پرش به محتوا

حياة أميرالمؤمنين(ع): بحوث في سيرته و فضائله و حكومته من طرق أهل السنة: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'امیرالمؤمنین(ع)' به 'امیرالمؤمنین(ع) '
جز (جایگزینی متن - 'ابن ابی‌الحدید معتزلی' به 'ابن ابی‌الحدید معتزلی ')
جز (جایگزینی متن - 'امیرالمؤمنین(ع)' به 'امیرالمؤمنین(ع) ')
خط ۴۱: خط ۴۱:


==معرفی اجمالی==
==معرفی اجمالی==
'''حياة أميرالمؤمنين (ع): بحوث في سيرته و فضائله و حكومته من طرق أهل السنة'''، نوشته[[ناظم‌زاده قمی، اصغر|سید اصغر ناظم‌زاده قمی]]، کتابی است به زبان عربی با موضوع کلام و تاریخ شیعه. نویسنده در این کتاب به بررسی فضیلت‌های امیرالمؤمنین(ع)و مشی اخلاقی، سیاسی و اجتماعی آن حضرت (با محوریت منابع اهل تسنن) می‌پردازد.
'''حياة أميرالمؤمنين (ع): بحوث في سيرته و فضائله و حكومته من طرق أهل السنة'''، نوشته[[ناظم‌زاده قمی، اصغر|سید اصغر ناظم‌زاده قمی]]، کتابی است به زبان عربی با موضوع کلام و تاریخ شیعه. نویسنده در این کتاب به بررسی فضیلت‌های [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و مشی اخلاقی، سیاسی و اجتماعی آن حضرت (با محوریت منابع اهل تسنن) می‌پردازد.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۵۵: خط ۵۵:
مؤلف، می‌گوید: برای بیان وجود چنین فضایلی در شخصیتی انسانی (جدای از ثواب ذکر فضائل علی(ع)) به تبع بسیاری از نویسندگان و به درخواست برخی از فضلا، پس از استخاره و استمداد از آن حضرت، چنین کتابی را نوشتم<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>
مؤلف، می‌گوید: برای بیان وجود چنین فضایلی در شخصیتی انسانی (جدای از ثواب ذکر فضائل علی(ع)) به تبع بسیاری از نویسندگان و به درخواست برخی از فضلا، پس از استخاره و استمداد از آن حضرت، چنین کتابی را نوشتم<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>
   
   
فصل اول کتاب به ویژگی‌های شخصیتی امیرالمؤمنین(ع)می‌پردازد؛ بیان تواتر روایات درباره تولد آن حضرت در کعبه<ref>متن کتاب، ص17-18</ref>، نسب هاشمی‌اش، کنیه‌اش به ابوالحسن، ابوالحسین، ابوالقاسم، ابوتراب و ابومحمد وبیان القاب مرتضی، حیدر، امیرالمؤمنین و انزع بطین برای ایشان<ref>همان، ص19-27</ref>، بیان ایمان ابوطالب، تعلق خاطر پیامبر(ص) به او و غسل وی به دست پسرش علی(ع)<ref>همان، ص27-30</ref>، ذکر فضایل فاطمه بنت اسد (مادر آن حضرت) و حضور پیامبر(ص) در تدفین او و تکفین وی با لباس رسول خدا(ص)<ref>همان، ص31</ref>، بیان اختلاف علما در سن حضرت زهرا(س) و فضایل ایشان و ازدواجش با علی(ع)<ref>همان، ص33-35</ref>، ذکر نام و تعداد برادران و خواهران و فرزندان علی(ع)<ref>همان، ص36-37</ref>و بیان مشخصات ظاهری این امام<ref>همان، ص38</ref>از مطالب این فصل است.
فصل اول کتاب به ویژگی‌های شخصیتی [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] می‌پردازد؛ بیان تواتر روایات درباره تولد آن حضرت در کعبه<ref>متن کتاب، ص17-18</ref>، نسب هاشمی‌اش، کنیه‌اش به ابوالحسن، ابوالحسین، ابوالقاسم، ابوتراب و ابومحمد وبیان القاب مرتضی، حیدر، امیرالمؤمنین و انزع بطین برای ایشان<ref>همان، ص19-27</ref>، بیان ایمان ابوطالب، تعلق خاطر پیامبر(ص) به او و غسل وی به دست پسرش علی(ع)<ref>همان، ص27-30</ref>، ذکر فضایل فاطمه بنت اسد (مادر آن حضرت) و حضور پیامبر(ص) در تدفین او و تکفین وی با لباس رسول خدا(ص)<ref>همان، ص31</ref>، بیان اختلاف علما در سن حضرت زهرا(س) و فضایل ایشان و ازدواجش با علی(ع)<ref>همان، ص33-35</ref>، ذکر نام و تعداد برادران و خواهران و فرزندان علی(ع)<ref>همان، ص36-37</ref>و بیان مشخصات ظاهری این امام<ref>همان، ص38</ref>از مطالب این فصل است.


فصل دوم درباره بیان جایگاه و نقش [[امام على(ع)|علی بن ابی‌طالب(ع)]] در جنگ‌ها و غزوه‌های متعدد است. پرچم‌داری لشگر مسلمین در جنگ‌های بدر، احد، خیبر، احزاب و روز فتح مکه با علی(ع) بود<ref>همان، ص42</ref>در روز احد، از کسانی بود که پیامبر(ص) را ترک نکرد و از جنگ نگریخت و آن‌چنان شدید نبرد می‌کرد که در وصف او ندایی از آسمان می‌گفت: لا فتی إلّا علي لا سيف إلّا ذوالفقار<ref>همان، ص44-47</ref>در غزوه خندق، تنها کسی که به مصاف عمرو بن عبدود رفت و او را به شیوه‌ای جوانمردانه کشت، امیرالمؤمنین(ع)بود. پیامبر تعبیر رویارویی تمامی ایمان با تمام کفر را در مصاف این دو تن فرمود<ref>همان، ص48-50</ref>روایات، ماجرای صلح حدیبیه را تدبیر امیرالمؤمنین(ع)دانسته‌اند<ref>همان، ص51</ref>فتح قلعه‌ی خیبر، پس از تلاش‌های ناموفق ابوبکر و عمر در جنگ با دشمن، به دست امیرالمؤمنین(ع)انجام شد<ref>همان، ص58</ref>او درب قلعه خیبر را کند و تا زمان فتح کامل درب در دست ایشان بود<ref>همان، ص59</ref>در فتح مکه، گرفتن نامه حاطب بن ابی‌بلتعه از ساره، پرچم‌داری سپاه مسلمین، کشتن برخی از مشرکین به دستور رسول خدا(ص) و ساقط کردن بت بالای کعبه، از فضایل امیرالمؤمنین(ع)در این ماجراست<ref>همان، ص59-61</ref>رشادت‌های علی(ع) در مقابل قبیله هوازن در حنین<ref>همان، ص62-63</ref>و عدم شرکت در تبوک و جانشینی پیامبر(ص) در مدینه به‌خاطر برملا کردن نقشه منافقان نیز در این فصل ذکر شده است<ref>همان، ص64-65</ref>
فصل دوم درباره بیان جایگاه و نقش [[امام على(ع)|علی بن ابی‌طالب(ع)]] در جنگ‌ها و غزوه‌های متعدد است. پرچم‌داری لشگر مسلمین در جنگ‌های بدر، احد، خیبر، احزاب و روز فتح مکه با علی(ع) بود<ref>همان، ص42</ref>در روز احد، از کسانی بود که پیامبر(ص) را ترک نکرد و از جنگ نگریخت و آن‌چنان شدید نبرد می‌کرد که در وصف او ندایی از آسمان می‌گفت: لا فتی إلّا علي لا سيف إلّا ذوالفقار<ref>همان، ص44-47</ref>در غزوه خندق، تنها کسی که به مصاف عمرو بن عبدود رفت و او را به شیوه‌ای جوانمردانه کشت، [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] بود. پیامبر تعبیر رویارویی تمامی ایمان با تمام کفر را در مصاف این دو تن فرمود<ref>همان، ص48-50</ref>روایات، ماجرای صلح حدیبیه را تدبیر [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] دانسته‌اند<ref>همان، ص51</ref>فتح قلعه‌ی خیبر، پس از تلاش‌های ناموفق ابوبکر و عمر در جنگ با دشمن، به دست [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] انجام شد<ref>همان، ص58</ref>او درب قلعه خیبر را کند و تا زمان فتح کامل درب در دست ایشان بود<ref>همان، ص59</ref>در فتح مکه، گرفتن نامه حاطب بن ابی‌بلتعه از ساره، پرچم‌داری سپاه مسلمین، کشتن برخی از مشرکین به دستور رسول خدا(ص) و ساقط کردن بت بالای کعبه، از فضایل [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] در این ماجراست<ref>همان، ص59-61</ref>رشادت‌های علی(ع) در مقابل قبیله هوازن در حنین<ref>همان، ص62-63</ref>و عدم شرکت در تبوک و جانشینی پیامبر(ص) در مدینه به‌خاطر برملا کردن نقشه منافقان نیز در این فصل ذکر شده است<ref>همان، ص64-65</ref>


نویسنده در فصل سوم، به بررسی برخی از آیات و روایات نازله در ارتباط با امیرالمؤمنین(ع)می‌پردازد؛ آیات تطهیر، مباهله، مودت، ولایت، سقایت، انفاق، ایثار، سوره هل اتی (دهر) و احادیث، ثقلین، سدّالابواب، طیر، منزلت، غدیر، سفینه و باب حطه، مدینة العلم، علي مع القرآن، علي مع الحق و حدیث تشبیه آن حضرت به انبیا، محور مباحث این فصل هستند<ref>همان، ص70-114</ref>
نویسنده در فصل سوم، به بررسی برخی از آیات و روایات نازله در ارتباط با [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] می‌پردازد؛ آیات تطهیر، مباهله، مودت، ولایت، سقایت، انفاق، ایثار، سوره هل اتی (دهر) و احادیث، ثقلین، سدّالابواب، طیر، منزلت، غدیر، سفینه و باب حطه، مدینة العلم، علي مع القرآن، علي مع الحق و حدیث تشبیه آن حضرت به انبیا، محور مباحث این فصل هستند<ref>همان، ص70-114</ref>
   
   
مؤلف در فصل چهارم درباره مناقب آن حضرت قلم زده است. تربیت آن حضرت در محضر پیامبر(ص)، سبقت او بر تمامی مردان در اسلام، خوابیدن در جایگاه پیامبر خدا(ص) برای حفظ جان ایشان در ماجرای ليلة المبيت، ردّ الشمس به حرمت علی(ع)، بیان جانشینی پیامبر در جای‌جای تاریخ اسلام و ذکر برخی صفات آن حضرت، مانند: علم، شجاعت، زهد و عبادت، قوت ایمان، صبوری، بخشندگی و... از مطالب مذکور در این بخش هستند<ref>همان، ص117-257</ref>
مؤلف در فصل چهارم درباره مناقب آن حضرت قلم زده است. تربیت آن حضرت در محضر پیامبر(ص)، سبقت او بر تمامی مردان در اسلام، خوابیدن در جایگاه پیامبر خدا(ص) برای حفظ جان ایشان در ماجرای ليلة المبيت، ردّ الشمس به حرمت علی(ع)، بیان جانشینی پیامبر در جای‌جای تاریخ اسلام و ذکر برخی صفات آن حضرت، مانند: علم، شجاعت، زهد و عبادت، قوت ایمان، صبوری، بخشندگی و... از مطالب مذکور در این بخش هستند<ref>همان، ص117-257</ref>
خط ۶۷: خط ۶۷:
فصل ششم کتاب به مسائل سیاسی و اجتماعی می‌پردازد. در این فصل، مباحث مرتبط با امامت آن حضرت، عدالت ایشان، سیره ایشان در بیت‌المال، نحوه برخورد آن حضرت با اهل ذمه، معارضان در حکومت، غُلات، کارپردازان دولتی، بازاریان و ارباب صنایع و... و علی(ع) در جایگاه قضاوت بیان می‌شود<ref>همان، ص275-399</ref>
فصل ششم کتاب به مسائل سیاسی و اجتماعی می‌پردازد. در این فصل، مباحث مرتبط با امامت آن حضرت، عدالت ایشان، سیره ایشان در بیت‌المال، نحوه برخورد آن حضرت با اهل ذمه، معارضان در حکومت، غُلات، کارپردازان دولتی، بازاریان و ارباب صنایع و... و علی(ع) در جایگاه قضاوت بیان می‌شود<ref>همان، ص275-399</ref>


در قسمت امامت، ضمن بیان تعریف‌های مختلف و رویکردهای مسلمانان به این مقوله<ref>همان، ص275-279</ref>، با استفاده از آیات ولایت و تطهیر و احادیث غدیر، منزلت، ثقلین، سفینه و دلایل دیگر، به اثبات امامت ایشان می‌پردازد<ref>همان، ص279-291</ref>و در این میان گریزی هم به عصمت آن حضرت می‌زند<ref>همان، ص289-291</ref>او مباحث سیاسی امیرالمؤمنین(ع)را مطابق با کتاب و سنت و مماثل مشی سیاسی رسول‌الله(ص) می‌داند<ref>همان، ص292-298</ref>و به بیان نقاط تفاوت سیاست‌های علی(ع) و معاویه می‌پردازد<ref>همان، ص298-300</ref>مؤلف، در بحث از عدالت علی(ع) کلام پیامبر خدا(ص) درباره عدل ایشان را ذکر می‌کند و بیان می‌دارد جامعه آن روز این عدالتی را که مورد اعتراف دوست و دشمن بود، طاقت نیاورد و نمونه‌هایی از اجرای عدالت اجتماعی را در دوران خلافت آن حضرت ذکر کرده و برخی خطابات و نامه‌هایش را می‌آورد. اجرای عدالت در حق عقیل برادرش و وصیت به اجرای آن در حق قاتلش ابن ملجم مرادی هم در این بخش ذکر شده است<ref>همان، ص330-315</ref>
در قسمت امامت، ضمن بیان تعریف‌های مختلف و رویکردهای مسلمانان به این مقوله<ref>همان، ص275-279</ref>، با استفاده از آیات ولایت و تطهیر و احادیث غدیر، منزلت، ثقلین، سفینه و دلایل دیگر، به اثبات امامت ایشان می‌پردازد<ref>همان، ص279-291</ref>و در این میان گریزی هم به عصمت آن حضرت می‌زند<ref>همان، ص289-291</ref>او مباحث سیاسی [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] را مطابق با کتاب و سنت و مماثل مشی سیاسی رسول‌الله(ص) می‌داند<ref>همان، ص292-298</ref>و به بیان نقاط تفاوت سیاست‌های علی(ع) و معاویه می‌پردازد<ref>همان، ص298-300</ref>مؤلف، در بحث از عدالت علی(ع) کلام پیامبر خدا(ص) درباره عدل ایشان را ذکر می‌کند و بیان می‌دارد جامعه آن روز این عدالتی را که مورد اعتراف دوست و دشمن بود، طاقت نیاورد و نمونه‌هایی از اجرای عدالت اجتماعی را در دوران خلافت آن حضرت ذکر کرده و برخی خطابات و نامه‌هایش را می‌آورد. اجرای عدالت در حق عقیل برادرش و وصیت به اجرای آن در حق قاتلش ابن ملجم مرادی هم در این بخش ذکر شده است<ref>همان، ص330-315</ref>
   
   
فصل هفتم درباره مظلومیت و شهادت آن حضرت(ع) است. نویسنده، مواردی از برخوردهای منافقان با آن حضرت پس از شهادت رسول‌الله(ص) و همچنین مظلومیت ایشان در شورای خلافت، ماجرای حکمیت در صفین و حتی مظلومیت علی(ع) بعد از شهادت به‌حدی که بر منابر رسمی به ایشان ناسزا می‌گفتند و قبر شریفش تا مدت‌ها مخفی بود و... را ذکر می‌کند<ref>همان، ص400-428</ref>سپس به تاریخ شهادت ایشان، مدارا کردنش با ابن ملجم قبل از شهادتشان، سبب قتل آن حضرت (همدستی ابن ملجم و قطام)، وصیتش به امام حسن مجتبی(ع) و... می‌پردازد<ref>همان، ص428-445</ref>
فصل هفتم درباره مظلومیت و شهادت آن حضرت(ع) است. نویسنده، مواردی از برخوردهای منافقان با آن حضرت پس از شهادت رسول‌الله(ص) و همچنین مظلومیت ایشان در شورای خلافت، ماجرای حکمیت در صفین و حتی مظلومیت علی(ع) بعد از شهادت به‌حدی که بر منابر رسمی به ایشان ناسزا می‌گفتند و قبر شریفش تا مدت‌ها مخفی بود و... را ذکر می‌کند<ref>همان، ص400-428</ref>سپس به تاریخ شهادت ایشان، مدارا کردنش با ابن ملجم قبل از شهادتشان، سبب قتل آن حضرت (همدستی ابن ملجم و قطام)، وصیتش به امام حسن مجتبی(ع) و... می‌پردازد<ref>همان، ص428-445</ref>
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش