۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مطلع الصباحتين و مجمع الفصاحتين: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره'
جز (جایگزینی متن - 'نهج البلاغه' به 'نهج‌البلاغه') |
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
«مطلع الصباحتين و مجمع الفصاحتين»، تأليف ابوالسعادات اسعد بن عبدالقاهر شفرويه اصفهانى از اعلام قرن هفتم هجرى (متوفى 635 / 640ق) است كه با تحقيق سيد صادق حسينى اشكورى منتشر شده است. صاحب «[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]]» از اين كتاب با نام «مجمع البحرين و مطلع السعادتين» ياد كرده است. برخى چون [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ تهرانى]] نيز «إكسير السعادتين» را با كتاب حاضر يكى دانسته‌اند<ref>مقدمه محقق، ص 19</ref> | «مطلع الصباحتين و مجمع الفصاحتين»، تأليف ابوالسعادات اسعد بن عبدالقاهر شفرويه اصفهانى از اعلام قرن هفتم هجرى (متوفى 635 / 640ق) است كه با تحقيق سيد صادق حسينى اشكورى منتشر شده است. صاحب «[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]]» از اين كتاب با نام «مجمع البحرين و مطلع السعادتين» ياد كرده است. برخى چون [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ تهرانى]] نيز «إكسير السعادتين» را با كتاب حاضر يكى دانسته‌اند<ref>مقدمه محقق، ص 19</ref> | ||
مؤلف در مقدمه كتاب، | مؤلف در مقدمه كتاب، درباره سبب نگارش اين اثر (كه آن را با استفاده از دو كتاب «نهج‌البلاغة» و «الشهاب» تدوين نموده است)، نوشته است: اتحاد در ارواح نبى اكرم(ص) و على(ع) و ائتلاف در طبايع و اخلاق آن دو بزرگوار، موجب تشابه كلام ايشان شده؛ لذا تصميم گرفتم كه برگزيده‌اى از انوار حكمت‌هاى آن دو را كه به‌لحاظ لفظ يا معنا و يا هر دو مطابقت دارند، در اين اثر گرد آورم<ref>همان، ص 15</ref> | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
بيشتر تأليفات شيخ شفرويه اصفهانى | بيشتر تأليفات شيخ شفرويه اصفهانى درباره فضائل و مناقب اهل‌بيت(ع) و اثبات حقانيت آنان و ردّ بر دشمنان آنهاست، اما اكنون پس از طىّ سده‌هاى متمادى از اين آثار تنها كتاب «مطلع الصباحتين» به دست ما رسيده است<ref>حسينى اشكورى، سيد صادق، ص 164</ref> | ||
مؤلف با انتخاب دو كتاب «شهاب الأخبار» كه مشتمل بر احاديث نبوى و مورد اعتماد عامه است و «نهج‌البلاغة» كه مشتمل بر احاديث و كلمات علوى و مورد استناد شيعه است و تطبيق بين اين كلمات، به اثبات ولايت [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] نيز پرداخته است؛ چراكه سرچشمه تمامى سخنان وى، همان كلمات نبوى است كه متصل به عالم وحى است. | مؤلف با انتخاب دو كتاب «شهاب الأخبار» كه مشتمل بر احاديث نبوى و مورد اعتماد عامه است و «نهج‌البلاغة» كه مشتمل بر احاديث و كلمات علوى و مورد استناد شيعه است و تطبيق بين اين كلمات، به اثبات ولايت [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] نيز پرداخته است؛ چراكه سرچشمه تمامى سخنان وى، همان كلمات نبوى است كه متصل به عالم وحى است. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
مؤلف قصد داشته در آينده از ديگر كتب صحاح اهل سنت نيز بر فرمايشات پيامبر اكرم(ص) بيفزايد كه مشكلات روزگار، وى را از اين تأليف بازداشته است<ref>مقدمه محقق، ص 15 و حسينى اشكورى، سيد صادق، ص 166</ref> | مؤلف قصد داشته در آينده از ديگر كتب صحاح اهل سنت نيز بر فرمايشات پيامبر اكرم(ص) بيفزايد كه مشكلات روزگار، وى را از اين تأليف بازداشته است<ref>مقدمه محقق، ص 15 و حسينى اشكورى، سيد صادق، ص 166</ref> | ||
درباره اهميت كتاب حاضر به برخى از نكات به‌طور خلاصه اشاره مى‌شود: | |||
1. تأليف اين كتاب كه در نيمه اول قرن هفتم (سال 635) بوده، سبب مى‌شود كه بتوان آن را به‌عنوان يكى از مصادر كهن حديث شيعه كه در آن روايات نبوى را نيز از مصادر عامه در بر دارد برشمرد. | 1. تأليف اين كتاب كه در نيمه اول قرن هفتم (سال 635) بوده، سبب مى‌شود كه بتوان آن را به‌عنوان يكى از مصادر كهن حديث شيعه كه در آن روايات نبوى را نيز از مصادر عامه در بر دارد برشمرد. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
3. آنچه بر اهميت اين تأليف مى‌افزايد اين است كه مؤلف در انتخاب احاديث از مهم‌ترين كتب مورد استناد شيعه و سنى بهره برده است؛ آثارى چون «نهج‌البلاغة» كه نياز به توضيح ندارد و شروح و ترجمه‌هاى فراوان «شهاب الأخبار» حاكى از اهميت آن مى‌باشد<ref>مقدمه محقق، ص 16 و 17؛ حسينى اشكورى، سيد صادق، ص 167</ref> | 3. آنچه بر اهميت اين تأليف مى‌افزايد اين است كه مؤلف در انتخاب احاديث از مهم‌ترين كتب مورد استناد شيعه و سنى بهره برده است؛ آثارى چون «نهج‌البلاغة» كه نياز به توضيح ندارد و شروح و ترجمه‌هاى فراوان «شهاب الأخبار» حاكى از اهميت آن مى‌باشد<ref>مقدمه محقق، ص 16 و 17؛ حسينى اشكورى، سيد صادق، ص 167</ref> | ||
مؤلف، ترتيب كتاب «شهاب الأخبار» را اصل كار خويش قرار داده است؛ به‌جز ابواب اول و سوم و دو باب آخر كتاب، در ديگر ابواب احاديثى ذكر شده كه در ابتداى آنها «مَن، اشفعوا، ما، لا و...» آمده است، ولى اين ترتيب كاملاً رعايت نشده، مثلاً حديث «إنّ الدنيا حلوة خضرة» را در باب اول ذكر كرده، بااينكه اين حديث در باب هفتم يا هشتم «شهاب» به دليل شروع شدن آن به «إنّ» مى‌باشد. مؤلف گاهى احاديث نبوى را پشت سر هم از ابواب مختلف گرد آورده؛ چراكه روايت علوى طولانى و مشتمل بر تمامى آن احاديث بوده است. گاه نيز احاديثى كه موضوع واحد داشته‌اند از دو يا چند باب گوناگون كنار هم آمده‌اند. | مؤلف، ترتيب كتاب «شهاب الأخبار» را اصل كار خويش قرار داده است؛ به‌جز ابواب اول و سوم و دو باب آخر كتاب، در ديگر ابواب احاديثى ذكر شده كه در ابتداى آنها «مَن، اشفعوا، ما، لا و...» آمده است، ولى اين ترتيب كاملاً رعايت نشده، مثلاً حديث «إنّ الدنيا حلوة خضرة» را در باب اول ذكر كرده، بااينكه اين حديث در باب هفتم يا هشتم «شهاب» به دليل شروع شدن آن به «إنّ» مى‌باشد. مؤلف گاهى احاديث نبوى را پشت سر هم از ابواب مختلف گرد آورده؛ چراكه روايت علوى طولانى و مشتمل بر تمامى آن احاديث بوده است. گاه نيز احاديثى كه موضوع واحد داشته‌اند از دو يا چند باب گوناگون كنار هم آمده‌اند. درباره احاديث علوى نيز گرچه اكثر خطبه‌ها و رسائل و يا كلمات قصار مستقلاً ذكر شده‌اند، ولى گاه مؤلف مضمونى واحد را از خطبه‌هاى مختلف [[امام على(ع)|اميرمؤمنان(ع)]] در كنار هم قرار داده است؛ مثلاً درباره تقوا در برگ 57 و 58 خطى جملات منتخب از پنج خطبه حضرت در كنار هم گرد آمده است و البته اين امر با مراجعه به خطبه‌ها مشخص مى‌شود؛ چراكه گاهى مؤلف بين خطبه‌ها نيز ارتباط ايجاد كرده، به‌نحوى كه مخلّ به معنى نمى‌باشد<ref>مقدمه محقق، ص 19 - 21؛ حسينى اشكورى، سيد صادق، ص 170 - 171</ref> | ||
از طرفى ديگر بنا بر تصريح مؤلف در ابتداى كتاب، گاهى كلام علوى بيش از حد مطلوب نگاشته شده و يا خطبه تماماً درج شده؛ چراكه بدون آن، ربط لفظى يا معنوى كلام حضرت به حديث نبوى به‌خوبى واضح نيست. | از طرفى ديگر بنا بر تصريح مؤلف در ابتداى كتاب، گاهى كلام علوى بيش از حد مطلوب نگاشته شده و يا خطبه تماماً درج شده؛ چراكه بدون آن، ربط لفظى يا معنوى كلام حضرت به حديث نبوى به‌خوبى واضح نيست. | ||