۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
السحب الوابلة علی ضرائح الحنابلة: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'فتح الله ' به 'فتح‌الله '
جز (جایگزینی متن - ' ....<ref>' به '.<ref>') |
جز (جایگزینی متن - 'فتح الله ' به 'فتح‌الله ') |
||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
يكى از ويژگى‌هاى مهم اين اثر، آن است كه دغدغه نويسنده فارغ از جمع‌آورى تراجم علماى حنبلى، تأكيد بر رويكردهاى معارض با وهابيت نيز بوده است. به ديگر سخن، او در توضيحاتى كه در زندگى‌نامه هريك از اين علما جمع‌آورى كرده، به نظرات يا آرائى اشاره نموده است كه در واقع شاهدى براى انحراف عقايد وهابى از متن فقه حنبلى محسوب مى‌شود. او در بازه حساس آغاز قرن دوازدهم هجرى، به شرح حال 24 تن از حنابله ضد وهابى پرداخته، درحالى‌كه در كل كتاب، تنها از چهار تن عالم وهابى ياد كرده است. جالب اينجاست كه از اين 24 تن، 21 نفر از شهر زبير در جنوب عراق هستند كه پايگاه مهمى براى تمركز علماى ضد وهابى در شبه جزيره محسوب مى‌شد.<ref>همان</ref> | يكى از ويژگى‌هاى مهم اين اثر، آن است كه دغدغه نويسنده فارغ از جمع‌آورى تراجم علماى حنبلى، تأكيد بر رويكردهاى معارض با وهابيت نيز بوده است. به ديگر سخن، او در توضيحاتى كه در زندگى‌نامه هريك از اين علما جمع‌آورى كرده، به نظرات يا آرائى اشاره نموده است كه در واقع شاهدى براى انحراف عقايد وهابى از متن فقه حنبلى محسوب مى‌شود. او در بازه حساس آغاز قرن دوازدهم هجرى، به شرح حال 24 تن از حنابله ضد وهابى پرداخته، درحالى‌كه در كل كتاب، تنها از چهار تن عالم وهابى ياد كرده است. جالب اينجاست كه از اين 24 تن، 21 نفر از شهر زبير در جنوب عراق هستند كه پايگاه مهمى براى تمركز علماى ضد وهابى در شبه جزيره محسوب مى‌شد.<ref>همان</ref> | ||
تصوير حنابله غير وهابى شبه جزيره عربى، كه از تراجم مندرج در اثر حاضر برمى‌آيد، برخلاف قرائت خاص وهابيان، بسيار تحت تأثير گرايش‌هاى صوفيانه (كرامات) است. ابن حميد در اين راستا از قديمى‌ترين عالم حنبلى نجدى، احمد بن يحيى بن عطوه (م 948ق)، ياد كرده است كه به دمشق رفته و تحت تأثير گرايش‌هاى صوفيانه رشد و تعالى يافته است. ابن حميد در شرح فضائل او مى‌آورد: «العارف بالله تعالى ذي الكرامات الظاهرة و الآيات الباهرة، الذي | تصوير حنابله غير وهابى شبه جزيره عربى، كه از تراجم مندرج در اثر حاضر برمى‌آيد، برخلاف قرائت خاص وهابيان، بسيار تحت تأثير گرايش‌هاى صوفيانه (كرامات) است. ابن حميد در اين راستا از قديمى‌ترين عالم حنبلى نجدى، احمد بن يحيى بن عطوه (م 948ق)، ياد كرده است كه به دمشق رفته و تحت تأثير گرايش‌هاى صوفيانه رشد و تعالى يافته است. ابن حميد در شرح فضائل او مى‌آورد: «العارف بالله تعالى ذي الكرامات الظاهرة و الآيات الباهرة، الذي فتح‌الله به مقفلات القلوب و كشف به معضلات الكروب». تأكيد ويژه ابن حميد بر كرامات صوفيانه در شرح حالى كه از زيد بن خطاب و كرامات او ارائه مى‌كند، كاملا آشكار است. او زيد بن خطاب را نخستين نجدى‌اى مى‌داند كه از وى كرامات و غرائب صوفيانه آشكار شده است. توجه ويژه ابن حميد به زيد بن خطاب را بايد در مخالفت او با وهابيت ريشه‌يابى كرد. همان‌طوركه مى‌دانيم ابن عبدالوهاب در آغاز دعوت خويش در زادگاهش، عيينه، به سه كار مهم دست زد كه يكى از آنها تخريب بارگاه زيد بن خطاب در ناحيه جبيله بود كه مردم نجد براى اهداى نذورات در آن تجمع مى‌كردند. اساسا مى‌توان توجه ويژه ابن حميد به كرامات و اعمال صوفيانه را در پرتو مخالفت او با انديشه‌هاى وهابيت تعبير و تفسير نمود. از ديگر موارد اشاره جدى او به بحث كرامات صوفيانه، در ترجمه‌ى جدّ بزرگش حميدان بن تركى نمايان شده است؛ جايى كه حميدان، درحالى‌كه هيچ نشانى از مريضى و مرگ در او ديده نمى‌شود، از تاريخ و زمان دقيق مرگ خود خبر مى‌دهد و وصاياى لازمه را به فرزندان خويش ابلاغ مى‌كند.<ref>همان</ref> | ||
پس از اشاره به ويژگى اول تصوير حنابله غير وهابى در اثر ابن حميد، بايد به ويژگى دوم؛ يعنى بُعد فرامنطقه‌اى اين فقها و صاحبان تراجم اشاره كرد. ابن حميد در اين رويكرد، تلاش كرده است كه انزواى وهابيان را دليلى بر عدم مقبوليت آرائشان قلمداد كند و در مقابل به سفرهاى متعدد حنابله ضد وهابى، ميزان پذيرش بالاى آنها در اقصى نقاط جهان اسلام و ارتباط وثيق و گسترده آنها با يكديگر پرداخته است. حنابله زبير و بصره، به‌عنوان دو مركز مهم ضد وهابى شمال شبه جزيره نجديانى بودند كه به مصر و شام سفر مى‌كردند.<ref>همان</ref> | پس از اشاره به ويژگى اول تصوير حنابله غير وهابى در اثر ابن حميد، بايد به ويژگى دوم؛ يعنى بُعد فرامنطقه‌اى اين فقها و صاحبان تراجم اشاره كرد. ابن حميد در اين رويكرد، تلاش كرده است كه انزواى وهابيان را دليلى بر عدم مقبوليت آرائشان قلمداد كند و در مقابل به سفرهاى متعدد حنابله ضد وهابى، ميزان پذيرش بالاى آنها در اقصى نقاط جهان اسلام و ارتباط وثيق و گسترده آنها با يكديگر پرداخته است. حنابله زبير و بصره، به‌عنوان دو مركز مهم ضد وهابى شمال شبه جزيره نجديانى بودند كه به مصر و شام سفر مى‌كردند.<ref>همان</ref> | ||