كتاب سليم بن قيس الهلالي (موسوی): تفاوت میان نسخه‌ها

[[موسوي، علاء الدين]] (محقق و معلق)

| ناشر =موسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامية  

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

'''كتاب سليم بن قيس الهلالي'''، از آثار برجای‎مانده از سده نخستین اسلام، اثر عالمی به نام [[سلیم بن قیس هلالی]] (متوفی حدود 90ق) است. این اثر روایی منسوب به شیعه، در آن روایاتی خلاف معتقدات آنان به چشم می‎خورد، لذا بسیاری در اعتبار آن شک نموده‎اند<ref>ر.ک: مقدمه، ص11-13</ref>. محقق کتاب، [[موسوي، علاء الدين|علاءالدین موسوی]]، در مقدمه‎ای که بر کتاب نوشته، بعد از معرفی مؤلف، نظرات متفاوتی را که درباره [[سلیم بن قیس هلالی|سلیم بن قیس]] و کتابش ابراز شده، ذکر کرده است، سپس از نسخ کتاب و چگونگی تصحیح آن سخن به میان آورده است<ref>ر.ک: همان، ص1-25</ref>.

محقق درباره زندگی [[سلیم بن قیس هلالی|سلیم بن قیس]] می‎گوید: هرچند اطلاع دقیقی از زندگی ایشان در دست نیست، لکن با توجه به روایاتی که نقل نموده می‎توان به گوشه‎هایی از زندگی ایشان دست یافت<ref>ر.ک: مقدمه، ص1</ref>.

ایشان در بخشی از این مقدمه در تأیید این اثر می‎گوید: عالمان بسیاری از اصل (کتاب) [[سلیم بن قیس هلالی|سلیم بن قیس]]، روایاتی را نقل نموده‎اند که [[کلینی، محمد بن یعقوب|کلینی]]، [[ابن بابویه، محمد بن علی|شیخ صدوق]]، [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]]، صفار، [[مفید، محمد بن محمد|مفید]]، [[شاذان قمی، شاذان بن جبرئیل|شاذان بن جبرئیل]]، [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهرآشوب]] و... از آن جمله‎اند<ref>ر.ک: همان، ص14-17</ref>.

علاءالدین موسوی، برای این اثر، هشت نسخه قدیمی را برمی‎شمرد، سپس می‎گوید: به نسخه‎ای که از روی نسخه محقق نوری نوشته شده بود، دست یافتم، ولی دیدم نسخه [[حر عاملی، محمد بن حسن|شیخ حر عاملی]] از آن کامل‎تر و صحیح‎تر است؛ لذا اعتماد بر نسخه حر را ترجیح دادم و گاهی برای تصحیح کلمات و یا توضیحات دیگر، به نسخه مزبور نیز مراجعه کردم<ref>ر.ک: همان، ص26</ref>.

قبلا برای این اثر، کتاب‎شناسی مناسب تهیه ‎شده است؛ لذا در اینجا به ویژگی‎های تصحیح محقق اشاره می‎شود.

[[موسوي، علاء الدين|علاءالدین موسوی]]، بر این اثر پاورقی‎های بسیار سودمندی نگاشته است که مقایسه تک‎تک روایات کتاب سلیم بن قیس با دیگر کتاب‎های شیعی یکی از آن‎ها است. ایشان با مراجعه به بسیاری از آثار همچون کتب [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]]، [[ابن بابویه، محمد بن علی|شیخ صدوق]]، [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]]، [[مجلسی، محمدباقر|علامه مجلسی]] و بسیاری دیگر، روایات کتاب سلیم بن قیس را با روایات دیگر کتب مذکور مقایسه نموده و در صورت اختلاف در متن، به آن اشاره نموده است. علاوه بر این، ایشان به آثار و منابع اهل سنت نیز نیم‎نگاهی داشته است و درصورتی‎که روایتی از این کتاب در آثار آنان یافته، آن را مشخص کرده است<ref>ر.ک: پاورقی ص28، 133، 212</ref>.

از دیگر کارهای مفید ایشان ترجمه برخی از روات<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>، ذکر اختلاف نسخ<ref>ر.ک: همان، ص115، 122، 126</ref>، کیفیت ضبط کلمات<ref>رک: همان، ص132، 211</ref>، ذکر صحیح برخی از لغات<ref>ر.ک: همان، ص205، 152</ref>، تأویل برخی از روایات<ref>ر.ک: همان، ص204</ref> و ذکر آدرس آیات و روایات در پاورقی‎ها است.