پرش به محتوا

انواریه: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۶ سپتامبر ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ه‎ط' به 'ه‌ط'
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ع' به 'ه‌ع')
جز (جایگزینی متن - 'ه‎ط' به 'ه‌ط')
خط ۴۸: خط ۴۸:
متن عربى حكمة الإشراق، به‌وسیله سید جعفر سجّادى به فارسی ترجمه و منتشر شده است. همچنین ترجمه‌هاى دیگرى از حكمة الإشراق موجود است که هنوز هیچ‎کدام چاپ و نشر نشده‌اند. حاجى خلیفه از یکی از این ترجمه‌ها خبر مى‎دهد و کربن، از ترجمه دیگرى یاد کرده است که توسط زرتشتیان هند، از کتاب [[سهروردی، یحیی بن حبش|سهروردى]]، صورت گرفته است.<ref>ر.ک: همان، صفحه چهارده</ref>.
متن عربى حكمة الإشراق، به‌وسیله سید جعفر سجّادى به فارسی ترجمه و منتشر شده است. همچنین ترجمه‌هاى دیگرى از حكمة الإشراق موجود است که هنوز هیچ‎کدام چاپ و نشر نشده‌اند. حاجى خلیفه از یکی از این ترجمه‌ها خبر مى‎دهد و کربن، از ترجمه دیگرى یاد کرده است که توسط زرتشتیان هند، از کتاب [[سهروردی، یحیی بن حبش|سهروردى]]، صورت گرفته است.<ref>ر.ک: همان، صفحه چهارده</ref>.


هروى، به‎طورى‎که خود مى‎نویسد: «اکثر مسائل «قسم ثانى» [از کتاب حكمة الإشراق را]، شرحى به زبان فارسی خالى از تعاب و عارى از تکلّف عبارت» نگاشته است. ارزش ویژه شرح او را نیز در همین خصوصیت مى‎باید دانست. از شرح قطب‎الدین شیرازى سود بسیار برده است؛ بدین سیاق که در بعض مواضع خود با ذکر «قال الشارح»، موارد بهره‌گیرى و استناد به آن شرح را مشخص ساخته و به ترجمه یا تلخیص و ترجمه عبارات منقوله پرداخته است و یا عین عبارات عربى را از شرح شیرازى نقل کرده است. استفاده از شرح شیرازى، خود، به ارزش انواریه اضافه مى‎کند؛ بدین معنى که علاوه بر همه مزیت‎هاى خاص دیدگاه مؤلف، شرح حاضر، بسیارى از اهم نکات شرح شیرازى را هم با ترجمه به فارسی، در اختیار خواننده قرار مى‎دهد<ref>ر.ک: همان، صفحه شانزده</ref>.
هروى، به‌طورى‎که خود مى‎نویسد: «اکثر مسائل «قسم ثانى» [از کتاب حكمة الإشراق را]، شرحى به زبان فارسی خالى از تعاب و عارى از تکلّف عبارت» نگاشته است. ارزش ویژه شرح او را نیز در همین خصوصیت مى‎باید دانست. از شرح قطب‎الدین شیرازى سود بسیار برده است؛ بدین سیاق که در بعض مواضع خود با ذکر «قال الشارح»، موارد بهره‌گیرى و استناد به آن شرح را مشخص ساخته و به ترجمه یا تلخیص و ترجمه عبارات منقوله پرداخته است و یا عین عبارات عربى را از شرح شیرازى نقل کرده است. استفاده از شرح شیرازى، خود، به ارزش انواریه اضافه مى‎کند؛ بدین معنى که علاوه بر همه مزیت‎هاى خاص دیدگاه مؤلف، شرح حاضر، بسیارى از اهم نکات شرح شیرازى را هم با ترجمه به فارسی، در اختیار خواننده قرار مى‎دهد<ref>ر.ک: همان، صفحه شانزده</ref>.


هروى در شرح خود و در مواضع بسیار، به مسائلى اشاره مى‎کند که با مضامین نظرى مبانى تصوف مربوط مى‎شوند؛ از آن جمله، یکى اینکه در جزء شرایطى که براى تعلم فلسفه اشراقى قائل مى‎شود «علم مکاشفه» و «علم سلوک مشایخ» را قرار مى‎دهد. از امیر سید محمد گیسودراز یاد مى‎کند و مکتوب پانزدهم از مکتوبات او را به‌تمامى، در نقل قول مى‎آورد که مکتوبى است درباره ابدال (هفت بدلاى هفت اقلیم و 357 ابدال دیگر). در چند موضع، از کتابى نام مى‎برد که قصد تحریر آن را مى‎داشته و آن کتاب را سراج الحكمة نامیده است. به احتمال زیاد، این کتاب در سنّت کتب صوفیان (شاید در سنت کتب صوفیان چشتى) مى‎بوده است. در کل، در خصوص روش هروى در شرح مطالب حكمة الإشراق، می‌توان گفت که وى بیشتر به جنبه‌هاى عرفانى التفات نظر دارد و به مطالب فلسفى، یا فلسفى - منطقى صورى به‎ندرت توجه و علاقه‌اى بروز مى‎دهد. اینکه در موارد عدیده، هروى، پس از شرح عبارات [[سهروردی، یحیی بن حبش|سهروردى]] علاوه کرده است: «و این مطابق مذهب اهل حق و مشایخ صوفیه است»، خود تأکیدى بر این توجّه خاص مى‎تواند بود<ref>ر.ک: همان، صفحه شانزده - هفده</ref>.
هروى در شرح خود و در مواضع بسیار، به مسائلى اشاره مى‎کند که با مضامین نظرى مبانى تصوف مربوط مى‎شوند؛ از آن جمله، یکى اینکه در جزء شرایطى که براى تعلم فلسفه اشراقى قائل مى‎شود «علم مکاشفه» و «علم سلوک مشایخ» را قرار مى‎دهد. از امیر سید محمد گیسودراز یاد مى‎کند و مکتوب پانزدهم از مکتوبات او را به‌تمامى، در نقل قول مى‎آورد که مکتوبى است درباره ابدال (هفت بدلاى هفت اقلیم و 357 ابدال دیگر). در چند موضع، از کتابى نام مى‎برد که قصد تحریر آن را مى‎داشته و آن کتاب را سراج الحكمة نامیده است. به احتمال زیاد، این کتاب در سنّت کتب صوفیان (شاید در سنت کتب صوفیان چشتى) مى‎بوده است. در کل، در خصوص روش هروى در شرح مطالب حكمة الإشراق، می‌توان گفت که وى بیشتر به جنبه‌هاى عرفانى التفات نظر دارد و به مطالب فلسفى، یا فلسفى - منطقى صورى به‎ندرت توجه و علاقه‌اى بروز مى‎دهد. اینکه در موارد عدیده، هروى، پس از شرح عبارات [[سهروردی، یحیی بن حبش|سهروردى]] علاوه کرده است: «و این مطابق مذهب اهل حق و مشایخ صوفیه است»، خود تأکیدى بر این توجّه خاص مى‎تواند بود<ref>ر.ک: همان، صفحه شانزده - هفده</ref>.


در تصحیح متن حاضر، از رسم‎الخط متداول جدید استفاده شده است و نشانه‌هاى اختصارى متن منقح انواریه، به‎طور عمده، از قرار زیر هستند:  
در تصحیح متن حاضر، از رسم‎الخط متداول جدید استفاده شده است و نشانه‌هاى اختصارى متن منقح انواریه، به‌طور عمده، از قرار زیر هستند:  
# []...: اضافات مصحح به متن، کلمات یا عبارات متن حكمة الإشراق و متن شرح قطب‎الدین شیرازى که در انواریه ذکر نشده‌اند؛ درصورتى‎که مصحح تشخیص داده باشد که اضافه آن ضرورى است.  
# []...: اضافات مصحح به متن، کلمات یا عبارات متن حكمة الإشراق و متن شرح قطب‎الدین شیرازى که در انواریه ذکر نشده‌اند؛ درصورتى‎که مصحح تشخیص داده باشد که اضافه آن ضرورى است.  
# [[]]...: مواردى که هروى از شرح قطب‎الدین شیرازى نقل کرده؛ اعم از ترجمه، اقتباس و یا نقل عین عبارات عربى. مصحح در پانوشت‎ها، مواردى را که هروى به اقتباس - ترجمه دست زده، از مواردى که عبارتى را ترجمه نموده، با ذکر«اقتباس از شیرازى» آن موارد را از یکدیگر مشخص کرده.  
# [[]]...: مواردى که هروى از شرح قطب‎الدین شیرازى نقل کرده؛ اعم از ترجمه، اقتباس و یا نقل عین عبارات عربى. مصحح در پانوشت‎ها، مواردى را که هروى به اقتباس - ترجمه دست زده، از مواردى که عبارتى را ترجمه نموده، با ذکر«اقتباس از شیرازى» آن موارد را از یکدیگر مشخص کرده.  
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش