پرش به محتوا

روضه ششم و هفتم از خلد برین (تاریخ تیموریان و ترکمانان): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'می‎ک' به 'می‌ک'
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده')
جز (جایگزینی متن - 'می‎ک' به 'می‌ک')
خط ۳۶: خط ۳۶:
کتاب‎ خلد برین یک تاریخ عمومی است؛ یعنی مؤلف‎ تاریخ خود را از زمان هبوط حضرت آدم شروع کرده و به‎ حوادث زمان خود پایان بخشیده است.<ref>ر.ک: اختبار ساروی، امیر، ص14</ref>.
کتاب‎ خلد برین یک تاریخ عمومی است؛ یعنی مؤلف‎ تاریخ خود را از زمان هبوط حضرت آدم شروع کرده و به‎ حوادث زمان خود پایان بخشیده است.<ref>ر.ک: اختبار ساروی، امیر، ص14</ref>.


میرهاشم محدث درباره تاریخ تألیف کتاب می‎گوید: تاریخ تألیف [[خلد برین (ایران در روزگار صفویان)|خلد برین]]، سال 1078 است، اما نمی‎دانم چرا علامه فقید [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|شیخ آقابزرگ طهرانی]] در اثر ماندنی و عظیم خود «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]»، تألیف این کتاب را در دو مورد سال‎های 1071 و 1101 دانسته‎اند. در جای دیگر از همان کتاب آن را از [[وحید قزوینی، محمدطاهر|محمدطاهر وحید قزوینی]] دانسته‎اند. احتمالاً تألیف این کتاب تا سال 1091 نیز ادامه داشته است؛ چون [[واله اصفهانی، محمدیوسف|واله]] در صفحه 655 همین جلد به آن اشاره می‎کند<ref>پیشگفتار، ص27</ref>.
میرهاشم محدث درباره تاریخ تألیف کتاب می‎گوید: تاریخ تألیف [[خلد برین (ایران در روزگار صفویان)|خلد برین]]، سال 1078 است، اما نمی‎دانم چرا علامه فقید [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|شیخ آقابزرگ طهرانی]] در اثر ماندنی و عظیم خود «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]»، تألیف این کتاب را در دو مورد سال‎های 1071 و 1101 دانسته‎اند. در جای دیگر از همان کتاب آن را از [[وحید قزوینی، محمدطاهر|محمدطاهر وحید قزوینی]] دانسته‎اند. احتمالاً تألیف این کتاب تا سال 1091 نیز ادامه داشته است؛ چون [[واله اصفهانی، محمدیوسف|واله]] در صفحه 655 همین جلد به آن اشاره می‌کند<ref>پیشگفتار، ص27</ref>.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۵۶: خط ۵۶:
مؤلف در‎ روضه ششم ابتدا به اصل و نسب‎ و تولد‎ تیمور‎ گورکانی می‎پردازد. آنگاه‎ راجع‎ به سلطنت قزان‎‎سلطان‎ و خروج‎ امیر قزغن، لشکرکشی تغلق تیمور خان به ماوراءالنهر، توجه‎ تیمور و امیرحسین قزغن به‎ سیستان‎، لشکر کشیدن تیمور بر سر الیاس‎‎ خواجه‎، جنگ لای‎، جلوس‎ تیمور‎ بر تخت سلطنت، ذکر‎ رفتن تیمور به‎جانب‎ جته و خوارزم، ولادت شاهرخ تیموری، بیان عوامل حمله تیمور به‎سوی‎‎ ایران‎ و فرستادن میرانشاه، ذکر تسخیر هرات و طوس‎ و کلات‎، ذکر‎ توجه‎‎ تیمور‎ به‎جانب ‎ایران‎ در‎ مرتبه ثانی، یورش سه‎ساله تیمور به‎جانب ایران، قتل‎عام اصفهان، حمله به خوارزم، جنگ‎ تیمور‎ با‎ توقتمش خان، یورش 5 ساله‎ به صوب ایران‎، تسخیر‎ آمل‎ و ماهانه‎‎سر‎، ذکر‎ توجه تیمور به صوب فارس و عراق و شیراز، ذکر شرح‎ حال آل مظفر و بیان سقوط این سلسله... مطالب ارزنده‎ای ارائه می‎دهد<ref>جلالی، نادره، ص165-166</ref>.
مؤلف در‎ روضه ششم ابتدا به اصل و نسب‎ و تولد‎ تیمور‎ گورکانی می‎پردازد. آنگاه‎ راجع‎ به سلطنت قزان‎‎سلطان‎ و خروج‎ امیر قزغن، لشکرکشی تغلق تیمور خان به ماوراءالنهر، توجه‎ تیمور و امیرحسین قزغن به‎ سیستان‎، لشکر کشیدن تیمور بر سر الیاس‎‎ خواجه‎، جنگ لای‎، جلوس‎ تیمور‎ بر تخت سلطنت، ذکر‎ رفتن تیمور به‎جانب‎ جته و خوارزم، ولادت شاهرخ تیموری، بیان عوامل حمله تیمور به‎سوی‎‎ ایران‎ و فرستادن میرانشاه، ذکر تسخیر هرات و طوس‎ و کلات‎، ذکر‎ توجه‎‎ تیمور‎ به‎جانب ‎ایران‎ در‎ مرتبه ثانی، یورش سه‎ساله تیمور به‎جانب ایران، قتل‎عام اصفهان، حمله به خوارزم، جنگ‎ تیمور‎ با‎ توقتمش خان، یورش 5 ساله‎ به صوب ایران‎، تسخیر‎ آمل‎ و ماهانه‎‎سر‎، ذکر‎ توجه تیمور به صوب فارس و عراق و شیراز، ذکر شرح‎ حال آل مظفر و بیان سقوط این سلسله... مطالب ارزنده‎ای ارائه می‎دهد<ref>جلالی، نادره، ص165-166</ref>.


اما [[واله اصفهانی، محمدیوسف|واله]] در روضه هفتم، سلاطین تراکمه، ملوک قراقویونلو (بارانی) را بیان می‎کند. پس به‎ ذکر‎ قرایوسف‎ بن قرامحمد و جنگ وی‎ با‎ میرزا‎ ابابکر بن میرزا میران شاه، جلوس پیر بوداق، دستگیری علاءالدوله پسر سلطان احمد جلایر، استیلای قرایوسف ترکمان بر آذربایجان و جنگ‎ او‎ با‎ شیخ ابراهیم والی‎ شیروان و شکست شیروانیان، سلطنت میرزا‎ اسکندر‎ بن قرایوسف، میرزا جهان‎شاه‎ بن قرایوسف، سلطنت حسنعلی میرزا جهان‎شاه بن قرایوسف، سلطنت آق‎قوینلوها (بایندریه)، شرح ‎حال مؤسس این‎ سلسله‎ حسن‎ بیگ، حکومت سلطان خلیل و سرانجام وی، سلطنت سلطان یعقوب، بایسنقر‎ بن یعقوب‎میرزا، سلطنت رستم‎ بیگ بن مقصود بیگ، سلطنت احمد بیگ بن اغورلو محمد، الوندمیرزا بن‎ یوسف‎‎ بیگ‎، ذکر سلطنت محمدی‎میرزا، سلطنت سلطان مراد و توجه وی به آذربایجان‎‎ و مصالحه او با الوندمیرزا می‎پردازد و سرانجام سلاطین ازبکی را که بعد از سال 900ق، به‎ ماوراءالنهر‎ و خراسان آمده و باعث تخریب این نواحی شدند، ذکر کرده و برمی‎شمرد<ref>همان، ص166</ref>.
اما [[واله اصفهانی، محمدیوسف|واله]] در روضه هفتم، سلاطین تراکمه، ملوک قراقویونلو (بارانی) را بیان می‌کند. پس به‎ ذکر‎ قرایوسف‎ بن قرامحمد و جنگ وی‎ با‎ میرزا‎ ابابکر بن میرزا میران شاه، جلوس پیر بوداق، دستگیری علاءالدوله پسر سلطان احمد جلایر، استیلای قرایوسف ترکمان بر آذربایجان و جنگ‎ او‎ با‎ شیخ ابراهیم والی‎ شیروان و شکست شیروانیان، سلطنت میرزا‎ اسکندر‎ بن قرایوسف، میرزا جهان‎شاه‎ بن قرایوسف، سلطنت حسنعلی میرزا جهان‎شاه بن قرایوسف، سلطنت آق‎قوینلوها (بایندریه)، شرح ‎حال مؤسس این‎ سلسله‎ حسن‎ بیگ، حکومت سلطان خلیل و سرانجام وی، سلطنت سلطان یعقوب، بایسنقر‎ بن یعقوب‎میرزا، سلطنت رستم‎ بیگ بن مقصود بیگ، سلطنت احمد بیگ بن اغورلو محمد، الوندمیرزا بن‎ یوسف‎‎ بیگ‎، ذکر سلطنت محمدی‎میرزا، سلطنت سلطان مراد و توجه وی به آذربایجان‎‎ و مصالحه او با الوندمیرزا می‎پردازد و سرانجام سلاطین ازبکی را که بعد از سال 900ق، به‎ ماوراءالنهر‎ و خراسان آمده و باعث تخریب این نواحی شدند، ذکر کرده و برمی‎شمرد<ref>همان، ص166</ref>.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش