۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'یگ' به 'یگ') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') |
||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب از مقدمه، تمهید، بیستوشش مبحث و خاتمه تشکیل شده است. هرکدام از مباحث کتاب به یکی از علوم مرتبط با قرآن اختصاص یافته و در ابتدای هر مبحث، فهرستی اجمالی از محتوای آن و در پایان هر مبحث، | کتاب از مقدمه، تمهید، بیستوشش مبحث و خاتمه تشکیل شده است. هرکدام از مباحث کتاب به یکی از علوم مرتبط با قرآن اختصاص یافته و در ابتدای هر مبحث، فهرستی اجمالی از محتوای آن و در پایان هر مبحث، مجموعهای از سؤالات مطرح شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
اولین علم از علوم قرآن که در عصر تدوین، مورد توجه قرار گرفت، تفسیر بود و به دنبال آن مباحثی چون کتابت، اسرار قرآن، اعجاز، محکم و متشابه، غریب القرآن و... مطرح گردید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/8 ر.ک: همان]</ref>. | اولین علم از علوم قرآن که در عصر تدوین، مورد توجه قرار گرفت، تفسیر بود و به دنبال آن مباحثی چون کتابت، اسرار قرآن، اعجاز، محکم و متشابه، غریب القرآن و... مطرح گردید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/8 ر.ک: همان]</ref>. | ||
مؤلف در بحث فضیلت علوم قرآن بر دیگر علوم میگوید: اگر قرآن نبود هیچیک از علوم اسلامی وجود نداشت و تمام این علوم از قرآن متفرع | مؤلف در بحث فضیلت علوم قرآن بر دیگر علوم میگوید: اگر قرآن نبود هیچیک از علوم اسلامی وجود نداشت و تمام این علوم از قرآن متفرع شدهاند. ایشان درباره دیگر علوم همچون طب، هندسه، ریاضیات و علوم طبیعی و اجتماعی و... معتقد است که این علوم نیز مدیون وجود قرآنند؛ زیرا اگر قرآن صحابه و تابعان آنها را به علمآموزی تشویق نمیکرد و درهای تفکر در آفاق و انفس را بر آنها نمیگشود، هرگز دانشمندانی که استوانههای علم بودند و از پیشروان کاروان دانش، پیدا نمیشدند؛ دانشمندانی همچون ابوبکر رازی، [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]]، [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|ابوریحان بیرونی]]، [[جابر بن حیان]]، [[ابن نفیس، علی بن ابیحزم|ابن نفیس]]، [[ابن هیثم، محمد بن حسن|ابن هیثم]]، خوارزمی، [[ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد|ابن خلدون]] و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/8 ر.ک: همان، ص8-10]</ref>. | ||
در مبحث اول مباحثی چون تعریف قرآن، پدیده وحی، فرق بین قرآن و حدیث قدسی، فرق بین قرآن و حدیث نبوی، کیفیت نزول قرآن و... آمده است. | در مبحث اول مباحثی چون تعریف قرآن، پدیده وحی، فرق بین قرآن و حدیث قدسی، فرق بین قرآن و حدیث نبوی، کیفیت نزول قرآن و... آمده است. | ||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
نویسنده، مبحث دوم را به اسباب نزول اختصاص داده است. ایشان در این مبحث معنی اسباب نزول، آیاتی که برایشان اسباب نزول نقل شده و آیاتی که سبب نزول ندارند، فواید شناخت اسباب نزول، راه دستیابی به اسباب نزول، اولین و آخرین چیزی که از قرآن نازل شده را مورد بحث و بررسی قرار داده است. | نویسنده، مبحث دوم را به اسباب نزول اختصاص داده است. ایشان در این مبحث معنی اسباب نزول، آیاتی که برایشان اسباب نزول نقل شده و آیاتی که سبب نزول ندارند، فواید شناخت اسباب نزول، راه دستیابی به اسباب نزول، اولین و آخرین چیزی که از قرآن نازل شده را مورد بحث و بررسی قرار داده است. | ||
ایشان میگوید: اولین | ایشان میگوید: اولین سورهای که بهصورت کامل بر پیامبر نازل شده، سوره مدثر و اولین آیاتی که بر پیامبر نازل شده آیات ابتدایی سوره علق است. در مورد آخرین آیهای که بر پیامبر نازل شده، اختلاف است؛ برخی آیه 278 سوره بقره و گروهی آیه 281 همین سوره را آخرین آیه میدانند. به نظر نویسنده نظر دوم ارجح است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/33 ر.ک: همان، ص33-34]</ref>. | ||
مبحث سوم به مکی و مدنی بودن آیات قرآن اختصاص یافته است. در این مبحث به موقعیت دو شهر مکه و مدینه، ویژگیهای آیات مکی و مدنی، روش علما در شناختن آیات مکی و مدنی و فایده دانستن مکی و مدنی بودن آیات اشاره شده است. | مبحث سوم به مکی و مدنی بودن آیات قرآن اختصاص یافته است. در این مبحث به موقعیت دو شهر مکه و مدینه، ویژگیهای آیات مکی و مدنی، روش علما در شناختن آیات مکی و مدنی و فایده دانستن مکی و مدنی بودن آیات اشاره شده است. | ||
خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/40 ر.ک: همان، ص40-42]</ref>. | و...<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/40 ر.ک: همان، ص40-42]</ref>. | ||
در مبحث چهارم، مطالبی درباره تدوین و گردآوری قرآن آمده است. در این مبحث، سیر تاریخی گردآوری قرآن از زمان پیامبر تا زمان خلیفه سوم مورد توجه قرار گرفته، سپس درباره موضوعاتی چون ترتیب آیات و سور قرآن مطالبی بیان شده و از تقسیمی که عالمان برای سور قرآن در نظر | در مبحث چهارم، مطالبی درباره تدوین و گردآوری قرآن آمده است. در این مبحث، سیر تاریخی گردآوری قرآن از زمان پیامبر تا زمان خلیفه سوم مورد توجه قرار گرفته، سپس درباره موضوعاتی چون ترتیب آیات و سور قرآن مطالبی بیان شده و از تقسیمی که عالمان برای سور قرآن در نظر گرفتهاند و تعداد کلمات و حروف قرآن بحث شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/46 ر.ک: همان، ص46-64]</ref>. | ||
در مبحث پنجم به «الأحرف السبعة» با توجه به روایتی از پیامبر که قرآن بر هفت حرف (الأحرف السبعة) نازل شده، پرداخته شده است. نویسنده در ابتدای این مبحث به دنبال کشف از «الأحرف السبعة» بوده، سپس از حکمت هفت حرف و فرق آن با قرائات هفتگانه سخن به میان آورده و در پایان سرنوشت «الأحرف السبعة» را بعد از وفات پیامبر(ص) متذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/65 ر.ک: همان، ص65-70]</ref>. | در مبحث پنجم به «الأحرف السبعة» با توجه به روایتی از پیامبر که قرآن بر هفت حرف (الأحرف السبعة) نازل شده، پرداخته شده است. نویسنده در ابتدای این مبحث به دنبال کشف از «الأحرف السبعة» بوده، سپس از حکمت هفت حرف و فرق آن با قرائات هفتگانه سخن به میان آورده و در پایان سرنوشت «الأحرف السبعة» را بعد از وفات پیامبر(ص) متذکر شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/65 ر.ک: همان، ص65-70]</ref>. | ||
خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
نسخ قرآن به قرآن، نسخ قرآن به سنت، نسخ سنت با قرآن، نسخ سنت با سنت، نسخ تلاوت و حکم با هم، نسخ حکم و بقاء تلاوت، نسخ تلاوت بههمراه بقاء حکم از اقسام نسخ است که نویسنده به توضیح آنها پرداخته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/147 ر.ک: همان، ص147-153]</ref>. | نسخ قرآن به قرآن، نسخ قرآن به سنت، نسخ سنت با قرآن، نسخ سنت با سنت، نسخ تلاوت و حکم با هم، نسخ حکم و بقاء تلاوت، نسخ تلاوت بههمراه بقاء حکم از اقسام نسخ است که نویسنده به توضیح آنها پرداخته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/147 ر.ک: همان، ص147-153]</ref>. | ||
در مبحث یازدهم، از محکم و متشابه سخن به میان آمده است. این مبحث با | در مبحث یازدهم، از محکم و متشابه سخن به میان آمده است. این مبحث با مقدمهای درباره چگونگی تمایز بین محکم و متشابه آغاز شده، سپس نویسنده، این دو اصطلاح را تعریف کرده و در ادامه به ذکر نظرات مختلف درباره اینکه آیا راسخان در علم از متشابهات قرآن مطلع هستند؟ پرداخته و در پایان فلسفه وجود متشابهات در قرآن را بیان کرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/154 ر.ک: همان، ص154-160]</ref>. | ||
موضوع مباحث دوازدهم تا بیستوسوم، بهترتیب عبارت است از: عام و خاص<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/161 ر.ک: همان، ص161-166]</ref>، مجمل و مبین<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/167 ر.ک: همان، ص167-170]</ref>، مطلق و مقید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/171 ر.ک: همان، ص171-172]</ref>، منطوق و مفهوم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/174 ر.ک: همان، ص174-179]</ref>، متقدم و متأخر<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/180 ر.ک: همان، ص180-183]</ref>، قصص قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/184 ر.ک: همان، ص184-187]</ref>، امثال در قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/189 ر.ک: همان، ص189-195]</ref>، سوگندهای قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/197 ر.ک: همان، ص197-200]</ref>، جدل در قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/202 ر.ک: همان، ص202-210]</ref>، فضائل قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/212 ر.ک: همان، ص212-223]</ref>، فواتح و خواتم سور قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/225 ر.ک: همان، ص225-228]</ref> و مناسبات بین سور و آیات قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/231 ر.ک: همان، ص231-235]</ref>. | موضوع مباحث دوازدهم تا بیستوسوم، بهترتیب عبارت است از: عام و خاص<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/161 ر.ک: همان، ص161-166]</ref>، مجمل و مبین<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/167 ر.ک: همان، ص167-170]</ref>، مطلق و مقید<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/171 ر.ک: همان، ص171-172]</ref>، منطوق و مفهوم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/174 ر.ک: همان، ص174-179]</ref>، متقدم و متأخر<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/180 ر.ک: همان، ص180-183]</ref>، قصص قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/184 ر.ک: همان، ص184-187]</ref>، امثال در قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/189 ر.ک: همان، ص189-195]</ref>، سوگندهای قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/197 ر.ک: همان، ص197-200]</ref>، جدل در قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/202 ر.ک: همان، ص202-210]</ref>، فضائل قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/212 ر.ک: همان، ص212-223]</ref>، فواتح و خواتم سور قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/225 ر.ک: همان، ص225-228]</ref> و مناسبات بین سور و آیات قرآن<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41375/1/231 ر.ک: همان، ص231-235]</ref>. |
ویرایش