۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'الدين' به ' الدين') |
جز (جایگزینی متن - ' فى ' به ' في ') |
||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
مؤلف متذكر مىشود كه به دليل نامشخص بودن زمانها نتوانسته اثرش را بر اساس نظم زمانى تهيه كند، لذا پايه كار خود را بر حس سرزمينها و يا مناطق و تا حد اندكى نظم منطقى موضوعات تنظيم نموده است. | مؤلف متذكر مىشود كه به دليل نامشخص بودن زمانها نتوانسته اثرش را بر اساس نظم زمانى تهيه كند، لذا پايه كار خود را بر حس سرزمينها و يا مناطق و تا حد اندكى نظم منطقى موضوعات تنظيم نموده است. | ||
مقريزى در مقدمه خطط فهرست آخرين كتابهاى نوشته شده، در باب مصر را كه مورد استفادهاش بوده، آورده است. از جمله الروضهالبهيه الزاهره | مقريزى در مقدمه خطط فهرست آخرين كتابهاى نوشته شده، در باب مصر را كه مورد استفادهاش بوده، آورده است. از جمله الروضهالبهيه الزاهره في خطط المعزيه القاهره، نوشته ابن عبدالظاهر 622ه.ق كه مآخذ اصلى مقريزى و تمامى كسانى است كه در مورد خطط قاهره مطالبى نوشهاند. مقريزى به اين كتاب با عنوان خطط القاهره اشاره كرده است. | ||
توصيف مقريزى از نقشه داخلى قصر فاطمى، وصف ايوانهاى مختلف قصر و خزاين آن، چگونگى جلوس خليفه بر ايوان و مواكب خلافت به طور كامل از كتاب نزةالمقلتين | توصيف مقريزى از نقشه داخلى قصر فاطمى، وصف ايوانهاى مختلف قصر و خزاين آن، چگونگى جلوس خليفه بر ايوان و مواكب خلافت به طور كامل از كتاب نزةالمقلتين في اخبار الدولتين، اثر ابن الطوير ابومحمد المرتضى عبدالسلام بن الحسن القيسرانى 617ه.ق گرفته شده است. | ||
تفصيل مطالب در خصوص انواع خوردنىها، زيورآلات، و خلعتهايى كه در مراسم و مناسبتها براى بزرگان دولت فاطمى به ويژه در دوران خلافت، الامر باحكام الله 524-495ه.ق و وزارت مامون البطائحى بين سالهاى 515 و 519ه.ق در نظر گرفته شده بود. از تاريخ ابن المامون، نوشته امير جمال الدين ابوعلى موسى بن مامون بطائحى 588ه.ق اخذ شده است كه جز مصادر خطط ابن عبدالظاهر نيز بوده است. | تفصيل مطالب در خصوص انواع خوردنىها، زيورآلات، و خلعتهايى كه در مراسم و مناسبتها براى بزرگان دولت فاطمى به ويژه در دوران خلافت، الامر باحكام الله 524-495ه.ق و وزارت مامون البطائحى بين سالهاى 515 و 519ه.ق در نظر گرفته شده بود. از تاريخ ابن المامون، نوشته امير جمال الدين ابوعلى موسى بن مامون بطائحى 588ه.ق اخذ شده است كه جز مصادر خطط ابن عبدالظاهر نيز بوده است. | ||
وصف عمومى شهر قاهره در خصوص محدودهش هر، بناها، ساكنان، خليجها و بركههاى موجود در آن از كتاب المغرب | وصف عمومى شهر قاهره در خصوص محدودهش هر، بناها، ساكنان، خليجها و بركههاى موجود در آن از كتاب المغرب في حلى المغرب على بن موسى بن سعيد مغربى 685ه.ق از نسخهاى به خط خود ابن سعيد اقتباس شده است. | ||
ديگر مصادر مقريزى در خطط، كتاب الموالى محمد بن يوسف كندى 350ه.ق الذيل على كتاب الامراء كندى، اتمام كتاب الكندى | ديگر مصادر مقريزى در خطط، كتاب الموالى محمد بن يوسف كندى 350ه.ق الذيل على كتاب الامراء كندى، اتمام كتاب الكندى في اخبار امراء مصر، سيرة الاخشيد، سيرة المعز الدين الله [[ابن زولاق، حسن بن ابراهیم|ابن زولاق]] 386ه.ق و تاريخ حلب ابن ابى طى 630ه.ق بوده است. | ||
مقريزى از كتابهاى ديگرى نيز در خصوص خطط استفاده كرده، ليكن نامى از آنها نبرده است. از جمله: الانتصار [[ابن دقماق، ابراهیم بن محمد|ابن دقماق]] 809ه.ق و كتاب خطط المصر اوحدى811ه.ق كه اكنون در دسترس نيست. | مقريزى از كتابهاى ديگرى نيز در خصوص خطط استفاده كرده، ليكن نامى از آنها نبرده است. از جمله: الانتصار [[ابن دقماق، ابراهیم بن محمد|ابن دقماق]] 809ه.ق و كتاب خطط المصر اوحدى811ه.ق كه اكنون در دسترس نيست. | ||
خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
علاوه بر آثار ذكر شده، مؤلف كتابهاى عقد جواهر الاسفاط و اتعاظ الحنفا و السلوك را كه در مورد تاريخ مصر از فتح اسلامى تا پايان وقايع سال 844ه.ق است، به عنوان پيشنويس و مقدمهاى براى نگارش اثر بزرگتر خود خطط قرار داده كه به دليل اهميت، آن را بر ساير آثار او مقدم دانستهاند. | علاوه بر آثار ذكر شده، مؤلف كتابهاى عقد جواهر الاسفاط و اتعاظ الحنفا و السلوك را كه در مورد تاريخ مصر از فتح اسلامى تا پايان وقايع سال 844ه.ق است، به عنوان پيشنويس و مقدمهاى براى نگارش اثر بزرگتر خود خطط قرار داده كه به دليل اهميت، آن را بر ساير آثار او مقدم دانستهاند. | ||
علاوه بر اينها مقريزى از مصادر ديگرى كه در درجه دوم اهميت قرار داشته نيز بهره برده است. از آن جمله مىتوان به ايقاظ المتغفل و اتعاظ المتامل | علاوه بر اينها مقريزى از مصادر ديگرى كه در درجه دوم اهميت قرار داشته نيز بهره برده است. از آن جمله مىتوان به ايقاظ المتغفل و اتعاظ المتامل في الخطط ابن متوج730ه.ق، اخبار مصرو عجائبها نوشته ابراهيم بن وصيف شاه، مفرج الكروب في اخبار بنى ايوب اثر ابن واصل 697ه.ق، المختصرفى اخبار البشر ابوالفداء 732ه.ق الروضتين ابوشامه، المنتظم [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]]، نهايه الارب نويرى و عقدالجمان العينى اشاره كرد. | ||
مقريزى با ذكر مسائلى چون عمران و آبادى قاهره، روش زندگانى اميران و بزرگان، عادات و رسوم، نحوه اداره، توزيع و چگونگى دريافت مالياتها، موقعيت مستاجران و شيوههاى مختلف اجازه زمينها، اوضاع سياسى، ادارى، مالى، فرهنگى و عمرانى مصر و به خصوص قاره را به خوبى توصيف كرده است. | مقريزى با ذكر مسائلى چون عمران و آبادى قاهره، روش زندگانى اميران و بزرگان، عادات و رسوم، نحوه اداره، توزيع و چگونگى دريافت مالياتها، موقعيت مستاجران و شيوههاى مختلف اجازه زمينها، اوضاع سياسى، ادارى، مالى، فرهنگى و عمرانى مصر و به خصوص قاره را به خوبى توصيف كرده است. | ||
خط ۱۲۰: | خط ۱۲۰: | ||
شمس الدين ابوعبدالله السرور البكرى در كتاب خود با عنوان قطف الازهار من الخطط و الاثار علاوه بر مختصر و مرتب كردن خطط مقريزى، فصلى را در خصوص قاضيان مصر تا مرگ زينالعابدين افندى قاضى 1065ه.ق به آن افزوده است. بكرى در مقدمه اثر خود علت اين امر را اطناب و نامرتب بودن خطط مقريزى ذكر مىكند. | شمس الدين ابوعبدالله السرور البكرى در كتاب خود با عنوان قطف الازهار من الخطط و الاثار علاوه بر مختصر و مرتب كردن خطط مقريزى، فصلى را در خصوص قاضيان مصر تا مرگ زينالعابدين افندى قاضى 1065ه.ق به آن افزوده است. بكرى در مقدمه اثر خود علت اين امر را اطناب و نامرتب بودن خطط مقريزى ذكر مىكند. | ||
تلخيص ديگرى كه از اثر مقريزى صورت گرفته، كتاب الروضه البهيه | تلخيص ديگرى كه از اثر مقريزى صورت گرفته، كتاب الروضه البهيه في تلخيص كتاب المواعظ و الاعتبار المقريزيه نوشته ابن عبدالظاهر است كه از ابتداى كتاب تا مدينه رعماس را شامل است. | ||
سلسه طولانى كتابهاى خطط مصرى به كتاب خطط التوفيقيه الجديده المصر القاهره و مدنها و بلادها القديمه و الشهيده، نوشه على پاشا مبارك ختم مىشود. وى مبناى كار خود را خطط مقريزى قرار داد و آن چه كه در مدت چهار قرن فاصله بين اثر وى و مقريزى اتفاق افتاده بود را به رشته تحرير درآورد و در واقع قاهره كنونى را به گذشته آن در عصر مقريزى متصل كرد. هر چند مبارك تمامى شهرها و آبادىهاى مصر را با تراجم و شرح حال فراوان اعيان آن در زمان مختلف جمعآورى نمود، ليكن ميان اثر وى و مقريزى تفاوت بسيارى وجود دارد. با توجه به دقت فراوان مقريزى، كار وى را مىتوان اساس و پايه خططها بر شمرد؛ در حالى كه مبارك اغلب مطالب خود را از مقريزى نقل كرده است و آنچه را كه خود نيز افزوده، جدا از ارتباط لازم در توصيف است. | سلسه طولانى كتابهاى خطط مصرى به كتاب خطط التوفيقيه الجديده المصر القاهره و مدنها و بلادها القديمه و الشهيده، نوشه على پاشا مبارك ختم مىشود. وى مبناى كار خود را خطط مقريزى قرار داد و آن چه كه در مدت چهار قرن فاصله بين اثر وى و مقريزى اتفاق افتاده بود را به رشته تحرير درآورد و در واقع قاهره كنونى را به گذشته آن در عصر مقريزى متصل كرد. هر چند مبارك تمامى شهرها و آبادىهاى مصر را با تراجم و شرح حال فراوان اعيان آن در زمان مختلف جمعآورى نمود، ليكن ميان اثر وى و مقريزى تفاوت بسيارى وجود دارد. با توجه به دقت فراوان مقريزى، كار وى را مىتوان اساس و پايه خططها بر شمرد؛ در حالى كه مبارك اغلب مطالب خود را از مقريزى نقل كرده است و آنچه را كه خود نيز افزوده، جدا از ارتباط لازم در توصيف است. |
ویرایش