۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
تاریخ تفسیر قرآن کریم (بابایی): تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'اهل بیت' به 'اهلبیت'
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'اهل بیت' به 'اهلبیت') |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[بابایی، علیاکبر]] (نويسنده) | [[بابایی، علیاکبر]] (نويسنده) | ||
| زبان = | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =BP 92 /ب2ت2 | | کد کنگره =BP 92 /ب2ت2 | ||
| موضوع =تفاسير - تاريخ | | موضوع =تفاسير - تاريخ | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| شابک =978-964-7788-84-7 | | شابک =978-964-7788-84-7 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =12859 | ||
| کتابخوان همراه نور =12859 | |||
| کد پدیدآور =02014 | | کد پدیدآور =02014 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۴: | ||
پیامبر(ص) علاوه بر ذکر تفسیر آیات، به پرورش مفسرینی همچون [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] نیز همت گماشته است. روایات شیعه و سنى دلالت دارد که رسول خدا(ص) همه معانى و معارف قرآن را به [[امام على(ع)|حضرت على(ع)]] آموخته است و آن حضرت نیز بدون کمترین خطا و اشتباهى همه آن معانى و معارف را دریافت کرده و حتى یک حرف از آن را فراموش نکرده است. روایاتى از قبیل «علي خازن علمي»، «علي عيبة علمي»، «أنا مدينة العلم و علي بابها»، «أنا مدينة الحكمة و علي بابها» که در کتابهای فریقین با سندهاى متعدد از رسول خدا(ص) نقل شده نیز مؤید، بلکه مؤکد این مدعاست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33846/2/39 ر.ک: همان، ص39]</ref>. | پیامبر(ص) علاوه بر ذکر تفسیر آیات، به پرورش مفسرینی همچون [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] نیز همت گماشته است. روایات شیعه و سنى دلالت دارد که رسول خدا(ص) همه معانى و معارف قرآن را به [[امام على(ع)|حضرت على(ع)]] آموخته است و آن حضرت نیز بدون کمترین خطا و اشتباهى همه آن معانى و معارف را دریافت کرده و حتى یک حرف از آن را فراموش نکرده است. روایاتى از قبیل «علي خازن علمي»، «علي عيبة علمي»، «أنا مدينة العلم و علي بابها»، «أنا مدينة الحكمة و علي بابها» که در کتابهای فریقین با سندهاى متعدد از رسول خدا(ص) نقل شده نیز مؤید، بلکه مؤکد این مدعاست<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33846/2/39 ر.ک: همان، ص39]</ref>. | ||
یکی از ویژگىهای تفسیر در عصر رسالت، حضور پیامبر اکرم(ص) در بین امت و امکان پرسش معناى آیات قرآن از آن حضرت است. این ویژگى موجب شده که در عصر رسالت، اجتهاد در تفسیر، یا نباشد و یا بسیار کمرنگ باشد... از ویژگیهای دیگر تفسیر در آن عصر که از آثار تفسیرى آن عصر نمایان میباشد، این است که غالباً در تفسیر آیات به توضیح معناى لغوى کلمات و بیان اجمالى معناى آیات اکتفا میشده و بیشتر تفسیرهاى آن عصر به شکل حدیث است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33846/2/46 ر.ک: همان، ص46]</ref>. | یکی از ویژگىهای تفسیر در عصر رسالت، حضور پیامبر اکرم(ص) در بین امت و امکان پرسش معناى آیات قرآن از آن حضرت است. این ویژگى موجب شده که در عصر رسالت، اجتهاد در تفسیر، یا نباشد و یا بسیار کمرنگ باشد... از ویژگیهای دیگر تفسیر در آن عصر که از آثار تفسیرى آن عصر نمایان میباشد، این است که غالباً ً در تفسیر آیات به توضیح معناى لغوى کلمات و بیان اجمالى معناى آیات اکتفا میشده و بیشتر تفسیرهاى آن عصر به شکل حدیث است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33846/2/46 ر.ک: همان، ص46]</ref>. | ||
فصل دوم به تفسیر در عصر حضور امامان معصوم(ع) | فصل دوم به تفسیر در عصر حضور امامان معصوم(ع) اختصاص یافته که در آن، طی سه بخش، مطالبی درباره مفسران عصر حضور، آثار تفسیرى عصر حضور و مآخذ، ویژگیها و تطورات تفسیر در عصر حضور بیان شده است. | ||
امامان معصوم نیز از مفسران بشمار میروند. بر این مدعا شواهدی ارائه شده است: | امامان معصوم نیز از مفسران بشمار میروند. بر این مدعا شواهدی ارائه شده است: | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۳: | ||
# در بین مفسران عصر حضور، افرادى از شهرهاى مختلف مانند: مکه، مدینه، کوفه، بصره، یمن، قم، خراسان، سرخس، نیشابور، اهواز و سامرا دیده میشوند، ولى بیشتر مفسران آن عصر از شهر کوفه بودهاند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33846/2/259 ر.ک: همان، ص259-261]</ref>. | # در بین مفسران عصر حضور، افرادى از شهرهاى مختلف مانند: مکه، مدینه، کوفه، بصره، یمن، قم، خراسان، سرخس، نیشابور، اهواز و سامرا دیده میشوند، ولى بیشتر مفسران آن عصر از شهر کوفه بودهاند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33846/2/259 ر.ک: همان، ص259-261]</ref>. | ||
آثار تفسیرى عصر حضور، در سه عنوان «کتابهای موجود (26 تفسیر)»، «کتابهای مفقود (78 تفسیر)»، «روایات و آراى پراکنده در کتابهای تفسیرى»، شناسایى و بررسى شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33846/2/263 ر.ک: همان، ص263]</ref>. نویسنده در پایان این بخش میگوید: از آنچه در بخش دوم (آثار تفسیرى عصر حضور) بیان شد، مطالب زیر را میتوان | آثار تفسیرى عصر حضور، در سه عنوان «کتابهای موجود (26 تفسیر)»، «کتابهای مفقود (78 تفسیر)»، «روایات و آراى پراکنده در کتابهای تفسیرى»، شناسایى و بررسى شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33846/2/263 ر.ک: همان، ص263]</ref>. نویسنده در پایان این بخش میگوید: از آنچه در بخش دوم (آثار تفسیرى عصر حضور) بیان شد، مطالب زیر را میتوان نتیجیری کرد: | ||
# آثار تفسیرى مفقود عصر حضور بسیار بیشتر از آثار تفسیرى موجود آن عصر است. | # آثار تفسیرى مفقود عصر حضور بسیار بیشتر از آثار تفسیرى موجود آن عصر است. | ||
# با توجه به اینکه در آثار تفسیرى آن عصر، عناوین «أحكام القرآن»، «معاني القرآن»، «غريب القرآن»، «إعراب القرآن» و مانند آن زیاد به چشم میخورد، میتوان حدس زد که در تفسیر آن عصر نیز گرایش فقهى و گرایش ادبى رایج بوده است. | # با توجه به اینکه در آثار تفسیرى آن عصر، عناوین «أحكام القرآن»، «معاني القرآن»، «غريب القرآن»، «إعراب القرآن» و مانند آن زیاد به چشم میخورد، میتوان حدس زد که در تفسیر آن عصر نیز گرایش فقهى و گرایش ادبى رایج بوده است. | ||
# بیشتر آثار تفسیرى بهجامانده از عصر حضور، روایات نقلشده از پیامبر(ص) و | # بیشتر آثار تفسیرى بهجامانده از عصر حضور، روایات نقلشده از پیامبر(ص) و اهلبیت آن حضرت (دوازده امام معصوم(ع)) و آراى نقلشده از صحابه، تابعین و مفسران بعد از تابعین است، ولى تفسیرهاى اجتهادى و ادبى نیز میان آن آثار وجود دارد. | ||
# بیشتر کتابهای تفسیرى آن عصر، یکجلدی و از نظر اسلوب، گزینشى است؛ یعنى در آنها برخى آیات براى تفسیر | # بیشتر کتابهای تفسیرى آن عصر، یکجلدی و از نظر اسلوب، گزینشى است؛ یعنى در آنها برخى آیات براى تفسیر گزینش شده و در بسیارى از آنها بیشتر آیات تفسیر نشده است. | ||
# از تفسیرهاى موجود آن عصر تنها تفسیرى که میتوان گفت کامل است و تقریباً تفسیر تمام آیات را هرچند بهصورت ساده و مختصر در بر دارد، تفسیر مقاتل بن سلیمان میباشد. | # از تفسیرهاى موجود آن عصر تنها تفسیرى که میتوان گفت کامل است و تقریباً تفسیر تمام آیات را هرچند بهصورت ساده و مختصر در بر دارد، تفسیر مقاتل بن سلیمان میباشد. | ||
# بیشتر آثار تفسیرى بهجامانده از آن عصر، سندى که به اصطلاح علم درایه صحیح یا موثق نامیده شود، ندارند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33846/2/398 ر.ک: همان، ص398-399]</ref>. | # بیشتر آثار تفسیرى بهجامانده از آن عصر، سندى که به اصطلاح علم درایه صحیح یا موثق نامیده شود، ندارند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33846/2/398 ر.ک: همان، ص398-399]</ref>. | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۸: | ||
# از تفسیرهاى روایى محض بهجامانده از آن عصر که جامعیت بیشترى دارند و شایان توجه بیشترى هستند در میان اهل تسنن، «تفسير القرآن العظيم» ابن ابىحاتم رازى و در میان شیعه، «تفسير العياشي» است که هر دو روایى محضند. | # از تفسیرهاى روایى محض بهجامانده از آن عصر که جامعیت بیشترى دارند و شایان توجه بیشترى هستند در میان اهل تسنن، «تفسير القرآن العظيم» ابن ابىحاتم رازى و در میان شیعه، «تفسير العياشي» است که هر دو روایى محضند. | ||
# تفسیرهاى ادبى متعددى از آن عصر بهجامانده است که برخى موضوعى و برخى ترتیبیاند و هرکدام از جهتى قابل استفاده هستند، ولى جامعترین آنها، «معاني القرآن و إعرابه» زجاج است که تمام سورههای قرآن را در بر دارد و معنا و اعراب بیشتر واژهها و آیات قرآن را بیان کرده است. | # تفسیرهاى ادبى متعددى از آن عصر بهجامانده است که برخى موضوعى و برخى ترتیبیاند و هرکدام از جهتى قابل استفاده هستند، ولى جامعترین آنها، «معاني القرآن و إعرابه» زجاج است که تمام سورههای قرآن را در بر دارد و معنا و اعراب بیشتر واژهها و آیات قرآن را بیان کرده است. | ||
# از تفسیرهایى که در آن عصر در تفسیر آیات فضائل | # از تفسیرهایى که در آن عصر در تفسیر آیات فضائل اهلبیت پیامبر(ع) تألیف شده و اکنون موجود است، یکى تفسیر فرات کوفى و دیگرى تفسیر الحبرى است که درباره آیات مربوط به فضائل اهلبیت(ع)، روایات و آثارى را گرد آوردهاند و منبع مفیدى براى آگاهى به روایات تفسیرى آیات فضائل میباشند. | ||
# در عصر غیبت صغرا تفسیر اجتهادى نسبتاً جامع (مانند جامع التأويل) نیز تألیف شده است، ولى خود آن تفسیر منتشر نشده و در دسترس نیست؛ فقط آرایى از مؤلف آن (ابومسلم اصفهانى) گردآورى و بررسى شده است. تفسیر ابن وهب منتشر شده، ولى اجتهادى ساده و بیان معنا بدون مستند است. | # در عصر غیبت صغرا تفسیر اجتهادى نسبتاً جامع (مانند جامع التأويل) نیز تألیف شده است، ولى خود آن تفسیر منتشر نشده و در دسترس نیست؛ فقط آرایى از مؤلف آن (ابومسلم اصفهانى) گردآورى و بررسى شده است. تفسیر ابن وهب منتشر شده، ولى اجتهادى ساده و بیان معنا بدون مستند است. | ||
# تفسير القرآن العظيم تسترى - یکى از آثار تفسیرى آن عصر - را از مهمترین تفسیرهاى اشارى بشمار آوردهاند، ولى آن تفسیر عرفانى و اشارى محض نیست، بلکه اثرى، اشارى و یا به تعبیر دیگر، ظاهرى - باطنى است. مؤلف آن را نیز در شمار مفسران شیعه آوردهاند، ولى محتواى آن نشان میدهد که مؤلف آن شیعه نبوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33846/2/516 ر.ک: همان، ص516-518]</ref>. | # تفسير القرآن العظيم تسترى - یکى از آثار تفسیرى آن عصر - را از مهمترین تفسیرهاى اشارى بشمار آوردهاند، ولى آن تفسیر عرفانى و اشارى محض نیست، بلکه اثرى، اشارى و یا به تعبیر دیگر، ظاهرى - باطنى است. مؤلف آن را نیز در شمار مفسران شیعه آوردهاند، ولى محتواى آن نشان میدهد که مؤلف آن شیعه نبوده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/33846/2/516 ر.ک: همان، ص516-518]</ref>. | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۷: | ||
فهرست محتویات در ابتدا و منابع و مآخذ در انتهای کتاب آمده است. | فهرست محتویات در ابتدا و منابع و مآخذ در انتهای کتاب آمده است. | ||
پاورقیهای پرتعداد کتاب به مستندسازی مطالب و توضیح بسیاری از مباحث کتاب | پاورقیهای پرتعداد کتاب به مستندسازی مطالب و توضیح بسیاری از مباحث کتاب اختصاص یافته است. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||
== وابستهها == | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۵: | ||
[[رده:تاریخ تفسیر، تراجم و طبقات مفسران، متون تفاسیر (مجموعهها، برگزیدهها)]] | [[رده:تاریخ تفسیر، تراجم و طبقات مفسران، متون تفاسیر (مجموعهها، برگزیدهها)]] | ||