همایون نامه: تاریخ منظوم حکیم زجاجی سراینده سده هفتم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''همايون‌نامه'''، نوشته حكيم زجاجى، منظومه ای است در بحر متقارب که رویدادهای تاریخ اسلام را به تصویر کشیده است. این اثر توسط علی پیرنیا مورد تصحیح قرار گرفته است.  

اين منظومه، اثر طبع سراينده‌اى در سده هفتم در تبريز است كه شاه‌نامه را نمونه ذوق و پسند خاطرِ خود كرد و به پيروى از آن، اين دفتر را ساخت. شاعرانى در شمال غربى ايران، در نيمه دوم سده ششم، پيدا شدند كه كارشان با شاعرانِ سرزمين ادب‌پرورِ خراسان متفاوت بود. نام‌دارانى چون ابوالعلاى گنجوى، قوامى گنجوى، فلكى شروانى، خاقانى شروانى و نظامى گنجوى در آذربايجان از اين دسته‌اند و شايد شعر حكيم زجّاجى را كه در ميانه سده هفتم مى‌زيست، دنباله شيوه و حركت همانان بتوان شمرد. اين كتاب با گزارش‌هايى از رويدادهاى روزگار بنى اميه آغاز مى‌شود و همه رويدادهاى دوران امويان و عباسيان و خروج مغول و سقوط خلافت بغداد را در بر مى‌گيرد. تاريخ سرايش اين منظومه دانسته نيست، اما گمان مى‌رود كه زجاجى در 68 سالگى به پايان سرودنِ بخشى از اشعار رسيده باشد؛ زيرا وى در دو جا از اين تاريخ (ميان سال‌هاى 675 تا 680) به روشنى سخن مى‌گويد. او در دنباله ستايش صدرالدين زنجانى، از ده سال رنج خود در كار سامان‌دهى اين تاريخ منظوم ياد مى‌كند و مى‌گويد كه اين دفتر را به ياد زنجانى پرداخته است به اميد اينكه در روزگار پيرى از او دست‌گيرى شود.

== گزارش محتوا ==

در‌ هر‌ حال این اثر به لحاظ موضوعی از منظومه هـای دیـنی و تاریخیِ پیرو شاهنامه‌ است‌ و در‌ متنِ ابیاتِ آن اشاره آشکاری به نامش وجود ندارد ولیکن در سرعنوان/ سرنویسِ یـکی‌ از‌ بـخش هـای نیمه نخستِ آن در نسخه متن، «همایون نامه» نامیده شده است و خودِ زجـّاجی هـم در بـیتی گفته است: بگویم من این نامه بی همال چو‌ نامش‌ همایون گرفتم به فـال.