۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هت' به 'هت') |
جز (جایگزینی متن - 'یب' به 'یب') |
||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
فصل هشتم به شباهات و تفاوتهای دو علم کلام و فلسفه اختصاص یافته است. | فصل هشتم به شباهات و تفاوتهای دو علم کلام و فلسفه اختصاص یافته است. | ||
درباره تفاوتهای این دو علم میتوان گفت: در هیچیک از دو نظام فلسفی (اشراق و مشاء)، به مشهورات و مسلمات استناد نمیشود و نیز از روشهای ظنی استدلال، مانند تمثیل و استقرا استفاده نمیگردد، بلکه دلایل فلسفی از نظر ماده و صورت، برهانی و یقینی باید باشند، ولی رعایت این شرط در دلایل کلامی بهعنوان یک اصل کلی لازم نیست؛ آری آنجا که متکلم در مقام کسب معرفت تفصیلی و تحقیقی پیرامون عقاید دینی است، رعایت شرط مزبور برای او لازم | درباره تفاوتهای این دو علم میتوان گفت: در هیچیک از دو نظام فلسفی (اشراق و مشاء)، به مشهورات و مسلمات استناد نمیشود و نیز از روشهای ظنی استدلال، مانند تمثیل و استقرا استفاده نمیگردد، بلکه دلایل فلسفی از نظر ماده و صورت، برهانی و یقینی باید باشند، ولی رعایت این شرط در دلایل کلامی بهعنوان یک اصل کلی لازم نیست؛ آری آنجا که متکلم در مقام کسب معرفت تفصیلی و تحقیقی پیرامون عقاید دینی است، رعایت شرط مزبور برای او لازم میباشد، ولی در جبهه نبرد کلامی با حریف در استفاده از شیوههای مختلف استدلال آزاد است<ref>ر.ک: همان، ص125</ref>. | ||
در فصل نهم، به سیر تاریخی پیدایش علم کلام و ظهور فرقههای گوناگون، اشاره شده، سپس در باب علل ظهور این علم مطالبی بیان گردیده است. | در فصل نهم، به سیر تاریخی پیدایش علم کلام و ظهور فرقههای گوناگون، اشاره شده، سپس در باب علل ظهور این علم مطالبی بیان گردیده است. | ||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
نویسنده در ادامه، سه مرحله از پیدایش تا تکامل فرقههای کلامی را مورد بحث و بررسی قرار میدهد. ایشان مهمترین عوامل پیدایش کلام اسلامی را عوامل داخلی میداند و عواملی همچون ارتباط مسلمانان با ملل و نحل مختلف را از عوامل خارجی میداند که در پیدایش یا تحول کلام اسلامی تأثیر داشته است<ref>ر.ک: همان، ص154</ref>. | نویسنده در ادامه، سه مرحله از پیدایش تا تکامل فرقههای کلامی را مورد بحث و بررسی قرار میدهد. ایشان مهمترین عوامل پیدایش کلام اسلامی را عوامل داخلی میداند و عواملی همچون ارتباط مسلمانان با ملل و نحل مختلف را از عوامل خارجی میداند که در پیدایش یا تحول کلام اسلامی تأثیر داشته است<ref>ر.ک: همان، ص154</ref>. | ||
نویسنده در فصل دهم به تطور علم کلام و طرح مسائل جدید پرداخته است. مقصود از تحول و پویایی علم کلام این است که متکلم، مسائل جدید کلامی را بهخوبی بشناسد و با بهرهگیری از روشهای مناسب به بررسی آنها بپردازد<ref>ر.ک: همان، ص158</ref>؛ البته باید به این مسئله نیز توجه داشت که چون گاهی مسائل جدید، مبتنی بر مبانی علمی و فلسفی نوین | نویسنده در فصل دهم به تطور علم کلام و طرح مسائل جدید پرداخته است. مقصود از تحول و پویایی علم کلام این است که متکلم، مسائل جدید کلامی را بهخوبی بشناسد و با بهرهگیری از روشهای مناسب به بررسی آنها بپردازد<ref>ر.ک: همان، ص158</ref>؛ البته باید به این مسئله نیز توجه داشت که چون گاهی مسائل جدید، مبتنی بر مبانی علمی و فلسفی نوین میباشند، شناخت آن مسائل متوقف بر شناخت مبانی آنها است و حقیقت کلام جدید نیز چیزی جز این آگاهیهای جدید برای پاسخگویی به مسائل نوین کلامی نیست<ref>ر.ک: همان، ص160</ref>. | ||
نویسنده، دلایل تطور علم کلام را چنین شرح میدهد: برخی از مسائل کلامی تحت تأثیر مسائل فلسفی قرار گرفته و نیز برخی از آراء علمی در سرنوشت معرفتهای دینی و کلامی تأثیر نهاده و سبب تحول آنها شده است؛ علاوه بر آن، مسائل اجتماعی و سیاسی نیز در این تطور، نقش بسزایی داشته است<ref>ر.ک: همان، ص162</ref>. | نویسنده، دلایل تطور علم کلام را چنین شرح میدهد: برخی از مسائل کلامی تحت تأثیر مسائل فلسفی قرار گرفته و نیز برخی از آراء علمی در سرنوشت معرفتهای دینی و کلامی تأثیر نهاده و سبب تحول آنها شده است؛ علاوه بر آن، مسائل اجتماعی و سیاسی نیز در این تطور، نقش بسزایی داشته است<ref>ر.ک: همان، ص162</ref>. |
ویرایش