پرش به محتوا

روش تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه: همراه با اسناد و مدارک نهج‌البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'مدارك ' به 'مدارک '
جز (جایگزینی متن - ' | تعداد جلد =' به '| تعداد جلد =')
جز (جایگزینی متن - 'مدارك ' به 'مدارک ')
خط ۲۶: خط ۲۶:
}}
}}
   
   
'''روش تحقيق در اسناد و مدارك نهج‌البلاغه''' كتابى است به زبان فارسى نوشته حجت‌الاسلام [[دشتی، محمد|محمد دشتى]] كه به بررسى روش تحقيق در اسناد نهج‌البلاغه مى‌پردازد.
'''روش تحقيق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه''' كتابى است به زبان فارسى نوشته حجت‌الاسلام [[دشتی، محمد|محمد دشتى]] كه به بررسى روش تحقيق در اسناد نهج‌البلاغه مى‌پردازد.


== ساختار ==
== ساختار ==
خط ۳۶: خط ۳۶:
در فصل نخست با عنوان "روش تحقيق" مؤلف به موضوعات ذيل پرداخته است:
در فصل نخست با عنوان "روش تحقيق" مؤلف به موضوعات ذيل پرداخته است:


1-ضرورت جمع‌آورى مدارك نهج‌البلاغه
1-ضرورت جمع‌آورى مدارک نهج‌البلاغه


مؤلف در اين بخش، جمع‌آورى مدارك نهج‌البلاغه را يكى از بهترين روش‌هاى پاسخ‌گويى و عملى‌ترين راه رفع شبهاتى كه درباره نهج‌البلاغه ايراد شده است، مى‌داند و با يادآورى اين نكته كه بسيارى از خطبه‌ها و نامه‌هاى حضرت در كتب شيعه و اهل سنت، قبل از [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]، مورد بحث و بررسى قرار گرفته، اين اشكالات را قابل پاسخ‌گويى مى‌داند.
مؤلف در اين بخش، جمع‌آورى مدارک نهج‌البلاغه را يكى از بهترين روش‌هاى پاسخ‌گويى و عملى‌ترين راه رفع شبهاتى كه درباره نهج‌البلاغه ايراد شده است، مى‌داند و با يادآورى اين نكته كه بسيارى از خطبه‌ها و نامه‌هاى حضرت در كتب شيعه و اهل سنت، قبل از [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]، مورد بحث و بررسى قرار گرفته، اين اشكالات را قابل پاسخ‌گويى مى‌داند.


2-روش نويسندگان مدارك نهج‌البلاغه
2-روش نويسندگان مدارک نهج‌البلاغه


در اين بخش، مؤلف با يادآورى تلاش دانشمندان بيدار و پژوهش‌گران هشيار شيعه، در راه اثبات اصالت و سلامت نهج‌البلاغه، به روش‌هاى ايشان در اين رابطه اشاره مى‌كند. از نظر ايشان، اين نويسندگان چهار روش را در بررسى مدارك نهج‌البلاغه در پيش گرفته‌اند:
در اين بخش، مؤلف با يادآورى تلاش دانشمندان بيدار و پژوهش‌گران هشيار شيعه، در راه اثبات اصالت و سلامت نهج‌البلاغه، به روش‌هاى ايشان در اين رابطه اشاره مى‌كند. از نظر ايشان، اين نويسندگان چهار روش را در بررسى مدارک نهج‌البلاغه در پيش گرفته‌اند:


اول: گروهى براى جمع‌آورى همه اسناد و مدارك نهج‌البلاغه تلاش‌هاى طاقت‌فرسايى را انجام داده‌اند.
اول: گروهى براى جمع‌آورى همه اسناد و مدارک نهج‌البلاغه تلاش‌هاى طاقت‌فرسايى را انجام داده‌اند.


دوم: گروهى ديگر در رابطه با تحقيقات مختلف خودشان آنچه را يافتند، جمع‌آورى و به صورت كتاب مستقلى عرضه نموده‌اند و در مقام جمع‌آورى همه مدارك اين كتاب نبوده‌اند.
دوم: گروهى ديگر در رابطه با تحقيقات مختلف خودشان آنچه را يافتند، جمع‌آورى و به صورت كتاب مستقلى عرضه نموده‌اند و در مقام جمع‌آورى همه مدارک اين كتاب نبوده‌اند.


سوم: بعضى از نويسندگان اسناد و مدارك نهج‌البلاغه، منابع قبل از سال 400ق. را ملاك كار خود قرار داده و به بررسى منابع پس از آن نپرداختند.
سوم: بعضى از نويسندگان اسناد و مدارک نهج‌البلاغه، منابع قبل از سال 400ق. را ملاك كار خود قرار داده و به بررسى منابع پس از آن نپرداختند.


چهارم: برخى هم بر اساس ملاك‌ها و متدهاى گوناگون شناسايى، اسناد و مدارك را به قبل از سال 400ق. محدود نكرده، بلكه از منابع معاصرين [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] و پس از آن نيز استفاده نموده‌اند.
چهارم: برخى هم بر اساس ملاك‌ها و متدهاى گوناگون شناسايى، اسناد و مدارک را به قبل از سال 400ق. محدود نكرده، بلكه از منابع معاصرين [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] و پس از آن نيز استفاده نموده‌اند.


3-نقد و بررسى روش‌ها
3-نقد و بررسى روش‌ها


در اين بخش مؤلف به نقد و بررسى روش نويسندگان آثارى؛ چون: كتاب مدارك نهج‌البلاغه نوشته علامه کاشف‎الغطاء، كتاب استناد نهج‌البلاغه، نوشته امتياز على عرشى، بحثى كوتاه پيرامون مدارك نهج‌البلاغه، [[استادی، رضا|رضا استادى]]، [[شرح نهج‌البلاغة (ابن ابي‌الحديد)|شرح نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحديد]] و...در بررسى مدارك و اسناد نهج‌البلاغه پرداخته و به اين نتيجه مى‌رسد كه اين راه؛ يعنى بررسى مدارك اين كتاب ارزشمند هنوز به پايان نرسيده و بايد تحقيقات گسترده و همه جانبه‌اى در اين زمينه انجام گيرد.
در اين بخش مؤلف به نقد و بررسى روش نويسندگان آثارى؛ چون: كتاب مدارک نهج‌البلاغه نوشته علامه کاشف‎الغطاء، كتاب استناد نهج‌البلاغه، نوشته امتياز على عرشى، بحثى كوتاه پيرامون مدارک نهج‌البلاغه، [[استادی، رضا|رضا استادى]]، [[شرح نهج‌البلاغة (ابن ابي‌الحديد)|شرح نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحديد]] و...در بررسى مدارک و اسناد نهج‌البلاغه پرداخته و به اين نتيجه مى‌رسد كه اين راه؛ يعنى بررسى مدارک اين كتاب ارزشمند هنوز به پايان نرسيده و بايد تحقيقات گسترده و همه جانبه‌اى در اين زمينه انجام گيرد.


4-روش ما در كتاب حاضر
4-روش ما در كتاب حاضر
خط ۶۲: خط ۶۲:
از جمله ويژگى‌هايى كه وى براى اثر حاضر برمى‌شمارد، مى‌توان به ويژگى‌هاى ذيل اشاره كرد:
از جمله ويژگى‌هايى كه وى براى اثر حاضر برمى‌شمارد، مى‌توان به ويژگى‌هاى ذيل اشاره كرد:


الف: كشف و شناسايى مدارك و اسناد به عصر و زمان خاصى اختصاص نيافته است.
الف: كشف و شناسايى مدارک و اسناد به عصر و زمان خاصى اختصاص نيافته است.


ب: تلاش شده تا سال وفات نويسندگان منابع روائى و تاريخى ذكر شود.
ب: تلاش شده تا سال وفات نويسندگان منابع روائى و تاريخى ذكر شود.


ج: براى استخراج همه مدارك و اسناد سعى شده از كتب ابزارى استفاده شود و به وسيله معجم‌المفهرس، منابع روائى با نهج‌البلاغه تطبيق داده شده و مدارك لازم كشف گردد.
ج: براى استخراج همه مدارک و اسناد سعى شده از كتب ابزارى استفاده شود و به وسيله معجم‌المفهرس، منابع روائى با نهج‌البلاغه تطبيق داده شده و مدارک لازم كشف گردد.


مؤلف مدعى است با اين روش، مدارك و اسناد كتاب حاضر دو برابر كل مدارك و اسناد همه كتب مصادر نهج‌البلاغه است.
مؤلف مدعى است با اين روش، مدارک و اسناد كتاب حاضر دو برابر كل مدارک و اسناد همه كتب مصادر نهج‌البلاغه است.


5- كيفيت كشف و شناسايى مدارك نهج‌البلاغه
5- كيفيت كشف و شناسايى مدارک نهج‌البلاغه


در اين بخش مؤلف مراحل داوزده‌گانه كشف و شناسايى مدارك را معرفى مى‌نمايد.
در اين بخش مؤلف مراحل داوزده‌گانه كشف و شناسايى مدارک را معرفى مى‌نمايد.


6-مشكلات كار جمع‌آورى اسناد و مدارك
6-مشكلات كار جمع‌آورى اسناد و مدارك


7-روش تحقيق در اسناد و مدارك نهج‌البلاغه
7-روش تحقيق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه


در اين بخش نويسنده به سه روش: بررسى تطبيقى و مقايسه‌اى، طبقه‌بندى مدارك و اسناد نهج‌البلاغه و روش بررسى امتيازات و ويژگى‌هاى مدارك و اسناد نهج‌البلاغه به عنوان برخى از روش‌هاى تحقيق در اسناد و مدارك نهج‌البلاغه اشاره مى‌كند. به گفته مؤلف، اين روش‌ها هم به روش تحقيق، و هم به شيوه‌هاى تدريس اسناد و مدارك نهج‌البلاغه مربوط مى‌گردد.
در اين بخش نويسنده به سه روش: بررسى تطبيقى و مقايسه‌اى، طبقه‌بندى مدارک و اسناد نهج‌البلاغه و روش بررسى امتيازات و ويژگى‌هاى مدارک و اسناد نهج‌البلاغه به عنوان برخى از روش‌هاى تحقيق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه اشاره مى‌كند. به گفته مؤلف، اين روش‌ها هم به روش تحقيق، و هم به شيوه‌هاى تدريس اسناد و مدارک نهج‌البلاغه مربوط مى‌گردد.


8-روش تدريس در مدارك نهج‌البلاغه
8-روش تدريس در مدارک نهج‌البلاغه


مؤلف در اين بخش به بيان روش‌ها و شيوه‌هاى تدريس مدارك و اسناد نهج‌البلاغه مى‌پردازد.
مؤلف در اين بخش به بيان روش‌ها و شيوه‌هاى تدريس مدارک و اسناد نهج‌البلاغه مى‌پردازد.


9-خطبه‌ها و نامه‌ها و حكمت‌هاى مشترك
9-خطبه‌ها و نامه‌ها و حكمت‌هاى مشترك
خط ۹۴: خط ۹۴:
11-تذكرات ضرورى
11-تذكرات ضرورى


فصل دوم: اسناد و مدارك خطبه‌هاى نهج‌البلاغه
فصل دوم: اسناد و مدارک خطبه‌هاى نهج‌البلاغه


در اين بخش مؤلف بر اساس ده نسخه (المعجم، صبحى، فيض، ابن ميثم، فى ظلال، الخوئى، ابن ابى‌الحديد، عبده، ملافتح‌الله و ملا صالح) مدارك و اسناد تك تك خطبه‌ها و نامه‌ها و كلمات حكمت‌آميز نهج‌البلاغه را ذكر مى‌كند.
در اين بخش مؤلف بر اساس ده نسخه (المعجم، صبحى، فيض، ابن ميثم، فى ظلال، الخوئى، ابن ابى‌الحديد، عبده، ملافتح‌الله و ملا صالح) مدارک و اسناد تك تك خطبه‌ها و نامه‌ها و كلمات حكمت‌آميز نهج‌البلاغه را ذكر مى‌كند.


در فصل سوم به معرفى اسناد و مدارك نامه‌هاى نهج‌البلاغه بر اساس ده نسخه ذكر شده پرداخته شده و اختلاف شماره‌هاى نسخ مذكور به همراه تاريخ وفات مؤلف ان مدارك نهج‌البلاغه ذكر شده است.
در فصل سوم به معرفى اسناد و مدارک نامه‌هاى نهج‌البلاغه بر اساس ده نسخه ذكر شده پرداخته شده و اختلاف شماره‌هاى نسخ مذكور به همراه تاريخ وفات مؤلف ان مدارک نهج‌البلاغه ذكر شده است.


در فصل چهارم اسناد و مدارك حكمت‌هاى نهج‌البلاغه معرفى گرديده است.
در فصل چهارم اسناد و مدارک حكمت‌هاى نهج‌البلاغه معرفى گرديده است.


در فصل پنجم مدارك و اسناد كلمات غريب(اعجاب آور و بى نظير) حضرت معرفى گرديده است.
در فصل پنجم مدارک و اسناد كلمات غريب(اعجاب آور و بى نظير) حضرت معرفى گرديده است.


در فصل ششم به كتاب‌شناسى مصادرى كه مؤلف براى استخراج مدارك و اسناد نهج‌البلاغه از آن‌ها بهره برده به همراه تاريخ وفات مؤلف ان كتب مذكور پرداخته شده است.
در فصل ششم به كتاب‌شناسى مصادرى كه مؤلف براى استخراج مدارک و اسناد نهج‌البلاغه از آن‌ها بهره برده به همراه تاريخ وفات مؤلف ان كتب مذكور پرداخته شده است.


در فصل هفتم هم أعلام موجود در اسناد و مدارك نهج‌البلاغه معرفى گرديده است. در اين فصل علاوه بر مشخصات نويسندگان كتب مصادر، تاريخ وفات ايشان و نيز اسامى و تعداد كتب ايشان ذكر گرديده است.
در فصل هفتم هم أعلام موجود در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه معرفى گرديده است. در اين فصل علاوه بر مشخصات نويسندگان كتب مصادر، تاريخ وفات ايشان و نيز اسامى و تعداد كتب ايشان ذكر گرديده است.


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش