان کرده است. سپس به ذکر وجوه حل مشکل از دیدگاه علما پرداخته و در پایان، ذیل عنوان «أقول» به بیان نظرات خویش، پرداخته است. از منابع مورد استناد او، افزون بر آیات و روایات، می‌توان از استدلال‎های عقلی و کلامی، اقوال عالمان پیشین، به‌ویژه بیانات [[مجلسی، محمدباقر|علامه مجلسی]] در «[[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الأنوار]]» یاد کرد<ref>ر.ک: همان</ref>.
وی ابتدا سند و سپس متن حدیث را ذکر کرده است و در ادامه، ذیل عناوین بیان یا ایضاح و تبیین، به ذکر مشکلات موجود در فهم حدیث پرداخته و احیانا مخالفت آن را با اصول امامیه بیان کرده است. سپس به ذکر وجوه حل مشکل از دیدگاه علما پرداخته و در پایان، ذیل عنوان «أقول» به بیان نظرات خویش، پرداخته است. از منابع مورد استناد او، افزون بر آیات و روایات، می‌توان از استدلال‎های عقلی و کلامی، اقوال عالمان پیشین، به‌ویژه بیانات [[مجلسی، محمدباقر|علامه مجلسی]] در «[[بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الأنوار]]» یاد کرد<ref>ر.ک: همان</ref>.
خط ۴۶: خط ۴۶:
[[شبر، عبدالله|شبر]] برای حل و شرح مشکل مورد نظر خود، گاه از وجوه متعدد استفاده کرده است؛ چنان‌که گاه نیز ذیل توضیحات خود، بحث‎های کلامی مفصلی با عنوان تذییل یا تتمه می‎آورد<ref>ر.ک: همان</ref>.
[[شبر، عبدالله|شبر]] برای حل و شرح مشکل مورد نظر خود، گاه از وجوه متعدد استفاده کرده است؛ چنان‌که گاه نیز ذیل توضیحات خود، بحث‎های کلامی مفصلی با عنوان تذییل یا تتمه می‎آورد<ref>ر.ک: همان</ref>.


مبنای انتخاب احادیث در این اثر، آوردن احادیث مشکل و نه لزوما متعارض بوده است؛ چنان‌که مخالفت ظاهر حدیث با قرآن و نصوص متواتر، اصل مذهب و دلایلی عقلی و موافقت با اخبار عامه از مبانی گزینش احادیث در آن و اقدام به شرح و توضیح آن‎ها بشمار می‌رود<ref>ر.ک: همان</ref>.
مبنای انتخاب احادیث در این اثر، آوردن احادیث مشکل و نه لزوما متعارض بوده است؛ چنان‌که مخالفت ظاهر حدیث با قرآن و نصوص متواتر، اصل مذهب و دلایلی عقلی و موافقت با اخبار عامه از مبانی گزینش احادیث در آن و اقدام به شرح و توضیح آن‌ها بشمار می‌رود<ref>ر.ک: همان</ref>.
   
   
نویسنده، خبر واحد را مستقلا علم‎آور و مستلزم عمل نمی‌داند و معتقد است هرگاه خبر واحد با قرآن و سنت قطعی و اجماع امامیه و دلایل قطعی عقلی در تعارض باشد، نباید آن را پذیرفت، ولی چنانچه خبر با سند صحیح و طرق متواتر نقل شده باشد، نباید آن را طرح کرد؛ بلکه باید به‎گونه‌ای به توجیه آن پرداخت<ref>ر.ک: همان، ص72</ref>.
نویسنده، خبر واحد را مستقلا علم‎آور و مستلزم عمل نمی‌داند و معتقد است هرگاه خبر واحد با قرآن و سنت قطعی و اجماع امامیه و دلایل قطعی عقلی در تعارض باشد، نباید آن را پذیرفت، ولی چنانچه خبر با سند صحیح و طرق متواتر نقل شده باشد، نباید آن را طرح کرد؛ بلکه باید به‎گونه‌ای به توجیه آن پرداخت<ref>ر.ک: همان، ص72</ref>.


نویسنده در این کتاب، در مقام فهم معانی روایات با تکیه بر بایسته‌های عمومی فهم متون روایی، مبانی اعتقادی و متعددی داشته است و کم و بیش در سراسر اثر خود، به آن‎ها چشم دوخته و فرایند فهم خود از روایات را مبتنی بر آن‎ها سامان داده است. مهم‎ترین این مبانی، عبارتند از:
نویسنده در این کتاب، در مقام فهم معانی روایات با تکیه بر بایسته‌های عمومی فهم متون روایی، مبانی اعتقادی و متعددی داشته است و کم و بیش در سراسر اثر خود، به آن‌ها چشم دوخته و فرایند فهم خود از روایات را مبتنی بر آن‌ها سامان داده است. مهم‎ترین این مبانی، عبارتند از:
# شناخت واژگان غریب و علوم عربیت:
# شناخت واژگان غریب و علوم عربیت:
#:الف)- غریب الحدیث: شبر برای تبیین معانی مفردات روایات مشکل، کوشش فراوان کرده است. او با مراجعه به کتب لغت متعدد و به‎طور خاص، «النهاية» ابن اثیر، درصدد فهم صحیح از معانی واژگان حدیث است؛ برای نمونه، در بیان معنای حدیث «إذا كان يوم القيامة أتي بالشمس و القمر في صورة ثورين عقيرين»، با استناد به «النهاية»، واژه «عقیر»، شتر یا گوسفند ذبح‎شده معنا شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.  
#:الف)- غریب الحدیث: شبر برای تبیین معانی مفردات روایات مشکل، کوشش فراوان کرده است. او با مراجعه به کتب لغت متعدد و به‎طور خاص، «النهاية» ابن اثیر، درصدد فهم صحیح از معانی واژگان حدیث است؛ برای نمونه، در بیان معنای حدیث «إذا كان يوم القيامة أتي بالشمس و القمر في صورة ثورين عقيرين»، با استناد به «النهاية»، واژه «عقیر»، شتر یا گوسفند ذبح‎شده معنا شده است<ref>ر.ک: همان</ref>.  
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش