۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
شرح منازل السائرين (عبدالرزاق کاشانی): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - '==پانویس == <references />' به '==پانویس== <references/>') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
بيدار | بيدار | ||
| مکان نشر =قم - ایران | | مکان نشر =قم - ایران | ||
| سال نشر = 1385 ش | | سال نشر = 1385 ش یا 1427 ق | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10417AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10417AUTOMATIONCODE | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
'''شرح منازل السائرين'''، اثر [[عبدالرزاق کاشی، عبدالرزاق بن جلال‌الدین|كمال‌الدين عبدالرزاق قاسانى]] (735ق)، شرحى بر «منازل السائرين» [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصارى]] (481ق) است. شارح، «منازل السائرين» را به زبان خود منازل؛ يعنى عربى شرح كرده و اين مهم را به درخواست غياث‌الدين محمد بن رشيدالدين فضل‌الله، وزير سلطان ابوسعيد بهادرخان (736-716) به انجام رسانده و در تاريخ دوشنبه، بيست رجب 731، در ربع رشيدى تبريز از تأليف آن، فراغت يافته است. | '''شرح منازل السائرين'''، اثر [[عبدالرزاق کاشی، عبدالرزاق بن جلال‌الدین|كمال‌الدين عبدالرزاق قاسانى]] (735ق)، شرحى بر «منازل السائرين» [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصارى]] (481ق) است. شارح، «منازل السائرين» را به زبان خود منازل؛ يعنى عربى شرح كرده و اين مهم را به درخواست غياث‌الدين محمد بن رشيدالدين فضل‌الله، وزير سلطان ابوسعيد بهادرخان (736-716) به انجام رسانده و در تاريخ دوشنبه، بيست رجب 731، در ربع رشيدى تبريز از تأليف آن، فراغت يافته است. | ||
اين شرح، مهم‌ترين اثر شارح و در ميان شروح منازل، بهترين شرح و مهم‌ترين كتاب در حوزه عرفان عملى است و به تعبير استاد، [[آشتیانی، جلال‌الدین|سيد جلال‌الدين آشتيانى]]، شرح قاسانى بر «منازل السائرين» [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصارى]]، حاكى از عظمت و بزرگىِ نظر و مقام و سعه باع و تضلع كامل او در تصوف علمى است <ref>آشتيانى، 1380، ص 57</ref> | اين شرح، مهم‌ترين اثر شارح و در ميان شروح منازل، بهترين شرح و مهم‌ترين كتاب در حوزه عرفان عملى است و به تعبير استاد، [[آشتیانی، جلال‌الدین|سيد جلال‌الدين آشتيانى]]، شرح قاسانى بر «منازل السائرين» [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصارى]]، حاكى از عظمت و بزرگىِ نظر و مقام و سعه باع و تضلع كامل او در تصوف علمى است <ref>آشتيانى، 1380، ص 57</ref> پرورش يافتن شاگردانى چون [[قاضی سعید قمی، محمدسعید بن محمدمفید|قاضى سعيد قمى]] و قيصرى در مكتب عرفان عملى و نظرى ملا عبدالرزاق، خود دليل تبحر و تضلع اوست<ref>عابدى، 1373، ص 28</ref> البته قدرت فكر و باريك‌انديشى‌هاى قاسانى، نه تنها در «شرح منازل»، بلكه در ساير كتاب‌هاى او، مثل «شرح فصوص» بى‌نياز از تعريف است. | ||
«شرح منازل»، به‌صورت غير مزجى و بر وفق «منازل السائرين»، در ده قسم كلى باب‌بندى شده است. اين مقامات ده‌گانه، هريك، خود به ده باب منقسم مى‌باشد و هر قسم در سه مرحله در طول يكديگر بيان مى‌شود. شارح در اين مقام چنين مى‌فرمايد: «اندراج هريك تحت ديگرى، بسان اندراج و ترتب انواع و اجناس منطقى است كه هريك از اعالى را صورتى در اسافل و هريك از اسافل را صورتى در اعالى است؛ نه چون بالارونده از پلكان كه چون پاى از درجتى برداشت و به بالاتر جهيد در جهت، فروتر را فروهلد، بلكه در عين اينكه پاى در منزل برتر دارد، در منزل فروتر نيز حضورى و صورتى جداگانه دارد؛ بدين ترتيب، هريك از صد مقام به حسب صورتش در ديگر ابواب ده‌گانه، خود صد صورت دارد كه مجموعا هزار مى‌شود»<ref>تبادكانى، 1382، ص 22</ref> | «شرح منازل»، به‌صورت غير مزجى و بر وفق «منازل السائرين»، در ده قسم كلى باب‌بندى شده است. اين مقامات ده‌گانه، هريك، خود به ده باب منقسم مى‌باشد و هر قسم در سه مرحله در طول يكديگر بيان مى‌شود. شارح در اين مقام چنين مى‌فرمايد: «اندراج هريك تحت ديگرى، بسان اندراج و ترتب انواع و اجناس منطقى است كه هريك از اعالى را صورتى در اسافل و هريك از اسافل را صورتى در اعالى است؛ نه چون بالارونده از پلكان كه چون پاى از درجتى برداشت و به بالاتر جهيد در جهت، فروتر را فروهلد، بلكه در عين اينكه پاى در منزل برتر دارد، در منزل فروتر نيز حضورى و صورتى جداگانه دارد؛ بدين ترتيب، هريك از صد مقام به حسب صورتش در ديگر ابواب ده‌گانه، خود صد صورت دارد كه مجموعا هزار مى‌شود»<ref>تبادكانى، 1382، ص 22</ref> | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
ملا عبدالرزاق كاشى، داراى ذوقى سرشار و قلمى تواناست و قادر است كه مطالب مفصلى را با كمال سهولت، روان و جذاب و قابل فهم، به‌صورت اختصار درآورد<ref>جامى، 1370، ص 38</ref> | ملا عبدالرزاق كاشى، داراى ذوقى سرشار و قلمى تواناست و قادر است كه مطالب مفصلى را با كمال سهولت، روان و جذاب و قابل فهم، به‌صورت اختصار درآورد<ref>جامى، 1370، ص 38</ref> | ||
قاسانى در اين شرح، به‌سان شمارى از شروح، تحت تأثير مستقيم عفيف‌الدين تلمسانى (690)<ref>عفيف‌الدين تلمسانى، از اكابر عرفا و دانشمندان و يكى از مؤلفان بزرگ در عرفان علمى و عملى است. بر «منازل السائرين» خواجه عبدالله و «فصوص الحكم» [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] شرح نوشته است و به فارسى نيز اثرى از او ديده شده است، با اينكه او از مردم مغرب عربى است. برخى گويند: شرح او بر «منازل»، اولين شرح است و عارف نامدار عبدالرزاق كاشى، شرح او را ديده است، ولى شرحى بر «منازل» موجود است كه زمان تأليف آن مقدم بر زمان تأليف شرح تلمسانى است (فرغانى، 1379، ص 41)</ref> | قاسانى در اين شرح، به‌سان شمارى از شروح، تحت تأثير مستقيم عفيف‌الدين تلمسانى (690)<ref>عفيف‌الدين تلمسانى، از اكابر عرفا و دانشمندان و يكى از مؤلفان بزرگ در عرفان علمى و عملى است. بر «منازل السائرين» خواجه عبدالله و «فصوص الحكم» [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] شرح نوشته است و به فارسى نيز اثرى از او ديده شده است، با اينكه او از مردم مغرب عربى است. برخى گويند: شرح او بر «منازل»، اولين شرح است و عارف نامدار عبدالرزاق كاشى، شرح او را ديده است، ولى شرحى بر «منازل» موجود است كه زمان تأليف آن مقدم بر زمان تأليف شرح تلمسانى است (فرغانى، 1379، ص 41)</ref> است و در غالب مطالب از وى پيروى كرده است؛ به اضافه فوايدى كه در تشريح مطالب از خود افزوده است با اين تفاوت كه زبانى فنى‌تر از تلمسانى دارد و بيشتر از وى اصطلاحات عرفانى را استفاده مى‌كند <ref>تبادكانى، 1382، ص 31</ref> و به فرموده [[آشتیانی، جلال‌الدین|استاد آشتيانى]]، اگر هيچ شرحى بر «منازل» خواجه عبدالله در دسترس محقق كاشانى نبود، بازهم او در كار خود توفيق حاصل مى‌كرد<ref>قيصرى، 1386، ص 6</ref> | ||
شايان توجه اينكه از لحاظ كتاب‌شناسى، اين شرح مشتمل بر صحيح‌ترين ضبط متن منازل است، چرا كه به‌تصريح كاشانى در پايان كتاب، نسخه‌اى از متن «منازل السائرين» كه آن را نزد شيخ‌الاسلام انصارى خوانده بودند و اجازه شيخ به خط خود وى، مورخ 453 در هامش آن بوده است، او شرح خود را بر اساس ضبط آن نسخه مى‌نگارد.<ref>تبادكانى، 1382، ص 31</ref> | شايان توجه اينكه از لحاظ كتاب‌شناسى، اين شرح مشتمل بر صحيح‌ترين ضبط متن منازل است، چرا كه به‌تصريح كاشانى در پايان كتاب، نسخه‌اى از متن «منازل السائرين» كه آن را نزد شيخ‌الاسلام انصارى خوانده بودند و اجازه شيخ به خط خود وى، مورخ 453 در هامش آن بوده است، او شرح خود را بر اساس ضبط آن نسخه مى‌نگارد.<ref>تبادكانى، 1382، ص 31</ref> | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
{{ب|''ما وحد الواحد من واحد''|2=''اذ كل من وحده جاحد''}} | {{ب|''ما وحد الواحد من واحد''|2=''اذ كل من وحده جاحد''}} | ||
{{ب|''توحيد من ينطق عن نعته''|2=''عارية أبطلها الواحد''}} | {{ب|''توحيد من ينطق عن نعته''|2=''عارية أبطلها الواحد''}} | ||
{{ب|''توحيده إيّاه توحيده''|2=''و نعت من ينعته لاحد''}}{{پایان شعر}}<ref>همان، ص 32</ref> | {{ب|''توحيده إيّاه توحيده''|2=''و نعت من ينعته لاحد''}}{{پایان شعر}}<ref>همان، ص 32</ref> و <ref>قاسانى، 1381، ص 618</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||