۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
عصرة المنجود فی علم الكلام: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ها' به 'ها'
جز (جایگزینی متن - 'می‌ک' به 'می‌ک') |
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
| موضوع =کلام شيعه اماميه - متون قدیمی تا قرن 14 | | موضوع =کلام شيعه اماميه - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| ناشر =مؤسسة الإمام الصادق | | ناشر =مؤسسة الإمام الصادق عليه‌السلام | ||
| مکان نشر =ايران - قم | | مکان نشر =ايران - قم | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
# دیگر اینکه این کتاب از انوار کتاب الهی و آثار ائمه اهلبیت(ع) اقتباس شده، پس عصرة المنجود (پناهگاه اندوهگین) از تمامی غمها و اندوههاست<ref>ر.ک: مقدمه، ص16</ref>. | # دیگر اینکه این کتاب از انوار کتاب الهی و آثار ائمه اهلبیت(ع) اقتباس شده، پس عصرة المنجود (پناهگاه اندوهگین) از تمامی غمها و اندوههاست<ref>ر.ک: مقدمه، ص16</ref>. | ||
«[[الصراط المستقيم إلی مستحقی التقديم|الصراط المستقيم في مستحقي التقديم]]»، مهمترین و مفصلترین اثر [[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] است و شهرت وی نیز به سبب تألیف همین اثـر اسـت. به جهت قوت علمى و قدرت بیان، برخى آن را در مباحث امامت بهترین کتاب پس از «[[الشافي في الإمامة|الشافي]]» اثر [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضى علمالهدى]] میدانند، بلکه مىتوان گفت این اثر را بر آن ترجیح | «[[الصراط المستقيم إلی مستحقی التقديم|الصراط المستقيم في مستحقي التقديم]]»، مهمترین و مفصلترین اثر [[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] است و شهرت وی نیز به سبب تألیف همین اثـر اسـت. به جهت قوت علمى و قدرت بیان، برخى آن را در مباحث امامت بهترین کتاب پس از «[[الشافي في الإمامة|الشافي]]» اثر [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضى علمالهدى]] میدانند، بلکه مىتوان گفت این اثر را بر آن ترجیح داده‌اند<ref>ر.ک: دیانت، علی‌اکبر، ص243؛ میرشریفی، سید علی، ص36</ref>. | ||
عصرة المنجود که بـعد از [[الصراط المستقيم إلی مستحقی التقديم|صراط مستقیم]] به نگارش درآمـده اسـت، بـا توجه به مباحث مطرحشده در آن مىتوان آن را مکمل [[الصراط المستقيم إلی مستحقی التقديم|الصراط المستقيم]] دانست<ref>ر.ک: شهسواری، حسین، ص60؛ دیانت، علی‌اکبر، ص243</ref> و باید پس از آن تألیف شده باشد؛ زیرا بارها در آن به این کتاب ارجاع داده است<ref>ر.ک: میرشریفی، سید علی، ص37</ref>. | عصرة المنجود که بـعد از [[الصراط المستقيم إلی مستحقی التقديم|صراط مستقیم]] به نگارش درآمـده اسـت، بـا توجه به مباحث مطرحشده در آن مىتوان آن را مکمل [[الصراط المستقيم إلی مستحقی التقديم|الصراط المستقيم]] دانست<ref>ر.ک: شهسواری، حسین، ص60؛ دیانت، علی‌اکبر، ص243</ref> و باید پس از آن تألیف شده باشد؛ زیرا بارها در آن به این کتاب ارجاع داده است<ref>ر.ک: میرشریفی، سید علی، ص37</ref>. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
[[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] بهعنوان متکلمی امامی در مکتب جبلعامل، از مشایخ آن بوم، بهویژه [[شهید اول، محمد بن مکی|شهید اول]] متأثر بوده و با عنوان «علامه زمان» از او یاد کرده و به شرح برخی از آثارش پرداخته است. او در آثار کلامی خویش، برخلاف [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصیرالدین طوسی]] از صبغه فلسفی دادن به مسائل کلامی خودداری کرده و از متکلمان شیعی پیش از وی پیروی نموده است. از شاخصترین آراء کلامی او، مخلوق دانستن قرآن کریم، اعتقاد به «صرفه» در اعجاز قرآن و قول به «نسبت و اضافه» در ماهیت علم است. [[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] گرایشی به اندیشههای فلسفی نداشته و نمونههایی چون رد استدالال فلسفی بر ضرورت بعثت انبیا و رد قاعده «الواحد» نشاندهنده بیتوجهی او به فلسفه است. بی‌اعتنایی او به شیوه [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصیرالدین طوسی]] نیز شاید به همین سبب بوده و این رویکرد، بهویژه در عصرة المنجود بازتابهای چشمگیرتری یافته است. [[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] نسبت به اندیشههای صوفیانه نیز روی خوش ننموده است<ref>ر.ک: دیانت، علی‌اکبر، ص243</ref>. | [[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] بهعنوان متکلمی امامی در مکتب جبلعامل، از مشایخ آن بوم، بهویژه [[شهید اول، محمد بن مکی|شهید اول]] متأثر بوده و با عنوان «علامه زمان» از او یاد کرده و به شرح برخی از آثارش پرداخته است. او در آثار کلامی خویش، برخلاف [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصیرالدین طوسی]] از صبغه فلسفی دادن به مسائل کلامی خودداری کرده و از متکلمان شیعی پیش از وی پیروی نموده است. از شاخصترین آراء کلامی او، مخلوق دانستن قرآن کریم، اعتقاد به «صرفه» در اعجاز قرآن و قول به «نسبت و اضافه» در ماهیت علم است. [[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] گرایشی به اندیشههای فلسفی نداشته و نمونههایی چون رد استدالال فلسفی بر ضرورت بعثت انبیا و رد قاعده «الواحد» نشاندهنده بیتوجهی او به فلسفه است. بی‌اعتنایی او به شیوه [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصیرالدین طوسی]] نیز شاید به همین سبب بوده و این رویکرد، بهویژه در عصرة المنجود بازتابهای چشمگیرتری یافته است. [[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] نسبت به اندیشههای صوفیانه نیز روی خوش ننموده است<ref>ر.ک: دیانت، علی‌اکبر، ص243</ref>. | ||
از نکات برجسته در آثار کلامی وی، اهتمام به ارائه شواهد متنوع از گفتههای صاحبان اقوال و مستندسازی و نیز گردآوری آراء پیروان فرق و مذاهب گوناگون است و از این رهگذر منقولات او را باید دربردارنده آثاری دانست که در طول زمان از میان | از نکات برجسته در آثار کلامی وی، اهتمام به ارائه شواهد متنوع از گفتههای صاحبان اقوال و مستندسازی و نیز گردآوری آراء پیروان فرق و مذاهب گوناگون است و از این رهگذر منقولات او را باید دربردارنده آثاری دانست که در طول زمان از میان رفته‌اند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
اثر مهم وی عصرة المنجود دربردارنده موضوعات و بابهای مختلف علم کلام است. چنانکه اشاره شد وی در این اثر از شیوه [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصیرالدین]] دوری گزیده و به متکلمان امامی پیش از او نظر داشته است. در مقام مقایسه میان آنان با آثار کلامی [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصیرالدینطوسی]]، باید گفت: [[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] در این کتاب، کلام خود را با سخن از ضرورت بحث عقلی آغاز می‌کند و «مباحث وجود و احکام آن» در کتابهای [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصیرالدین طوسی]] و پیروان او، جای خود را در این کتاب به «وجوب معرفت و طرق آن» داده است. دیگر آنکه برخلاف این آثار که به علت فلسفی شدن نظم مباحث، از موضوعاتی همچون «ضرورت شکر»، «معرفت حدوث اجسام»، «خَلق اعمال»، «استطاعت»، «خلق قرآن» و «مؤمن فاسق» در آنها سخنی نرفته است، [[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] در کتاب خود به شیوه قدما بهتفصیل به این مباحث پرداخته است. از همین روست که به اقوال و آراء و ادله معتزله تمایل نشان میدهد. پیداست که این اختلاف روش، تنها در نگرش کلامی وی بوده و در مسائلی چون «فلک» که صبغه فلسفی بحث بیشتر است، به آثار [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصیرالدین طوسی]] استناد میجوید. با توجه به یادکرد [[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] از الصراط المستقيم، در عصرة المنجود، باید گفت این کتاب ظاهراً در دو دهه پایانی عمر او نگاشته شده است<ref>ر.ک: همان، ص244-243</ref>. | اثر مهم وی عصرة المنجود دربردارنده موضوعات و بابهای مختلف علم کلام است. چنانکه اشاره شد وی در این اثر از شیوه [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصیرالدین]] دوری گزیده و به متکلمان امامی پیش از او نظر داشته است. در مقام مقایسه میان آنان با آثار کلامی [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصیرالدینطوسی]]، باید گفت: [[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] در این کتاب، کلام خود را با سخن از ضرورت بحث عقلی آغاز می‌کند و «مباحث وجود و احکام آن» در کتابهای [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصیرالدین طوسی]] و پیروان او، جای خود را در این کتاب به «وجوب معرفت و طرق آن» داده است. دیگر آنکه برخلاف این آثار که به علت فلسفی شدن نظم مباحث، از موضوعاتی همچون «ضرورت شکر»، «معرفت حدوث اجسام»، «خَلق اعمال»، «استطاعت»، «خلق قرآن» و «مؤمن فاسق» در آنها سخنی نرفته است، [[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] در کتاب خود به شیوه قدما بهتفصیل به این مباحث پرداخته است. از همین روست که به اقوال و آراء و ادله معتزله تمایل نشان میدهد. پیداست که این اختلاف روش، تنها در نگرش کلامی وی بوده و در مسائلی چون «فلک» که صبغه فلسفی بحث بیشتر است، به آثار [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصیرالدین طوسی]] استناد میجوید. با توجه به یادکرد [[نباطی عاملی، علی بن محمد|بیاضی]] از الصراط المستقيم، در عصرة المنجود، باید گفت این کتاب ظاهراً در دو دهه پایانی عمر او نگاشته شده است<ref>ر.ک: همان، ص244-243</ref>. | ||