۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'یش' به 'یش') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'یم' به 'یم') |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
كتاب الملة، شامل دو بخش است: بخش نخست (ده بند اول)، ملت (دین و آیین) و رابطه آن با فلسفه، رئیس ملت و جانشینانش و پیشه فقه و پیوندش با فلسفه را معرفی میکند<ref>ر.ک: | كتاب الملة، شامل دو بخش است: بخش نخست (ده بند اول)، ملت (دین و آیین) و رابطه آن با فلسفه، رئیس ملت و جانشینانش و پیشه فقه و پیوندش با فلسفه را معرفی میکند<ref>ر.ک: علیمحمدی، علی، ص62</ref>. | ||
در اینجا به دو بند از این بخش اشاره میشود: | در اینجا به دو بند از این بخش اشاره میشود: | ||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
# در همه موارد بخش افعال دین، عدالت باید تعریف شود<ref>ر.ک: همان، ص297، همان، ص46</ref>. | # در همه موارد بخش افعال دین، عدالت باید تعریف شود<ref>ر.ک: همان، ص297، همان، ص46</ref>. | ||
بخش دوم (بندهای 11-27)، علم مدنی را بهطور عام و مدنی را بهمثابه بخشی از فلسفه بهطور خاص معرفی مینماید. این بخش از کتاب، فصل پنجم کتاب [[إحصاء العلوم|إحصاء العلوم فارابی]]، یعنی «درباره علم مدنی، علم فقه و علم کلام» را به ذهن خواننده متبادر میسازد<ref>ر.ک: | بخش دوم (بندهای 11-27)، علم مدنی را بهطور عام و مدنی را بهمثابه بخشی از فلسفه بهطور خاص معرفی مینماید. این بخش از کتاب، فصل پنجم کتاب [[إحصاء العلوم|إحصاء العلوم فارابی]]، یعنی «درباره علم مدنی، علم فقه و علم کلام» را به ذهن خواننده متبادر میسازد<ref>ر.ک: علیمحمدی، علی، ص62</ref>. | ||
مقایسه دو متن نشان میدهد که آنها تا حد بسیاری، بهویژه بندهای 11-18 كتاب الملة و صفحات 102-108 کتاب إحصاء العلوم - که به اهتمام عثمان امین منتشر شده است - انطباق دارد و این انطباق ضمن اینکه پیوند محکم دو کتاب را نشان میدهد، موجب طرح پرسش درباره تفاوتهای دو متن میشود. | مقایسه دو متن نشان میدهد که آنها تا حد بسیاری، بهویژه بندهای 11-18 كتاب الملة و صفحات 102-108 کتاب إحصاء العلوم - که به اهتمام عثمان امین منتشر شده است - انطباق دارد و این انطباق ضمن اینکه پیوند محکم دو کتاب را نشان میدهد، موجب طرح پرسش درباره تفاوتهای دو متن میشود. | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
یکی دیگر از بخشهای این اثر، رساله «دعاء عظيم» است. [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] در این رساله نمونهای از تعظیم و اعزاز را در ناحیه افعال زبانی در قالب دعاهایی کوتاه در مجموعهای گردآوری نـموده و نـیایشی فـیلسوفانه را رقم زده است. البته برخی از این دعاها درخواست چیزی از حق مـتعال نـیست و تنها تسبیح و تحمید الهی است یا عرض حال بندهای گرفتار<ref>ر.ک: کمپانی زارع، مهدی، ص69</ref>. | یکی دیگر از بخشهای این اثر، رساله «دعاء عظيم» است. [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] در این رساله نمونهای از تعظیم و اعزاز را در ناحیه افعال زبانی در قالب دعاهایی کوتاه در مجموعهای گردآوری نـموده و نـیایشی فـیلسوفانه را رقم زده است. البته برخی از این دعاها درخواست چیزی از حق مـتعال نـیست و تنها تسبیح و تحمید الهی است یا عرض حال بندهای گرفتار<ref>ر.ک: کمپانی زارع، مهدی، ص69</ref>. | ||
مقصود از افعال در كتاب الملة، چنانکه [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] معتقد است، فقط افعال بدنی نیست، بلکه افعال زبان نیز هست، مثل ادعیه و یادداشتها؛ بنابراین عجیب نیست که [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] دعاء را تألیف کرده باشد تا در آن مقصودش را از «گفتههایی که خداوند با آنها، تعظیم میشود» در كتاب الملة تبیین سازد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص32؛ | مقصود از افعال در كتاب الملة، چنانکه [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] معتقد است، فقط افعال بدنی نیست، بلکه افعال زبان نیز هست، مثل ادعیه و یادداشتها؛ بنابراین عجیب نیست که [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] دعاء را تألیف کرده باشد تا در آن مقصودش را از «گفتههایی که خداوند با آنها، تعظیم میشود» در كتاب الملة تبیین سازد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص32؛ علیمحمدی، علی، ص65</ref>. | ||
من الأسئلة اللامعة و الأجوبة الجامعة، آخرین بخش این اثر است. [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] در این رساله به اخـبار پیـامبران گـذشته از آدم تا خاتم میپردازد و مـرجع نـقل عـموم آن نیز کتب اخبار و قصص است. در انتساب آن به [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] تردید جدی وجود دارد؛ بهویژه اینکه در فهرستهای قدیمی آثار وی نامی از این رسـاله مـوجود نیست و محتوا و قلم آن با نوشتههای دیگر [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] همخوانی نـدارد<ref>ر.ک: کمپانی زارع، مهدی، ص69</ref>. | من الأسئلة اللامعة و الأجوبة الجامعة، آخرین بخش این اثر است. [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] در این رساله به اخـبار پیـامبران گـذشته از آدم تا خاتم میپردازد و مـرجع نـقل عـموم آن نیز کتب اخبار و قصص است. در انتساب آن به [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] تردید جدی وجود دارد؛ بهویژه اینکه در فهرستهای قدیمی آثار وی نامی از این رسـاله مـوجود نیست و محتوا و قلم آن با نوشتههای دیگر [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] همخوانی نـدارد<ref>ر.ک: کمپانی زارع، مهدی، ص69</ref>. | ||
شاید بتوان این اثر را به [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] انتساب کرد؛ زیرا او در كتاب الملة، هنگام برشمردن انواع «آرایی که در الملة الفاضله» وجود دارد، میگوید: «نوع دوم آرایی است که به مدد آنها، انبیا و ملوک فاضل و رؤسای نیکو و امامان هدایت و حقیقت، یعنی کسانی که بهصورت متوالی در زمان گذشته بودهاند، توصیف میشوند و داستان مشترک همه آنها و سرنوشت و اعمال خیر اختصاصی هرکدام... بیان میشود». ظاهراً اینگونه آرا باید از اخبار انبیا، ملوک گذشته و کتابهای تاریخ و داستانها اخذ شده باشد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص34؛ | شاید بتوان این اثر را به [[فارابی، محمد بن محمد|فارابی]] انتساب کرد؛ زیرا او در كتاب الملة، هنگام برشمردن انواع «آرایی که در الملة الفاضله» وجود دارد، میگوید: «نوع دوم آرایی است که به مدد آنها، انبیا و ملوک فاضل و رؤسای نیکو و امامان هدایت و حقیقت، یعنی کسانی که بهصورت متوالی در زمان گذشته بودهاند، توصیف میشوند و داستان مشترک همه آنها و سرنوشت و اعمال خیر اختصاصی هرکدام... بیان میشود». ظاهراً اینگونه آرا باید از اخبار انبیا، ملوک گذشته و کتابهای تاریخ و داستانها اخذ شده باشد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص34؛ علیمحمدی، علی، ص65</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
#[[:noormags:207739|مهاجرنیا، محسن، «آشنایی با میراث: كتاب الملة»، مجله علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم، پاییز 1378، شماره 6، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)]]. | #[[:noormags:207739|مهاجرنیا، محسن، «آشنایی با میراث: كتاب الملة»، مجله علوم سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم، پاییز 1378، شماره 6، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)]]. | ||
#[[:noormags:780976| | #[[:noormags:780976|علیمحمدی، علی، «جایگاه كتاب الملة در میان آثار سیاسی فارابی»، کتاب ماه فلسفه، دی 1388، شماره 28، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)]]. | ||
#[[:noormags:780977|کمپانی زارع، مهدی، نیمنگاهی به رسائل فلسفی فارابی، کتاب ماه فلسفه، دی 1388، شماره 28، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)]]. | #[[:noormags:780977|کمپانی زارع، مهدی، نیمنگاهی به رسائل فلسفی فارابی، کتاب ماه فلسفه، دی 1388، شماره 28، درج در پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)]]. | ||
ویرایش