زهر الآداب و ثمر الألباب: تفاوت میان نسخه‌ها

زهر الآداب و ثمر الألباب، مهم‌ترین اثر حصری است که نسخه‌های گوناگونی از آن در دست است. حصری خود در توضیح سبب نگارش این کتاب گفته است که آن را به درخواست ابوالفضل عباس بن سلیمان - که احتمالاً منشی یکی از صاحب‌منصبان بوده - نوشته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص14</ref>

حصری کتابش را با ذکر شرح حال صحابه از زمان رحلت رسول‌الله(ص) با ذکر اخبار عمر بن خطاب، عثمان بن عفان و علی بن ابی‌طالب(ع) آغاز کرده است. پس از آن هم قطعه کوتاهی در وصف اهل‌بیت(ع) آورده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص4</ref>

حصری با آوردن نمونه‌های بسیاری از مقامه در زهر الآداب، اولین کسی است که مردم مراکش را با این فن آشنا کرد<ref>حسینی آهق، زحل، ص510</ref>وی به رسم رایج در میان نویسندگان سده 4ق، شعرهایی از خود یا دیگر شاعران را در میان نثر خویش گنجانده است و این شیوه در کتاب المصون وی بیشتر به‌ کار رفته است. حصری که گویا سخت شیفته مقامات بدیع‌الزمان همدانی (متوفی 398ق) بود، 19 مقامه و نیز قطعات بسیاری از اشعار و رسایل وی را در زهر الآداب آورده است<ref>باقر، علیرضا، ص53</ref>

مهم‌ترین مباحث نقدی حصری که بیشتر آنها در زهر الآداب آمده است، در سرقات ادبی، موازنه میان ادبا و آرایه‌های بدیعی خلاصه می‌شود. او بحث‌های گسترده‌ای در باب سرقت ادبی دارد، اما نگاهش به این موضوع از نگاه قدما فراتر نمی‌رود و بسیاری از گونه‌های اشتراک لفظی و معنایی را سرقت می‌داند. موازنه‌های حصری هم بیشتر جنبه استحسانی دارد که به ذوق و فطرت متکی است و نه تعلیل و استدلال؛ هرچند که همین موازنه‌های نیز بیشتر از آثار ناقدان پیشین مانند صولی (متوفی 243ق) و حاتمی (متوفی 388ق) گرفته شده است. نگاه حصری به دانش بدیع چنان گسترده است که وصف و استعاره را هم در بر می‌گیرد. شیفتگی وی به آرایه‌های بدیعی به اندازه‌ای است که معمولاًً شعرای بدیع‌گرا را می‌ستاید. گفتنی است که آراء نقدی حصری در زمینه‌های یادشده معمولاً اجمالی و سطحی است و او را ناقدی صاحب سبک معرفی نمی‌کند<ref>همان</ref>

==وضعیت کتاب==

ابراهیم حصری زهر الآداب را در یک جلد، با نام نور الظرف و نور الطرف خلاصه کرد<ref>حسینی آهق، زحل، ص510</ref>