تيسير مصطلح الحديث: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

[[پرونده:NUR35105J1.jpg|بندانگشتی|تيسير مصطلح الحديث]]

{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"

|data-type='language'|عربي

|کد کنگره  

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏106‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏ط‎‏3‎‏ت‎‏9  

|موضوع  

|data-type='subject'|حديث - اصطلاحها و تعبيرها  

|-

|data-type='publisher'|

|-

|مکان نشر

|data-type='publishPlace'|

|-

||سال نشر

|ata-type='publishYear'|مجلد1: 1978م , 1398ق , 

|-class='articleCode'

'''تيسير مصطلح الحديث'''، اثر محمود طحان، کتابی است مختصر پیرامون اصطلاحات خاص حدیث که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.

نویسنده طی سالیان متمادی، به‎منظور تدریس علم مصطلح الحدیث، دو کتاب «علوم الحديث» ابن الصلاح و «التقريب» نووی را تدریس نموده و از آنجا که فهم این دو کتاب، با تمام ارزش و اعتباری که دارند، به دلیل تطویل یا اختصار در برخی مطالب، مشکل بوده، اقدام به تدوین اثر حاضر، نموده است<ref>ر.ک: مقدمه نخست، ص4</ref>.

کتاب با دو مقدمه از نویسنده آغاز و مطالب در چهار باب، سامان یافته است.

نویسنده در تدوین مباحث و مطالب اثر حاضر، از کتاب «علوم الحديث» ابن الصلاح، «التقريب» نووی و شرح آن «التدريب» سیوطی بهره برده و تبویب و ترتیب مباحث را بر اساس، تبویب و ترتیب «نخبة الفكر» و شرح آن از حافظ ابن حجر، تنظیم نموده است<ref>ر.ک: همان، ص6</ref>.  

در مقدمه نخست، نویسنده به این نکته اشاره نموده است که مطالب مطرح‎شده در این کتاب، حد واسط بین تطویل و اختصار بوده و به‎عنوان مفتاح و مقدمه‎ای برای فهم کتب علمای پیشین می‎باشد<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>.

# تقسیم هر بحث به چند فقره شماره‎گذاری‎شده، که فهم مطلب را بر دانشجو آسان نماید.

# دربرداشتن تمام مباحث مربوط به مصطلح الحدیث و پرداختن به آن‎ها به‎صورت مختصر<ref>ر.ک: همان، ص5-6</ref>.

در مقدمه دوم، ابتدا تاریخچه ظهور علم مصطلح الحدیث و اطوار تاریخی آن بررسی و سپس، معروف‎ترین تصنیفاتی که در زمینه این علم، به نگارش درآمده، معرفی شده است. برخی از این تصنیفات، عبارتند از: «المحدث الفاصل بين الراوي و الواعي» رامهرمزی (متوفی 360ق)، «معرفة علوم الحديث» حاکم نیشابوری (متوفی 405ق)، «المستخرج علی معرفة علوم الحديث» احمد بن عبدالله اصفهانی (متوفی 430ق)، «الكفاية في علم الرواية» خطیب بغدادی (متوفی 463ق)<ref>ر.ک: مقدمه دوم، ص8-13</ref>.

در این مقدمه، همچنین به تعریف اصطلاحات اولیه در علم مصطلح الحدیث، از جمله حدیث، خبر، اسناد، سند، متن، محدث و... پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص14-16</ref>.

مبحث دوم، به خبر واحد اختصاص یافته است. در این مبحث، ابتدا خبر واحد تعریف و حکم آن بیان شده و سپس، به تقسیمات آن، به اعتبار طرق وصول خبر (به مشهور، عزیز و غریب) و به اعتبار قوت و ضعف آن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص21-31</ref>.

در فصل دوم، تقسیمات خبر مقبول بررسی شده است. خبر مقبول، به دو قسمت کلی صحیح و حسن و هریک از این دو نیز به لذاته و لغیره، تقسیم می‎شود<ref>ر.ک: همان، ص32</ref>.

فصل سوم، در مورد خبر مردود می‎باشد. در این فصل ابتدا خبر ضعیف تعریف و سپس، به تقسیمات آن، پرداخته شده است. اسباب رد و پذیرفته نشدن روایات، بسیار است، اما در این فصل، فقط به دو سبب پرداخته شده و تقسیمات آن، مختصرا توضیح داده شده است. این دو سبب عبارتند از:

# مردود به‎واسطه سقط از اسناد آن: سقط خود بر دو گونه است: سقط ظاهر (با این نگاه، روایت به: معلق، مرسل، معضل و منقطع تقسیم شده است)؛ سقط خفی (در این نوع، روایت به: مدلس و مرسل خفی تقسیم شده است).

#:از آنجا که در روایت معنعن و مؤنن، اختلاف است که آیا این دو از اقسام منقطعند یا از اقسام متصل، نویسنده، آن دو را ملحق به انواع مردود به سبب سقط از اسناد نموده است<ref>ر.ک: همان، ص66-85</ref>.

# مردود به علت طعن در راوی: از این لحاظ، روایات به: موضوع، متروک، منکر، معروف، معلل، مدرج، مقلوب، مزید در متصل الاسانید، مضطرب، مصحف، شاذ و محفوظ و... تقسیم شده است<ref>ر.ک: همان، ص87-124</ref>.

#:در فصل چهارم، به اقسام دیگری از خبر که بین مقبول و مرود مشترک می‎باشد، پرداخته شده است. برخی از این تقسیمات عبارتند از: مرفوع، موقوف، مقطوع، مسند، متصل، زیادات الثقات و...<ref>ر.ک: همان، ص125-140</ref>.

#:باب دوم، به مباحث مربوط به جرح و تعدیل اختصاص داشته و در آن، ضمن سه مبحث، به: راوی و شروط قبول وی، نظری کلی درباره کتب جرح و تعدیل و مراتب جرح و تعدیل پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص143-151</ref>.

#:در باب سوم، ابتدا کیفیت ضبط روایت و طرق تحمل آن توضیح داده شده و سپس، به بیان آداب محدث و کسی که حدیث را فرامی‎گیرد، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص154-177</ref>.

#:آخرین باب، در دو فصل، به مباحث مربوط به اسناد در روایات، اختصاص یافته است. در فصل اول، ابتدا اسناد عالی و نازل تعریف و بررسی شده و در ادامه به مسائلی همچون روایت اکابر از اصاغر، روایت پدران از فرزندان و روایت فرزندان از پدران، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص179-194</ref>.

#:در فصل دوم، به مباحث مربوط به راوی پرداخته شده است. شناخت صحابه، تابعین، متفق و مفترق، مؤتلف و مختلف، متشابه، مهمل، مبهمات و... از جمله مباحث مطرح‎شده در این فصل می‎باشد.

==پانویس ==

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده:کتاب‌شناسی]]

 

 

[[رده:قربانی-آذر96]]