تصحيح الوجوه و النظائر: تفاوت میان نسخه‌ها

همچنین در مواردی به فرق بین یک کلمه که در سیاق بحث آمده و بین‌ لفظ دیگر از همان ماده پرداخته است. به‌طور مثال، در ماده «الأرض» و در تفسیر آیه «إِنَّا مَكَّنَّا لَهُ فِي الْأَرْضِ» (الكهف: 84)، نوشته است: «و الفرق بين مكنا له و مكناه، أن معنی مكنا له: جعلنا له ما يتمكن به في الأرض و معنی مكناه، أقدرناه علی ملك الأرض...» <ref>ر.ک: همان</ref>؛ یعنی بین «مکنا له» و «مکناه» تفاوت وجود داشته و اولی یعنی آنکه ما در زمین به او امکاناتی دادیم، ولی دومی یعنی او را مالک و فرمانروا قرار دادیم.

باز می‌بینیم ابوهلال در این کتاب از بحث در معنای وجه لفظی که در آن بحث می‌کند، خارج شده، به موضوع دیگری که به اصل موضوع ارتباطی ندارد، پرداخته است. این موارد در اثر حاضر، بسیار است. یکی از آن موارد، در ماده «الأمر» می‌باشد؛ آنجا که در تفسیر آیه «وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ» (النساء: 59)، نوشته است: «قيل: العلماء و قيل: يعني السلطان و إنما تجب طاعة السلطان إذا كان محقا و قال ابن عباس -هم- أولو الفقه في‌الدين و قال أبوعلي: الأئمة و أمراؤهم و ليس هم العلماء إلا أن يكونوا أمراء و... و قال تعالی‌: «فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ الرَّسُولِ» (النساء: 59)؛ أي إلی الكتاب و السنة لأنهما من الله و رسوله و فيه دليل علی أن الإمامة ليست بحجة و فيه دليل أيضا علی صحة القياس و لكن يوجد أصل كل شي‌ء فيهما أو في أحدهما، فأمر بحمل الفروع علی الأصول الموجودة فيهما ليظهر أحكامهما و لا يتأتی ذلك إلا بالقياس و الآية عموم في وجوب الرد إلی الكتاب و السنة في حياة الرسول و بعد وفاته الذي يقتضيه فحوی الكلام الرد إليهما في ما لا نص له...» <ref>همان</ref>؛ همان‌ طور که ملاحظه می‌شود، موضوع بحث در اینجا لفظ امر و وجوه و معانی آن می‌باشد، اما مباحث دیگری مانند لزوم تبیعیت از اولوالامر و تعیین مصادیق آن، حجیت قیاس و... مطرح گردیده که غیر مرتبط با بحث می‌باشد.