۱۱٬۳۷۱
ویرایش
چهار کتاب اصلی علم رجال: تفاوت میان نسخهها
←منابع مقاله: +
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
(←منابع مقاله: +) |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
| کد کنگره =BP 114 /خ2چ9 | | کد کنگره =BP 114 /خ2چ9 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
حدیث - علم الرجال - | حدیث - علم الرجال - کتابشناسی | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| شابک =964-430-534-5 | | شابک =964-430-534-5 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =18116 | |||
| کتابخوان همراه نور =18116 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''چهار كتاب اصلى علم رجال''' اثر رهبر معظم، [[ | '''چهار كتاب اصلى علم رجال''' اثر رهبر معظم، [[خامنهای، سید علی|آیتالله سيد على خامنهاى]]، رسالهاى فارسى در معرفى و بررسى دو كتاب «[[رجال کشی|اختيار معرفة الرجال]]» و «[[فهرست طوسی|الفهرست]]» [[شيخ طوسى]] است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۴: | ||
نویسنده پيش از معرفى و ارزيابى كتابهاى رجالى، به اجمال، به معرفى، تاريخچه و فايده علم رجال پرداخته است. | نویسنده پيش از معرفى و ارزيابى كتابهاى رجالى، به اجمال، به معرفى، تاريخچه و فايده علم رجال پرداخته است. | ||
منظور وى در اين كتاب از «فن رجال»، علم رجال به معناى عام بوده و آن را چنين تعريف كرده است: «دانش شناسايى گروهى از مردم كه در جهت خاصى مشتركند و اطلاع از احوال يا انساب يا تأليفات يا برخى از خصوصيات ايشان». | منظور وى در اين كتاب از «فن رجال»، علم رجال به معناى عام بوده و آن را چنين تعريف كرده است: «دانش شناسايى گروهى از مردم كه در جهت خاصى مشتركند و اطلاع از احوال يا انساب يا تأليفات يا برخى از خصوصيات ايشان». بنابراین به نظر وى، تعريف علم رجال به معناى خاص فهرست، تراجم، انساب و مشيخه را شامل مىشود؛ چون در اصطلاح خاص، «علم رجال» آن است كه در شناسايى راويان حديث، از لحاظ نام يا اوصافى كه در قبول يا رد گفته و روايت آنان دخالت دارد، بحث مىكند<ref>متن كتاب، ص5- 6</ref> | ||
«فهرست» مجموعهاى است كه در آن، نام مؤلفان و مصنفان گردآورى شده است؛ «تراجم» به طور عام، شرح حال علما يا راويان است بدون اشاره به جهاتى كه در رد و قبول روايت مؤثرند و «مشيخه» نشان دهنده سلسه اساتيد حديث است<ref>همان، ص6</ref> | «فهرست» مجموعهاى است كه در آن، نام مؤلفان و مصنفان گردآورى شده است؛ «تراجم» به طور عام، شرح حال علما يا راويان است بدون اشاره به جهاتى كه در رد و قبول روايت مؤثرند و «مشيخه» نشان دهنده سلسه اساتيد حديث است<ref>همان، ص6</ref> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۶: | ||
ويژگى اين دوره، آن است كه عوامل جعل حديث، فراوان بوده است؛ زيرا: اولاً ارزش و وزنى كه محدثان و حاملان حديث در اجتماع داشتند، عدهاى بىمايه و شهرتطلب را براى ورود در جرگه محدثان، بدين كار وادار مىساخت؛ ثانياً اغراض سياسى و فرقهاى نيز هر يك عامل مهم و مستقلى در اين مورد به شمار مىرفت و در نتيجه احاديث فراوان از زبان منابع حديث به پيامبر(ص) يا در حوزه تشيع، به ائمه(ع) نسبت داده مىشد. اين موضوع كه در بسيارى از بيانات ائمه(ع) يا روات منعكس است، موجب شد كه خبرگان فن براى تشخيص حديث صحيح از سقيم، به ذكر نام راويان و تمييز ممدوح از مذموم بپردازند و بدينترتيب، كتابهايى در اين رشته فراهم آيد<ref>همان، ص18</ref> | ويژگى اين دوره، آن است كه عوامل جعل حديث، فراوان بوده است؛ زيرا: اولاً ارزش و وزنى كه محدثان و حاملان حديث در اجتماع داشتند، عدهاى بىمايه و شهرتطلب را براى ورود در جرگه محدثان، بدين كار وادار مىساخت؛ ثانياً اغراض سياسى و فرقهاى نيز هر يك عامل مهم و مستقلى در اين مورد به شمار مىرفت و در نتيجه احاديث فراوان از زبان منابع حديث به پيامبر(ص) يا در حوزه تشيع، به ائمه(ع) نسبت داده مىشد. اين موضوع كه در بسيارى از بيانات ائمه(ع) يا روات منعكس است، موجب شد كه خبرگان فن براى تشخيص حديث صحيح از سقيم، به ذكر نام راويان و تمييز ممدوح از مذموم بپردازند و بدينترتيب، كتابهايى در اين رشته فراهم آيد<ref>همان، ص18</ref> | ||
در مورد آغاز تدوين کتابهاى رشته فهرست نيز اطلاع دقيقى در دست نيست ولى نویسنده معتقد است سالها پيش از شيخ طوسى و شيخ [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]، فهرستنويسى نيز همچون تأليف كتب رجال، متداول و مرسوم بوده است. وى اين مطلب را از گفتار شيخ طوسى در مقدمه كتاب | در مورد آغاز تدوين کتابهاى رشته فهرست نيز اطلاع دقيقى در دست نيست ولى نویسنده معتقد است سالها پيش از [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و شيخ [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]، فهرستنويسى نيز همچون تأليف كتب رجال، متداول و مرسوم بوده است. وى اين مطلب را از گفتار [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] در مقدمه كتاب «[[الفهرست (طوسی)|الفهرست]]» استفاده كرده است<ref>همان</ref> | ||
به باور نویسنده نخستين كسى كه كتابى به تفصيل در زمينه فهرست نگاشت، [[ابن غضائری|ابوالحسين احمد بن حسين بن عبيدالله غضائرى]]، معروف به [[غضایری، حسین بن عبیدالله|ابن غضائرى]] بود كه معاصر شيخ طوسى و شيخ [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] و به رتبت، مقدم بر آن دو بوده است<ref>همان، ص19</ref> | به باور نویسنده نخستين كسى كه كتابى به تفصيل در زمينه فهرست نگاشت، [[ابن غضائری|ابوالحسين احمد بن حسين بن عبيدالله غضائرى]]، معروف به [[غضایری، حسین بن عبیدالله|ابن غضائرى]] بود كه معاصر شيخ طوسى و شيخ [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] و به رتبت، مقدم بر آن دو بوده است<ref>همان، ص19</ref> | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۸: | ||
با توجه به سير تاريخى علم رجال و تاريخچه كوتاهى كه نویسنده از اين علم بيان داشته، مىتوان به رتبت ارجمند شيخ طوسى (385- 460ق) در اين علم پىبرد؛ زيرا وى كسى است كه توانسته است با تأليف چند كتاب گرانبها در اين زمينه، نقطه بارزى در تاريخ اين علم پديد بياورد و همچنان كه در علم حديث از ديگر مؤلفان كتب اربعه گوى سبقت ربوده و در علم فقه به شيوهاى بىسابقه و ابتكارى كتاب نوشته، در اين رشته نيز نقشى برازنده و برجسته داشته باشد و فراهم آورنده سه كتاب از چهار كتاب معروف و مورد اعتماد اين فن باشد و بر اثر جامعيت و نظم شايسته اين كتابها و هم شيوايى قلم و نيكويى سليقه و نبوغ علمى خود، كتب پيشين را متروك و مهجور سازد. اين سه كتاب كه هر كدام در يكى از شعبههاى گوناگون علم رجال نوشته شده است، از زمان مؤلف تاكنون، همواره مدار بحث و تحقيق و تأليف خبرگان اين فن بوده و شرحها و ذيلها و ترتيبها بر مدار آن فراهم آمده است<ref>همان، ص24</ref> | با توجه به سير تاريخى علم رجال و تاريخچه كوتاهى كه نویسنده از اين علم بيان داشته، مىتوان به رتبت ارجمند شيخ طوسى (385- 460ق) در اين علم پىبرد؛ زيرا وى كسى است كه توانسته است با تأليف چند كتاب گرانبها در اين زمينه، نقطه بارزى در تاريخ اين علم پديد بياورد و همچنان كه در علم حديث از ديگر مؤلفان كتب اربعه گوى سبقت ربوده و در علم فقه به شيوهاى بىسابقه و ابتكارى كتاب نوشته، در اين رشته نيز نقشى برازنده و برجسته داشته باشد و فراهم آورنده سه كتاب از چهار كتاب معروف و مورد اعتماد اين فن باشد و بر اثر جامعيت و نظم شايسته اين كتابها و هم شيوايى قلم و نيكويى سليقه و نبوغ علمى خود، كتب پيشين را متروك و مهجور سازد. اين سه كتاب كه هر كدام در يكى از شعبههاى گوناگون علم رجال نوشته شده است، از زمان مؤلف تاكنون، همواره مدار بحث و تحقيق و تأليف خبرگان اين فن بوده و شرحها و ذيلها و ترتيبها بر مدار آن فراهم آمده است<ref>همان، ص24</ref> | ||
كتابهايى كه نویسنده به معرفى و تحقيق درباره آنها پرداخته، عبارتند از: «اختيار الرجال» يا «تلخيص رجال كشى»: اصل اين كتاب، از [[کشی|شيخ ابوعمرو محمد بن عمر بن عبدالعزيز كشى]] و موسوم به «معرفة الناقلين عن الأئمة الصادقين» بوده و چون در آن اغلاط و اشتباهات و اضافاتى وجود داشته، شيخ طوسى به تلخيص و تهذيب آن همت گماشته و آن خلاصه را «اختيار الرجال» نام نهاده است<ref>همان، ص24</ref>؛ | كتابهايى كه نویسنده به معرفى و تحقيق درباره آنها پرداخته، عبارتند از: «اختيار الرجال» يا «تلخيص رجال كشى»: اصل اين كتاب، از [[کشی|شيخ ابوعمرو محمد بن عمر بن عبدالعزيز كشى]] و موسوم به «معرفة الناقلين عن الأئمة الصادقين» بوده و چون در آن اغلاط و اشتباهات و اضافاتى وجود داشته، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] به تلخيص و تهذيب آن همت گماشته و آن خلاصه را «اختيار الرجال» نام نهاده است<ref>همان، ص24</ref>؛ «[[الفهرست (طوسی)|الفهرست]]»؛ اين كتاب كه اثر [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] مىباشد، از گرانبهاترين آثار كهن شيعى در فن رجال و از کتابهاى مورد اعتماد علماى اين فن بوده و مشتمل است بر معرفى نام و آثار قريب به نهصد نفر از صاحبان اصول و مصنفات كه غالباً ً همراه با سلسله سند ميان شيخ و آنان ذكرشان رفته است<ref>همان، ص46</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۵: | ||
متن كتاب. | متن كتاب. | ||
{{آیتالله خامنهای}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۱: | ||
[[رده:علم الحدیث]] | [[رده:علم الحدیث]] | ||
[[رده:مباحث خاص علم الحدیث]] | [[رده:مباحث خاص علم الحدیث]] | ||
[[رده:آثار آیتالله خامنهای]] | |||