۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تاريخ الأدب في إيران من الفردوسي إلى السعدي (تعريب): تفاوت میان نسخه‌ها
تاريخ الأدب في إيران من الفردوسي إلى السعدي (تعريب) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۰۰:۳۲
، ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'فارسى' به 'فارسی'
جز (جایگزینی متن - '==ساختار== ' به '==ساختار== ') |
جز (جایگزینی متن - 'فارسى' به 'فارسی') |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ الأدب في إيران من الفردوسي إلى السعدي''' كتابى است به زبان عربى دربارۀ ادبيات | '''تاريخ الأدب في إيران من الفردوسي إلى السعدي''' كتابى است به زبان عربى دربارۀ ادبيات فارسی، شرح احوال، آثار شاعران و نويسندگان ايرانى از زمان فردوسى تا سعدى شيرازى، كه از متن انگليسى آن، كه توسط [[براون، ادوارد گرانویل|ادوارد گرانويل براون]]، خاورشناس انگليسى نوشته شده، برگردان شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
تاريخ ادبى ايران در چهار مجلد از 1281 تا 1303ش / 1902 تا 1924 در انگلستان منتشر شد. پيش از تأليف و انتشار اين اثر، كتاب‌هاى ديگرى به زبان‌هاى اروپايى درباره تاريخ ادبيات | تاريخ ادبى ايران در چهار مجلد از 1281 تا 1303ش / 1902 تا 1924 در انگلستان منتشر شد. پيش از تأليف و انتشار اين اثر، كتاب‌هاى ديگرى به زبان‌هاى اروپايى درباره تاريخ ادبيات فارسی نوشته شده بود؛ ولى هيچ يك از لحاظ وسعت دامنه تحقيق و تنوع موضوعات و جامعيت با آن برابر نيست. | ||
[[براون، ادوارد گرانویل|براون]] براى گردآورى مطالب و مواد كار خود از بيشتر آثار چاپ شده و تحقيقات دانشمندان غربى و ايرانى - كه تا آن زمان در دسترس وى بوده - بهره گرفته، بسيارى از نسخه‌هاى خطى و منابع و مدارك شناخته شده در كتابخانه‌هاى انگلستان و ساير كشورهاى اروپايى را زيرنظر داشته و از صاحب‌نظران و محققان تاريخ و ادب و فرهنگ ايرانى نيز يارى جسته است. وى نخستين كسى است كه تاريخ ادبيات | [[براون، ادوارد گرانویل|براون]] براى گردآورى مطالب و مواد كار خود از بيشتر آثار چاپ شده و تحقيقات دانشمندان غربى و ايرانى - كه تا آن زمان در دسترس وى بوده - بهره گرفته، بسيارى از نسخه‌هاى خطى و منابع و مدارك شناخته شده در كتابخانه‌هاى انگلستان و ساير كشورهاى اروپايى را زيرنظر داشته و از صاحب‌نظران و محققان تاريخ و ادب و فرهنگ ايرانى نيز يارى جسته است. وى نخستين كسى است كه تاريخ ادبيات فارسی را از آغاز ظهور آن تا اوايل سده چهاردهم، به شيوه‌اى تحليلى و انتقادى بررسى كرده و سير و تحول تاريخى آن را به صورت جريانى گسترده و به هم پيوسته و بر اساس طرحى منسجم و جامع عرضه كرده است. مؤلف، به گفته خودش، كوشيده كه تاريخ مردم ايران و چگونگى حيات فرهنگى آنان را، بدانسان كه در ادبياتشان جلوه‌گر است، عرضه كند. از اين‌رو به آثار فارسی شاعران و نويسندگان غيرايرانى كه در خارج از ايران نوشته شده است، كمتر توجه داشته، و در عوض شرح احوال و افكار و آثار ايرانيانى را كه به عربى نوشته‌اند، به تناسب دامنه كار خود با تفصيل بيشتر باز گفته است. به همين سبب نام كتاب را، به جاى «تاريخ ادبيات فارسی»، تاريخ ادبى ايران گذاشته است. | ||
نسخه حاضر، در برنامه كه جلد دوم اين مجموعه است، در 1906م. با عنوان "تاريخ ادبى ايران: از فردوسى تا سعدى" انتشار يافت. مؤلف در فصل اول اين جلد، درباره اصول نقد شعر و اشكال و انواع نظم | نسخه حاضر، در برنامه كه جلد دوم اين مجموعه است، در 1906م. با عنوان "تاريخ ادبى ايران: از فردوسى تا سعدى" انتشار يافت. مؤلف در فصل اول اين جلد، درباره اصول نقد شعر و اشكال و انواع نظم فارسی بحث كرده است. فصل دوم با آغاز حكومت غزنويان و شرح اوضاع سياسى و اجتماعى ايران در سده پنجم شروع مى‌شود و با ذكر احوال و آثار شاعران و نثرنويسان آن دوره ادامه مى‌يابد. مطالب مربوط به فردوسى، اسدى، [[ابن‌سینا، حسین بن عبدالله|بوعلى سينا]]، و نكاتى كه درباره آثار آنان گفته شده، حاكى از وسعت اطلاع و دقت نظر مؤلف است. ليكن برخى از مندرجات اين بخش، چون انتساب كتاب ترجمان البلاغه به فرخى سيستانى، ذكر منظومه يوسف و زليخا به نام فردوسى، و سخن از دو اسدى پسر و پدر كه مبتنى بر اطلاعات مؤلف در زمان تأليف است، امروز مردود به شمار مى‌رود. فصل سوم تا پايان فصل ششم به تاريخ عصر سلجوقى و رويدادهاى مهم آن و شرح احوال و آثار شاعران و نويسندگان آن عصر اختصاص دارد. از فصل هفتم تاريخ عصر مغول آغاز مى‌شود و با شرح خونريزى‌هاى چنگيز و هولاكو، انقراض خلافت عباسيان، و قلع و قمع فداييان اسماعيلى و در فصول پايانى با شرح اوضاع علمى و ادبى اين عصر و گزارشى از احوال و آثار شاعران بزرگ اين دوران ([[عطار، محمد بن ابراهیم|عطار]]، [[مولوی، جلال‌الدین محمد|مولوى]]، [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]]) ادامه مى‌يابد. | ||
==وضعيت == | ==وضعيت == | ||
مجلدات چهارگانه اين تأليف در چند دهه اخير به | مجلدات چهارگانه اين تأليف در چند دهه اخير به فارسی ترجمه و چاپ شده است. جلد اول: تاريخ ادبى ايران از قديمى‌ترين روزگاران تا زمان فردوسى، جريان تحول زبان فارسی و سير عقايد و افكار در ايران، ترجمه على پاشا صالح (چاپ اول 1333ش)؛ جلد دوم: نيمه نخست تاريخ ادبيات ايران، از فردوسى تا [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]]، ترجمه [[مجتبایی، فتح‌الله|فتح‌اللّه مجتبائى]] (چاپ اول 1341ش)، و نيمه دوم از سنايى تا سعدى، كتاب دوم از مجلّد دوم تاريخ ادبى ايران، ترجمه [[صدری افشار، غلامحسین|غلامحسين صدرى افشار]] (چاپ اول 1351ش) و ترجمه مجدد اين جلد به قلم على پاشا صالح (چاپ 1358ش)؛ جلد سوم: تاريخ ادبى ايران، از [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدى]] تا [[جامی، عبدالرحمن|جامى]]، ترجمۀ [[حکمت، علی‌اصغر|على اصغر حكمت]] (چاپ اول 1327ش)؛ جلد چهارم: تاريخ ادبيات ايران، از آغاز عهد صفويه تا زمان حاضر، ترجمه رشيد ياسمى (چاپ اول 1316ش) و ترجمۀ مجدد كامل آن، تاريخ ادبيات ايران، از صفويه تا عصر حاضر به قلم بهرام مقدادى (چاپ تهران 1369ش). | ||
نسخه حاضر، در برنامه مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم مؤلف و نيز پاورقى‌هايى به خامه مترجم، فهرست مطالب در آغاز كتاب و فهرست(كشاف) اسامى كتاب‌ها، اعلام و مكان‌ها مى‌باشد. | نسخه حاضر، در برنامه مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم مؤلف و نيز پاورقى‌هايى به خامه مترجم، فهرست مطالب در آغاز كتاب و فهرست(كشاف) اسامى كتاب‌ها، اعلام و مكان‌ها مى‌باشد. | ||