پرش به محتوا

همایون نامه: تاریخ منظوم حکیم زجاجی سراینده سده هفتم: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' هایی' به '‎هایی'
جز (جایگزینی متن - ' ها ' به '‎ها ')
جز (جایگزینی متن - ' هایی' به '‎هایی')
خط ۵۶: خط ۵۶:
== گزارش محتوا ==
== گزارش محتوا ==


همایون‌ نامه‌ منظومه‌ مفصّلی به بحر متقارب است‌ که‌ ظاهراً‌ در حدود شصت هزار بیت دارد و موضوع آن با گـزارش ولادت پیـامبر اکرم(ص) و رویدادهای صدر اسلام آغاز می‌ شود‌ و تا‌ وفات حضرت محمّد(ص) ادامه می یابد. این بخش‌ مربوط‌ به نیمه نخست منظومه است و نیمه دوم در یگانه نسخه فعلاً شناخته شده مـتن بـا حـوادث تاریخ اسلام در‌ روزگار‌ عبدالملک‌ بـن مـروان و حـجّاج و... آغاز می شود که دنباله موضوعی- منطقیِ‌ نیمه نخست نیست و در آغازِ آن افتادگی هایی هست. این نیمه با روایتِ برخی اخبار خـلفای امـوی و عـبّاسی‌ ادامه‌ می‌یابد‌ و بعد به تاریخ ایران از پادشاهیِ گـیومرث تـا نبرد ارسلان بن‌ طغرل‌ سلجوقی با برادرش محمّد می پردازد و به صورت ناتمام به پایان می رسد. دانسته نیست کـه‌ نـاقص‌ رهـا‌ شدنِ منظومه به سببِ درگذشتِ زجّاجی است و یا این کـه در تنها‌ دست‌ نویسِ‌ موجود از این نیمه- که البتّه متأخّر و کتابتِ سالِ (1092 ﻫ.ق.) است- آغـاز و پایـان افـتادگی دارد یا نه<ref>ایدنلو، سجاد، ص24</ref>.
همایون‌ نامه‌ منظومه‌ مفصّلی به بحر متقارب است‌ که‌ ظاهراً‌ در حدود شصت هزار بیت دارد و موضوع آن با گـزارش ولادت پیـامبر اکرم(ص) و رویدادهای صدر اسلام آغاز می‌ شود‌ و تا‌ وفات حضرت محمّد(ص) ادامه می یابد. این بخش‌ مربوط‌ به نیمه نخست منظومه است و نیمه دوم در یگانه نسخه فعلاً شناخته شده مـتن بـا حـوادث تاریخ اسلام در‌ روزگار‌ عبدالملک‌ بـن مـروان و حـجّاج و... آغاز می شود که دنباله موضوعی- منطقیِ‌ نیمه نخست نیست و در آغازِ آن افتادگی‎هایی هست. این نیمه با روایتِ برخی اخبار خـلفای امـوی و عـبّاسی‌ ادامه‌ می‌یابد‌ و بعد به تاریخ ایران از پادشاهیِ گـیومرث تـا نبرد ارسلان بن‌ طغرل‌ سلجوقی با برادرش محمّد می پردازد و به صورت ناتمام به پایان می رسد. دانسته نیست کـه‌ نـاقص‌ رهـا‌ شدنِ منظومه به سببِ درگذشتِ زجّاجی است و یا این کـه در تنها‌ دست‌ نویسِ‌ موجود از این نیمه- که البتّه متأخّر و کتابتِ سالِ (1092 ﻫ.ق.) است- آغـاز و پایـان افـتادگی دارد یا نه<ref>ایدنلو، سجاد، ص24</ref>.


در‌ هر‌ حال این اثر به لحاظ موضوعی از منظومه هـای دیـنی و تاریخیِ پیرو شاهنامه‌ است‌ و در‌ متنِ ابیاتِ آن اشاره آشکاری به نامش وجود ندارد ولیکن در سرعنوان/ سرنویسِ یـکی‌ از‌ بـخش هـای نیمه نخستِ آن در نسخه متن، «همایون نامه» نامیده شده است و خودِ زجـّاجی هـم در بـیتی گفته است: بگویم من این نامه بی همال چو‌ نامش‌ همایون گرفتم به فـال.
در‌ هر‌ حال این اثر به لحاظ موضوعی از منظومه هـای دیـنی و تاریخیِ پیرو شاهنامه‌ است‌ و در‌ متنِ ابیاتِ آن اشاره آشکاری به نامش وجود ندارد ولیکن در سرعنوان/ سرنویسِ یـکی‌ از‌ بـخش هـای نیمه نخستِ آن در نسخه متن، «همایون نامه» نامیده شده است و خودِ زجـّاجی هـم در بـیتی گفته است: بگویم من این نامه بی همال چو‌ نامش‌ همایون گرفتم به فـال.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش