۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جایگاه شناسی علم اصول گامی به‌سوی تحول (گزارش، تحلیل و سنجش وضعیت علم اصول): تفاوت میان نسخه‌ها
جایگاه شناسی علم اصول گامی به‌سوی تحول (گزارش، تحلیل و سنجش وضعیت علم اصول) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۵ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۰۴
، ۱۵ مهٔ ۲۰۱۹بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =18246 | ||
| کد پدیدآور =04701 | | کد پدیدآور =04701 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
دغدغه اصلى پدیدآورندگان این مجموعه، رفع خلأها، ضعف‌ها و کاستى‌هایى است که در کنار قوت‌هاى اصول شیعى، در این علم مشاهده مى‌گردد. عصرى که علم اصول کنونى در آن زیست مى‌کند، از دوران طلایى علم اصول در چند دهه گذشته که شاهد شاهکارهاى علمى فحولى همچون نائینى، اصفهانى، عراقى، میلانى و... بود، بسیار فاصله گرفته است و نوعى رکود و در این علم آشکار است. هنوز در مجامع آکادمیک جهان، علم اصول ما ناشناخته و گمنام است. برخوردهاى چندگانه چند دهه اخیر با علم اصول که گاه ضدونقیض بوده‌اند، طالبان و دانش‌پژوهان جوان را متحیر کرده و تا حد سرخوردگى پیش برده است. این ابهام امروزه گریبان محققان حوزوى و آنان را که سالیانى دراز در دروس خارج حاضر مى‌شوند نیز گرفته است. آن‌ها نمى‌دانند در مقابل این مشکل و چندگانگى چه برخوردى داشته باشند و اغلب طبق یک عادت مألوف دیرینه به دروس خارج حاضر مى‌شوند و متأسفانه هدف خاصى را در این کار دنبال نمى‌کنند.<ref>ر. ک: پیشگفتار کتاب، ج1، ص11-12</ref> | دغدغه اصلى پدیدآورندگان این مجموعه، رفع خلأها، ضعف‌ها و کاستى‌هایى است که در کنار قوت‌هاى اصول شیعى، در این علم مشاهده مى‌گردد. عصرى که علم اصول کنونى در آن زیست مى‌کند، از دوران طلایى علم اصول در چند دهه گذشته که شاهد شاهکارهاى علمى فحولى همچون نائینى، اصفهانى، عراقى، میلانى و... بود، بسیار فاصله گرفته است و نوعى رکود و در این علم آشکار است. هنوز در مجامع آکادمیک جهان، علم اصول ما ناشناخته و گمنام است. برخوردهاى چندگانه چند دهه اخیر با علم اصول که گاه ضدونقیض بوده‌اند، طالبان و دانش‌پژوهان جوان را متحیر کرده و تا حد سرخوردگى پیش برده است. این ابهام امروزه گریبان محققان حوزوى و آنان را که سالیانى دراز در دروس خارج حاضر مى‌شوند نیز گرفته است. آن‌ها نمى‌دانند در مقابل این مشکل و چندگانگى چه برخوردى داشته باشند و اغلب طبق یک عادت مألوف دیرینه به دروس خارج حاضر مى‌شوند و متأسفانه هدف خاصى را در این کار دنبال نمى‌کنند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18246/1/11 ر. ک: پیشگفتار کتاب، ج1، ص11-12]</ref> | ||
نویسنده در مقدمه مبسوطی که بر کتاب نگاشته، درباره آن چنین توضیح می‌دهد: این پروژه به‌منظور شناخت و بررسى جایگاه علم اصول و ارزشیابى آن در فضاى کنونى حوزه علمیه طراحى گردیده است. | نویسنده در مقدمه مبسوطی که بر کتاب نگاشته، درباره آن چنین توضیح می‌دهد: این پروژه به‌منظور شناخت و بررسى جایگاه علم اصول و ارزشیابى آن در فضاى کنونى حوزه علمیه طراحى گردیده است. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
افزون بر این دو، برخى عناوین و مباحث مهم نظرى دیگر نیز به علت مشکلات دست‌یابى به صاحب‌نظرانى که در زمینه‌هاى کلى ناظر به علم اصول اندیشیده‌اند، و برخى مشکلات دیگر محقق نشد. | افزون بر این دو، برخى عناوین و مباحث مهم نظرى دیگر نیز به علت مشکلات دست‌یابى به صاحب‌نظرانى که در زمینه‌هاى کلى ناظر به علم اصول اندیشیده‌اند، و برخى مشکلات دیگر محقق نشد. | ||
اما آنچه با وجود تلاش وافر مجریان و به‌رغم کمبودهاى فراوانی که از حیث عده و عده وجود داشت، در نهایت انجام گرفت در یازده فصل دسته‌بندى گردید. ذیل هر عنوان سؤالات و مباحثى که به نظر مهم مى‌رسید و در حین انجام این طرح به دنبال پاسخ آن‌ها بودیم، مطرح گردید و با صاحب‌نظران اصولى به بحث گذاشته شد. <ref>ر. ک: همان، ص15-18</ref> | اما آنچه با وجود تلاش وافر مجریان و به‌رغم کمبودهاى فراوانی که از حیث عده و عده وجود داشت، در نهایت انجام گرفت در یازده فصل دسته‌بندى گردید. ذیل هر عنوان سؤالات و مباحثى که به نظر مهم مى‌رسید و در حین انجام این طرح به دنبال پاسخ آن‌ها بودیم، مطرح گردید و با صاحب‌نظران اصولى به بحث گذاشته شد. <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18246/1/15 ر. ک: همان، ص15-18]</ref> | ||
محتوای مطالب فصول کتاب از صفحه 18 تا 28 مطرح شده است. به‌طور خلاصه می‌توان گفت بحث‌های ذیل در کتاب مطرح شده: در فصل اول نگاهی به تاریخ تدوین علم اصول انداخته شده است. در فصل دوم مکاتب و ادوار اصولی مطرح گردیده است و در عین تعریف مکتب و ارتباط مکاتب با یکدیگر نگاهی به مکتب قم و نجف شده است. فصل سوم به بیان دیدگاه‌ها و نقدها درباره علم اصول پرداخته؛ در این فصل طرح‌های بایسته علم اصول مطرح شده و نظری‌های اصلاح‌گرایانه این علم، اعم از لزوم تورم‌زدایی از علم اصول، لزوم تفکیک اصول عرفی از اصول فنی، و لزوم تفکیک اصول کاربردی از اصول انتزاعی بیان می‌گردد و در پایان فصل، اصول فقه حکومتی تبیین می‌یابد. در فصل چهار از مطالب کتاب، قلمرو علم اصول (اصول فقه یا اصول فهم دین؟) مطرح می‌شود. در فصل پنجم متدولوژی اصولی طرح می‌شود و در فصل ششم، فلسفه علم اصول. در هفتمین فصل، نگاهی به اصول تطبیقی افکنده می‌شود، در این فصل، از علم اصول و دانش‌های زبانی همگن و اصول مقارن هم بحث می‌شود. هشتمین فصل از کتاب، درنگی در آموزش علم اصول دارد. کتب آموزشی، شیوه تدریس و امتحانات این علم در این فصل بحث و بررسی می‌شود. فصل نهم به معرفى و بررسى وضعیت مؤسسات و مراکز تحقیقاتى و آموزشى علم اصول می‌پردازد؛ و در فصل‌های دهم و یازدهم به ترتیب، وضعیت اطلاع‌رسانى در علم اصول، و طراحى الگوى اولیه تحول علم اصول مطرح می‌گردد.<ref>ر. ک: همان، ص18-28</ref> | محتوای مطالب فصول کتاب از صفحه 18 تا 28 مطرح شده است. به‌طور خلاصه می‌توان گفت بحث‌های ذیل در کتاب مطرح شده: در فصل اول نگاهی به تاریخ تدوین علم اصول انداخته شده است. در فصل دوم مکاتب و ادوار اصولی مطرح گردیده است و در عین تعریف مکتب و ارتباط مکاتب با یکدیگر نگاهی به مکتب قم و نجف شده است. فصل سوم به بیان دیدگاه‌ها و نقدها درباره علم اصول پرداخته؛ در این فصل طرح‌های بایسته علم اصول مطرح شده و نظری‌های اصلاح‌گرایانه این علم، اعم از لزوم تورم‌زدایی از علم اصول، لزوم تفکیک اصول عرفی از اصول فنی، و لزوم تفکیک اصول کاربردی از اصول انتزاعی بیان می‌گردد و در پایان فصل، اصول فقه حکومتی تبیین می‌یابد. در فصل چهار از مطالب کتاب، قلمرو علم اصول (اصول فقه یا اصول فهم دین؟) مطرح می‌شود. در فصل پنجم متدولوژی اصولی طرح می‌شود و در فصل ششم، فلسفه علم اصول. در هفتمین فصل، نگاهی به اصول تطبیقی افکنده می‌شود، در این فصل، از علم اصول و دانش‌های زبانی همگن و اصول مقارن هم بحث می‌شود. هشتمین فصل از کتاب، درنگی در آموزش علم اصول دارد. کتب آموزشی، شیوه تدریس و امتحانات این علم در این فصل بحث و بررسی می‌شود. فصل نهم به معرفى و بررسى وضعیت مؤسسات و مراکز تحقیقاتى و آموزشى علم اصول می‌پردازد؛ و در فصل‌های دهم و یازدهم به ترتیب، وضعیت اطلاع‌رسانى در علم اصول، و طراحى الگوى اولیه تحول علم اصول مطرح می‌گردد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18246/1/18 ر. ک: همان، ص18-28]</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
پی‌نوشته‌ها در انتهای جلد دوم ذکر شده و فهرست مطالب در ابتدای هر جلد آمده است. در پایان مقدمه، از علیرضا امینی، معاون پژوهشی حوزه علمیه قم، رضا بابایی که کار بازنویسی و ویرایش این مجموعه را انجام داده، آقای احمدی فر به خاطر پیاده کردن نوارها، علیرضا فراهانی به دلیل برقراری ارتباطات و هماهنگی‌ها، روح‌الله مسلمی برای صدابرداری، عبداللهی برای تایپ، سید خلیل جوادی برای مدیریت چاپ و دیگرانی که در این کار همکاری کرده‌اند، قدردانی شده است.<ref>ر. ک: همان، ص39</ref> | پی‌نوشته‌ها در انتهای جلد دوم ذکر شده و فهرست مطالب در ابتدای هر جلد آمده است. در پایان مقدمه، از علیرضا امینی، معاون پژوهشی حوزه علمیه قم، رضا بابایی که کار بازنویسی و ویرایش این مجموعه را انجام داده، آقای احمدی فر به خاطر پیاده کردن نوارها، علیرضا فراهانی به دلیل برقراری ارتباطات و هماهنگی‌ها، روح‌الله مسلمی برای صدابرداری، عبداللهی برای تایپ، سید خلیل جوادی برای مدیریت چاپ و دیگرانی که در این کار همکاری کرده‌اند، قدردانی شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18246/1/39 ر. ک: همان، ص39]</ref> | ||
تنظیم و تصویب این طرح در معاونت پژوهشی حوزه در سال 1382ش صورت گرفته است و اجرا و پیاده‌سازی آن، سه سال به طول انجامیده است. نگارنده می‌نویسد. «به دلیل ساختار طرح، می‌بایست با مراجعه به اساتید و متخصصان این رشته، با نظرگاه‌های آنان درباره علم اصول آشنا می‌شدیم. بدین رو نامه‌نگاری‌های فراوانی صورت گرفت که پس از تلاش بسیار، عده‌ای پاسخ مثبت داده، پس از مطالعه پرسشنامه، آمادگی خود را برای گفت‌وگو اعلام کردند. این گفت‌وگوهای علمی به دو شکل صوتی و تصویری ضبط و سپس پیاده، بازنویسی و مقابله شد. متن بازنویسی شده مجدداً مورد بازبینی و مطابقت قرار گرفت... .» <ref>ر. ک: همان، ص28</ref> | تنظیم و تصویب این طرح در معاونت پژوهشی حوزه در سال 1382ش صورت گرفته است و اجرا و پیاده‌سازی آن، سه سال به طول انجامیده است. نگارنده می‌نویسد. «به دلیل ساختار طرح، می‌بایست با مراجعه به اساتید و متخصصان این رشته، با نظرگاه‌های آنان درباره علم اصول آشنا می‌شدیم. بدین رو نامه‌نگاری‌های فراوانی صورت گرفت که پس از تلاش بسیار، عده‌ای پاسخ مثبت داده، پس از مطالعه پرسشنامه، آمادگی خود را برای گفت‌وگو اعلام کردند. این گفت‌وگوهای علمی به دو شکل صوتی و تصویری ضبط و سپس پیاده، بازنویسی و مقابله شد. متن بازنویسی شده مجدداً مورد بازبینی و مطابقت قرار گرفت... .» <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18246/1/28 ر. ک: همان، ص28]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده: | [[رده:فقه و اصول]] | ||
[[رده: | [[رده:اصول فقه (آثارکلی)]] | ||
[[رده: | [[رده:اصول فقه شیعه]] | ||
[[رده: | |||
[[رده:جعفری (قرن 1 - 12)]] | |||
[[رده:سال98-1اردیبهشت الی31اردیبهشت]] | [[رده:سال98-1اردیبهشت الی31اردیبهشت]] | ||