تاریخ و تمدن مغرب: تفاوت میان نسخه‌ها

کتاب حاضر شامل سه جلد است که با پیشگفتاری از مؤلف آغاز گردیده، سپس به عصرهای تاریخ مغرب اسلامی و معرفی سرزمین مغرب پرداخته شده است. [[مونس، حسین|مؤلف]] در ادامه کتاب را به 5 فصل یا 5 عصر تقسیم نموده است. عصر اول عصر فتوحات و فتح مغرب به دست مسلمانان است؛ عصر دوم عصر والیان پس از پایان فتح به دست موسی بن نصیر است؛ عصر سوم عصر نخستین دولت‎های مغربی اسلامی است؛ عصر چهارم، عصر طوفان‎ها و عصر پنجم عصر دولت مرینیان به بعد می‎باشد.

# عصر سوم: عصر طوفان‎ها: این عصر از سال 269ق/909م، تا نیمه قرن پنجم هجرى/یازدهم میلادى را در بر مى‎گیرد<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص6</ref>.

[[مونس، حسین|مؤلف]] اشاره می‌کند که در این کتاب، سخن خود را به سرزمین مغرب محدود خواهیم کرد، ولى در ضمن آن با فتح صقلیه توسط مسلمانان و مختصرى از تاریخ آنان نیز آشنا خواهیم شد و به تمدن اسلام در این جزیره هم نگاه گذرایى خواهیم کرد. درباره صحراى بزرگ و ساکنان و تاریخ آن هم صحبت‎هاى زیادى خواهیم داشت. در هنگام سخن از مرابطان نیز به گوشه‌اى از تاریخ افریقاى مدارى غربى، یعنى سرزمین سودان غربى، خواهیم پرداخت. همچنین از نقش مغرب و دولت‎هاى آن در تاریخ اندلس و به‌عکس، تأثیر اندلس بر تاریخ مغرب سخن خواهیم گفت؛ چراکه تاریخ غرب اسلامى به هم آمیخته است و مناطق و میدان‎هاى گوناگون آن همواره بر یکدیگر تأثیر گذاشته‌اند؛ به‎طورى‎که نگارش تاریخ هر منطقه و ناحیه‌اى از آن، جدا از تاریخ سایر اقطار و عرصه‌هایش غیرممکن است.<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>.

در مورد عصر چهارم، عصر طوفان‎ها اشاره می‌کند که نخستین دولت‎هاى مغرب در پایان سده سوم هجرى، یعنی آغاز سده دهم میلادى به دست فاطمیان به پایان آمدند. دولت فاطمى، در حقیقت، تندباد مهیبى بود که در سرتاسر خاک مغرب وزیدن گرفت و به عمر دولت‎هاى موجود در افریقیه و مغرب خاتمه داد و با افکندن آشوب در میان قبایل آنها را به جان یکدیگر انداخت؛ چه، فاطمیان، نخست، قبیله کتامه را که بار اصلى روى‎ کار آمدن دولت آنها را به دوش کشیدند، تضعیف کردند، سپس صنهاجه را ضد کتامه به کار گرفتند و صنهاجیان را بر گروه مغرب میانه و مغرب دور مسلط کردند. دولت فاطمى تیره‌هاى این قبیله را به میدان کشمکشى سخت و بى‎حاصل با ادریسیان و امویان اندلس، بر سر حاکمیت مغرب دور، درافکند؛ آنگاه زناته را علیه صنهاجه برانگیختند و در نهایت باز به کتامه و صنهاجه روى آوردند. با تکیه به همین کتامه بود که فاطمیان، وقتى نشانه‌هاى امکان تصرف مصر بر ایشان آشکار گردید، این کشور را تسخیر کردند و با تکیه به صنهاجه بود که حاکمیت فاطمیان بر افریقیه و مغرب میانه زمانى دراز ادامه یافت<ref>ر.ک: همان، ج2، ص1-2</ref>.