۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
جز (جایگزینی متن - 'هندي' به 'هندی') |
||
خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
برخى مطالب مهم كتاب عبارتند از: 1. بيرون آوردن عرض بلد با بهرهگيرى از ستارگان ابدىالظهور و اشاره به رصدهاى بنىموسى،... تعيين عرض جرجانيه توسط بيرونى. 2. تعيين عرض يك شهر از روى عرض شهرى ديگر و رصد خجندى در رى. 3. بيرون آوردن ميل اعظم به صورت مستقل، اشاره به رصدهاى دانشمندان يونانى؛ همچون اراتستن، هيپارخوس و بطلميوس. | برخى مطالب مهم كتاب عبارتند از: 1. بيرون آوردن عرض بلد با بهرهگيرى از ستارگان ابدىالظهور و اشاره به رصدهاى بنىموسى،... تعيين عرض جرجانيه توسط بيرونى. 2. تعيين عرض يك شهر از روى عرض شهرى ديگر و رصد خجندى در رى. 3. بيرون آوردن ميل اعظم به صورت مستقل، اشاره به رصدهاى دانشمندان يونانى؛ همچون اراتستن، هيپارخوس و بطلميوس. | ||
بيرونى به ارصاد دانشمندان دور اسلامى؛ همچون اصحاب ممتحن، بنىموسى، ابوالفضل هروى و ابوجعفر خازن، عبدالرحمان صوفى، ابوالوفاى بوزجانى، ابوحامد صاغانى (يا صغانى)، ابوسهل كوهى، خجندى (با شرحى بسيار ستايشآميز و نسبتاً مفصل دربار سدس عظيم ساخت او موسوم به سدس فخرى در كوه طبرك چسبيده به شهر رى و شرحى دربار مكالم ابوريحان و خجندى در اين باره)، و رصدهاى خودش نيز به علل پديد آمدن اختلاف در اندازهها اشاره مىكند و از كسانى كه پيروى از محاسبات | بيرونى به ارصاد دانشمندان دور اسلامى؛ همچون اصحاب ممتحن، بنىموسى، ابوالفضل هروى و ابوجعفر خازن، عبدالرحمان صوفى، ابوالوفاى بوزجانى، ابوحامد صاغانى (يا صغانى)، ابوسهل كوهى، خجندى (با شرحى بسيار ستايشآميز و نسبتاً مفصل دربار سدس عظيم ساخت او موسوم به سدس فخرى در كوه طبرك چسبيده به شهر رى و شرحى دربار مكالم ابوريحان و خجندى در اين باره)، و رصدهاى خودش نيز به علل پديد آمدن اختلاف در اندازهها اشاره مىكند و از كسانى كه پيروى از محاسبات هندیان را به غلط، سبب اين اختلافها مىدانند، خرده مىگيرد. 4. پيدا كردن عرض بلد و ميل كلى از يكديگر: اشاره به برخى ارصاد و محاسبات خود مؤلف، و مطالبى از اين قبيل. 5. اقاليم سبعه: اشاره به ربع مسكون، اقليمهاى هفتگانه، روش محمد بن صباح در يافتن گشادگى مشرق كلى و سه رصد از بيرونى در اين باره. 6. شناختن اختلاف طول ميان شهرها: بيرونى نخست به نصفالنهار مبدأ طول شرقى يا غربى، تعريف طول و اختلاف طول و اندازهگيرى آن. استفاده از خسوف در اندازهگيرى اختلاف طول،... تعريف ميل و نحو اندازهگيرى آن مىپردازد. سپس از رسالهاى كه ابنسينا (در متن: ابوعلى سينوى) در تصحيح طول جرجان براى زرين گيس دختر شمسالمعالى نوشته است، به سختى انتقاد مىكند، رصد وى را غيرقابل اعتماد و ابوالفضل هروى را در اين قبيل كارها مقدم بر او مىداند. وى در پايان اين بخش روش عملى اندازهگيرى ارتفاع كوه و اندازهگيرى قوس يك درجه توسط خود مىپردازد. در پايان كتاب نيز به مجموعهاى از رصدهاى زمان اعتدال خريفى توسط دانشمندان پيش يا پس از اسلام مىپردازد. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == |
ویرایش