۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
همایون نامه: تاریخ منظوم حکیم زجاجی سراینده سده هفتم: تفاوت میان نسخهها
همایون نامه: تاریخ منظوم حکیم زجاجی سراینده سده هفتم (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۱ اکتبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۸:۰۷
، ۲۱ اکتبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'ه اند' به 'هاند'
جز (جایگزینی متن - 'ـ' به '') |
جز (جایگزینی متن - 'ه اند' به 'هاند') |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
شاعر بيش از شصت هزار بيت در وزن متقارب سروده كه در دو مجلد نوشته شده است. بخش دوم کتاب به حوادث پس از پیامبر تا نبرد ارسلان بن طغرل سلجوقی با برادرش اختصاص یافته است. | شاعر بيش از شصت هزار بيت در وزن متقارب سروده كه در دو مجلد نوشته شده است. بخش دوم کتاب به حوادث پس از پیامبر تا نبرد ارسلان بن طغرل سلجوقی با برادرش اختصاص یافته است. | ||
سراينده، | سراينده، بهاندازهاى به شاهنامه فردوسى نزديك مىشود و در شعر او زندگى مىكند كه گاه مصراع يا بيتى را از وى در شعرهاى خود مىگنجاند يا ابياتى را از او با پس و پيش كردنِ واژهها، از آنِ خود مىكند. خواننده كتاب خود، به هنگام مطالعه منظومه وى در خواهد يافت كه سراينده چه پايه و مايهاى در طبع آزمايى دارد يا از كتاب ارجمندِ شاهنامه تا چهاندازهاى بهره برده است. تعبيرها، تصويرها، تركيبها، واژهها و حتى شيوه خاصِّ بيان شاهنامهاى وى نيز در همين بررسى آشكار خواهد شد. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
در هر حال این اثر به لحاظ موضوعی از منظومه های دینی و تاریخیِ پیرو شاهنامه است و در متنِ ابیاتِ آن اشاره آشکاری به نامش وجود ندارد ولیکن در سرعنوان/ سرنویسِ یکی از بخش های نیمه نخستِ آن در نسخه متن، «همایون نامه» نامیده شده است و خودِ زجّاجی هم در بیتی گفته است: بگویم من این نامه بی همال چو نامش همایون گرفتم به فال. | در هر حال این اثر به لحاظ موضوعی از منظومه های دینی و تاریخیِ پیرو شاهنامه است و در متنِ ابیاتِ آن اشاره آشکاری به نامش وجود ندارد ولیکن در سرعنوان/ سرنویسِ یکی از بخش های نیمه نخستِ آن در نسخه متن، «همایون نامه» نامیده شده است و خودِ زجّاجی هم در بیتی گفته است: بگویم من این نامه بی همال چو نامش همایون گرفتم به فال. | ||
بر این اساس این منظومه در فهرستها و کتاب شناسی های معدودی که از آن یاد | بر این اساس این منظومه در فهرستها و کتاب شناسی های معدودی که از آن یاد کردهاند و نیز متنِ مصحَّحِ اثر، «همایون نامه» خوانده شده است. همان گونه که نگارنده در جای دیگر احتمال داده شاید «همایون نامه» نامیده شدن این منظومه به احترام و مبارکیِ موضوعِ بخشِ اوّلِ آن باشد که سرگذشت رسول اسلام(ص) و آراسته به نام همایون ایشان است<ref>همان</ref>. | ||
تاریخ آغاز و پایان نظم همایون نامه دقیقاً معلوم نیست امّا زجّاجی در یک جا از پنجاه و هشت سالگی خویش سخن گفته است که اگر سال تولّد وی احتمالاً (608 ﻫ.ق.) باشد نشان می دهد در حدود سال (666 ﻫ.ق) مشغول کار نظم کتاب بوده و چون در جاهای دیگر به شصت و هفت و شصت و هشت سالگی خود هم اشاره کرده می توان گفت این کار ده سال بعد از آن (سال های 676 و 675 ﻫ.ق.) نیز ادامه داشته است. زجّاجی در بیتی در نیمه نخستِ منظومه گفته که بیش از بیست سال است که سرگرم سرایش آن است و این با در نظر داشتنِ حجمِ متن پذیرفتنی است<ref>همان</ref>. | تاریخ آغاز و پایان نظم همایون نامه دقیقاً معلوم نیست امّا زجّاجی در یک جا از پنجاه و هشت سالگی خویش سخن گفته است که اگر سال تولّد وی احتمالاً (608 ﻫ.ق.) باشد نشان می دهد در حدود سال (666 ﻫ.ق) مشغول کار نظم کتاب بوده و چون در جاهای دیگر به شصت و هفت و شصت و هشت سالگی خود هم اشاره کرده می توان گفت این کار ده سال بعد از آن (سال های 676 و 675 ﻫ.ق.) نیز ادامه داشته است. زجّاجی در بیتی در نیمه نخستِ منظومه گفته که بیش از بیست سال است که سرگرم سرایش آن است و این با در نظر داشتنِ حجمِ متن پذیرفتنی است<ref>همان</ref>. | ||