سرمه سعادت: جوان و باید و نبایدهای اخلاقی: تفاوت میان نسخه‌ها

نویسنده در مقدمه (طلوع سخن) با عباراتی روان و با استناد به روایات امامان معصوم(ع)، به بیان اهمیت جوانی و رعایت اخلاق در آن می‌پردازد. او در بخشی از مقدمه می‎نویسد: «تربیت اصولی و آموزش درست و مطمئن در جوانی بیشترین اثر را در آینده انسان دارد. پیامبر اکرم(ص)، نیز بر ارزش و اهمیت دوره جوانی تأکید دارد و در سفارشی به ابوذر می‎فرماید: «يا أباذر اغتنم خمسا قبل خمس... شبابك قبل هرمك»؛ «ای ابوذر پنج چیز را قبل از پنج چیز دریاب و غنیمت شمار... و جوانی‎ات را قبل از پیری». جوانی، که به‎قدر و منزلت جوانی آگاه است، هرگز آینده خود را از نظر دور نمی‎دارد و می‎کوشد تا از رهگذر جوانی، توشه‌های گران‎سنگی برای باروری و بالندگی آینده‌اش برگیرد؛ از جمله گنج‎ها و ذخیره‌های دوره جوانی، خودسازی و اصلاح نفس است که پایه انسانیت بشمار می‎آید و تلاش در این زمینه، از سفارش‎های پیاپی پیشوایان معصوم بوده است: «لا تترك الاجتهاد في إصلاح نفسك فإنه لا يعينك عليها إلا الجد»؛ «کوشش و تلاش در اصلاح درون و خودسازی را رها نکن؛ زیرا جز تلاش و جدیت، چیزی تو را در برابر نفست یاری نمی‎کند»»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27110/1/18 ر.ک: طلوع سخن، ص18]</ref>.

در بخشی از مطالب فصل دوم که به بایسته اخلاقی مهرورزی و دوستی می‌پردازد، بحث از لذت مهربانی، اعتدال در محبت، اهمیت دوست در اسلام و هم‎سنخی دوستان را مطرح می‎کند. بخشی از مطالب این بخش چنین است: «برخی از روایات، یکی از راه‌های شناخت دین ومذهب افراد را شناخت دوستان آنان می‎داند. رسول گرامی اسلام(ص) می‎فرماید: «المرء علی دين خليله فلينظر أحدكم من يخالل»؛ «هرکسی بر دین دوستش است، پس ببیند با چه کسی دوستی می‎کند».  

همچنین از نخستین راه‌ها برای قضاوت درباره شخصیت افراد، شناخت معاشران و دوستان آنان است. از حضرت سلیمان(ع) نقل شده است: «لا تحكموا علی رجل بشيء حتی تنظروا إلی من يصاحب فإنما يعرف الرجل بأشكاله و أقرانه و ينسب إلی أصحابه و إخوانه»؛ «درباره هیچ‎کس قضاوت نکنید تا اینکه ببینید با چه کسی دوستی می‎کند؛ به‎درستی که هرکسی به‎وسیله دوستانش شناخته و به آنها منسوب می‌شود».

وی در ادامه به لزوم هم‎سنخی دوستان تأکید می‎کند و می‎نویسد: «امیر مؤمنان علی(ع) در نامه‌ای به حارث همدانی توصیه می‎کند: «از هم‎نشینی آنکه رأیش سست و کارش ناپسند است بپرهیز؛ که هرکس را از دوستان او شناسند». در حقیقت، زمانی میان دو شخص رابطه دوستی برقرار می‌شود که با هم، سنخیت و شباهتی داشته باشند. مولوی با اشاره به این نکته مهم چنین می‎سراید:

انسان‎های خوب و طاهر، هیچ‎گاه با افراد ناباب طرح معاشرت و دوستی نمی‌ریزند و در صورت پی بردن به اوصاف ناپسند دوستان خود، می‎کوشند آنان را هدایت کنند و اگر نپذیرند، قطع ارتباط می‎کنند. بر اثر رعایت نکردن همین امر، راه و روش زندگی پسر نوح دگرگون شد و هم‎سنخ گمراهان و کافران گردید و راه شقاوت را بر صراط سعادت و رستگاری برگزید»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27110/1/46 ر.ک: همان، ص46-47]</ref>.